คันตา เป็นอาการที่สามารถเกิดขึ้นได้ตลอดเวลาจากสารระคายเคืองที่เข้าสู่ดวงตา เช่น ฝุ่นควัน สารเคมี รวมไปถึงปัจจัยอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องกับดวงตาอย่างภาวะตาแห้ง หากเมื่อใดที่รู้สึกคันตา ควรหลีกเลี่ยงการขยี้ตา หรือนำมือไปสัมผัสกับดวงตา เพราะอาจทำให้กระจกตาเป็นแผล นำไปสู่การติดเชื้อได้
สาเหตุที่ทำให้คันตา
สาเหตุที่อาจส่งผลให้คันตา หรือระคายเคืองดวงตา มีดังนี้
- โรคภูมิแพ้
เป็นสาเหตุที่ก่อให้เกิดอาการคันตา แสบตา น้ำตาไหล ตาบวมแดง ที่พบบ่อยที่สุดจากสารก่อภูมิแพ้ต่าง ๆ เช่น ละอองเกสรดอกไม้ ต้นไม้ ไรฝุ่น เชื้อรา ขนสัตว์เลี้ยง ควันบุหรี่ ละอองน้ำหอม สารเคมี ควันเสียจากยานพาหนะ
- การติดเชื้อ
การติดเชื้อแบคทีเรีย ไวรัส อาจส่งผลให้เยื่อบุตาอักเสบ นำไปสู่อาการตาแดง บวม และอาจมีหนองขึ้นบนเปลือกตา บางกรณีอาจทำให้ตาแดง พร้อมกับน้ำมูกไหลที่เป็นสัญญาณบ่งบอกถึงการติดเชื้อแบคทีเรีย ไวรัส
- เกล็ดกระดี่
เป็นการอักเสบของเปลือกตา ที่อาจเกิดขึ้นต่อเมื่อต่อมน้ำมันบริเวณโคนขนตาอุดตัน ส่งผลให้ตาแดง ระคายเคือง แต่อาจไม่ก่อให้เกิดปัญหาเกี่ยวกับสายตา หรือการมองเห็นใด ๆ
- ภาวะตาแห้ง
ปกติดวงตาของจะมีน้ำตาคอยหล่อเลี้ยงทำให้ตาชุ่มชื้น และช่วยขจัดสิ่งแปลกปลอมที่ติดอยู่บนดวงตา แต่หากร่างกายของผลิตน้ำตาน้อยเกินไป โดยเฉพาะในผู้สูงอายุ จึงอาจส่งผลให้ตาแห้ง และคันตา
- การใส่คอนแทคเลนส์
การใส่คอนแทคเลนส์นานเกินไป อาจทำให้ดวงตาระคายเคือง คันตา จนตาแดง เพราะคอนแทคเลนส์เป็นวัตถุแปลกปลอมที่ ทำให้ร่างกายมีประมวลผลว่าเป็นวัตถุที่เข้าตา และควรนำออก แต่ถึงอย่างไรการใส่คอนแทคเลนส์ก็อาจช่วยดักจับสิ่งแปลมปลอมต่าง ๆ ได้ ดังนั้น การทำความสะอาด หรือเปลี่ยนคอนแทคเลนส์เมื่อหมดอายุ จึงเป็นสิ่งสำคัญที่ควรกระทำหากอยากใส่คอนแทคเลนส์อย่างปลอดภัยต่อไป
- กระจกตาเป็นแผล
เมื่อกระจกตาเป็นแผล จากการติดเชื้อ หรืออุบัติเหตุ อาจส่งผลให้ตาแห้ง ติดเชื้อ นำไปสู่การระคายเคืองดวงตา มีหนองได้
วิธีบรรเทาอาการคันตา
หากคันตารุนแรง หรือคันตาเรื้อรัง สิ่งที่ไม่ควรเป็นอักดับแรกคือการขยี้ตา เพราะนอกจากจะไม่ช่วยให้อาการคันตาหาย แต่ยังอาจส่งผลให้กระจกตาเป็นแผล ดังนั้นควรเข้ารับการตรวจสุขภาพตาอย่างละเอียดจากคุณหมอ เพื่อหาสาเหตุที่แน่ชัดก่อนเริ่มรักษา หากมีอาการคันตาจากโรคภูมิแพ้คุณหมออาจกำหนดยาหยอดตาชนิดต้านการอักเสบ ตาแดง เช่น แนฟาโซลีน (Naphazoline) คีโตติเฟน (Ketotifen) เบโพแทสทีน (Bepotastine) เอ็มเมดาสทีน (Emedastine) ฟลูออโรเมโทโลน (Fluorometholone) และอาจแนะนำให้หยอดน้ำตาเทียม เพื่อขจัดสารก่อภูมิแพ้ที่อยู่ในดวงตา และเพิ่มความชุ่มชื้นให้ดวงตา
สำหรับอาการคันตาเล็กน้อย อาจใช้วิธีการประคบเย็นบริเวณดวงตาด้วยผ้าสะอาดชุบน้ำเย็น หรือถุงประคบเย็น สำหรับคนที่มีอาการคันตา จากภาวะตาแห้ง ควรเพิ่มความชุ่มชื้นในดวงตาด้วยการหยอดน้ำตาเทียม
การป้องกันอาการคันตา
การป้องกันอาการคันตา ที่ควรปฏิบัติตาม ได้แก่
- ล้างมือด้วยน้ำอุ่น และสบู่ให้สะอาดก่อนสัมผัสกับดวงตา เพราะฝ่ามืออาจมีเชื้อโรค และสิ่งสกปรกที่มองไม่เห็น
- หลีกเลี่ยงการนำมือไปสัมผัสกับดวงตา เช่น การขยี้ตา เพราะอาจก่อให้เกิดการระคายเคืองหรือ ทำให้สิ่งสกปรกข่วนผิวกระจกตาจนบาดเจ็บได้
- ล้างเครื่องสำอางออกให้หมดก่อนนอน เพื่