ปัจจุบัน หลายครอบครัวพ่อและแม่มุ่งทำงานเพื่อสร้างความมั่นคงของครอบครัว จนละเลยการใช้เวลากับลูก ๆ เมื่อกลับถึงบ้านอาจเหน็ดเหนื่อยจนทำให้ไม่ได้ใช้เวลากับลูกอย่างเต็มที่ บางครอบครัวใช้ โทรทัศน์ เลี้ยงลูก ซึ่งอาจสร้างปัญหาต่าง ๆ ให้ลูกรักโดยไม่รู้ตัว ทั้งด้านร่างกาย สุขภาพสายตา และสุขภาพจิตที่อาจส่งผลเสียต่อลูกมากกว่าที่คิด
[embed-health-tool-vaccination-tool]
โทรทัศน์ เลี้ยงลูก ดีจริงหรือ
เมื่อพ่อแม่ไม่มีเวลาให้ลูก มักใช้ โทรทัศน์ เลี้ยงลูก ซึ่งหากผู้ปกครองไม่ได้กำหนดรายการที่เหมาะสมอาจทำให้เด็กได้รับสารที่ไม่เหมาะสม ยิ่งไปกว่านั้นในบางครอบครัวให้เด็กที่อายุต่ำกว่า 2 ปีดูโทรทัศน์ ซึ่งเป็นการเลี้ยงดูที่ไม่เหมาะสมอย่างยิ่ง เนื่องจากเด็กวัยนี้ยังไม่พร้อมด้านประสาทสัมผัส ความเข้าใจในภาษาสื่อสาร และการแยกแยะเนื้อหาสาระที่ได้รับ รวมถึงพ่อแม่บางคนเข้าใจผิดว่าการให้ลูกน้อยดูโทรทัศน์จะทำให้เด็กฉลาดขึ้น
ความจริงแล้ว หากเลือกรายการที่เหมาะสมและผู้ปกครองคอยให้คำแนะนำ อาจช่วยส่งเสริมพัฒนาการของเด็ก แต่หากเป็นในทางตรงกันข้าม เมื่อใช้ โทรทัศน์ เลี้ยงลูก อาจส่งผลเสียดังนี้
- พัฒนาการด้านร่างกาย เป็นที่ทราบกันดีว่าการจ้องโทรทัศน์เวลานาน ๆ ดวงตาจะเกิดความเหนื่อยล้า แต่ผลเสียที่เพิ่มเติมจากนั้นคือ เด็กจะสูญเสียเวลาที่ควรใช้ไปกับการวิ่งเล่น เพื่อขยับและพัฒนากล้ามเนื้อส่วนต่าง ๆ ไปกับการนั่งอยู่หน้าจอ ทำให้กล้ามเนื้อไม่แข็งแรง และยังส่งผลต่อบุคลิกภาพในอนาคต
- พัฒนาการด้านสติปัญญาและอารมณ์ การใช้ โทรทัศน์ เลี้ยงลูก ส่วนใหญ่จะเกิดผลกระทบในด้านสติปัญญาและอารมณ์มากที่สุด เนื่องจากเด็กจะขาดการเรียนรู้จากสิ่งแวดล้อมรอบตัว ทำให้เด็กเรียนรู้ช้า ขาดจินตนาการ และความคิดสร้างสรรค์ รวมไปถึงเด็กเล็กที่อาจไม่สามารถแยกแยะ ระหว่างเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นจริงกับเหตุการณ์สมมติในละครโทรทัศน์ได้ อาจทำให้เกิดการลอกเลียนแบบพฤติกรรมที่รุนแรง ก้าวร้าว ส่งผลต่ออารมณ์ที่แปรปรวน แข็งกระด้าง ใจร้อน หงุดหงิดง่าย และจะงอแงทุกครั้งเมื่อถูกห้ามดูโทรทัศน์
- พัฒนาการด้านสังคม เนื่องจากการดูโทรทัศน์เป็นการสื่อสารแบบทิศทางเดียว เด็กไม่มีปฏิสัมพันธ์การพูดคุยตอบโต้เหมือนการเล่นกับพ่อแม่หรือเด็กในวัยเดียวกัน ทำให้เด็กที่ถูกเลี้ยงด้วยโทรทัศน์จะมีปัญหาในการเข้าสังคม โลกส่วนตัวสูง และพัฒนาการด้านการพูดจะล่าช้ากว่าเด็กที่ได้ตอบโต้และมีปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่น
แก้ปัญหาการใช้ โทรทัศน์ เลี้ยงลูก อย่างไรดี
แม้ว่าการห้ามลูกดูโทรทัศน์เลยอาจจะเป็นเรื่องยาก แต่ผู้ปกครองควรมีข้อตกลงต่าง ๆ เพื่อให้การดูโทรทัศน์มีประโยชน์มากกว่าให้โทษ ดังนี้
- จำกัดเวลาในการดูโทรทัศน์ การจำกัดเวลาในการดูโทรทัศน์ จะช่วยในการฝึกวินัยของเด็ก แต่ทั้งนี้ ผู้ปกครองจำเป็นจะต้องมีความมั่นคงและเด็ดเดี่ยว เมื่อครบกำหนดระยะเวลา ควรให้ลูกเลิกดูโทรทัศน์ทันที ไม่มีการต่อรอง
- เลือกรายการที่เหมาะสมกับช่วงวัย การเลือกรายการที่เหมาะสมกับช่วงวัย จะช่วยเสริมสร้างพัฒนาการที่ดีให้กับเด็กได้
- ดูโทรทัศน์กับลูก พ่อแม่จำเป็นต้องดูโทรทัศน์กับลูก เพื่อให้คำแนะนำ และช่วยเด็กแยกแยะระหว่างชีวิตจริงและเรื่องสมมติในรายการโทรทัศน์ให้ได้
- แลกเปลี่ยนความคิดเห็น นอกจากการจำกัดเวลาการดูหรือเลือกรายการที่ลูกควรดูแล้ว ก็ควรแลกเปลี่ยนความคิดเห็นระหว่างดูโทรทัศน์กับลูกไปด้วย พูดคุยกันถึงตัวละครแต่ละตัวว่ามีลักษณะนิสัยอย่างไร มีพฤติกรรมอย่างไร และส่งผลกระทบอย่างไร จะช่วยให้ลูกได้ฝึกการคิดวิเคราะห์ และมีปฏิสัมพันธ์กับพ่อแม่ด้วย
- จัดพื้นที่ปลอดโทรทัศน์ เช่น ในระหว่างการอ่านหนังสือ ทำการบ้าน ให้เด็กอยู่ในห้องซึ่งไม่มีโทรทัศน์ ในระหว่างการรับประทานอาหาร ควรปิดโทรทัศน์เพื่อได้ใช้เวลาร่วมกันในการพูดคุยและแลกเปลี่ยนความคิดและความรู้สึกต่าง ๆ ในแต่ละวัน เป็นการสร้างความสัมพันธ์ในครอบครัวที่สำคัญยิ่งกว่าการดูโทรทัศน์
- ห้องนอนไร้โทรทัศน์ หลายบ้านชอบนำโทรทัศน์เข้าไปไว้ในห้องนอนเพื่อความสะดวกสบาย แต่รู้ไหมว่าการเปิดโทรทัศน์ในห้องนอนตอนกลางคืน รบกวนการนอนหลับพักผ่อนของเด็ก ซึ่งส่งผลต่อพัฒนาการของเด็ก ทั้งในระยะสั้นและระยะยาว
- ทำกิจกรรมอื่น การเบี่ยงเบนความสนใจของเด็กจากโทรทัศน์ ด้วยส่งเสริมการทำกิจกรรมอย่างอื่นที่ช่วยเสริมพัฒนาการ เช่น การเล่นกีฬา การเล่นดนตรี เพื่อส่งเสริมการเจริญเติบโตทั้งด้านร่างกาย สติปัญญา อารมณ์ และสังคม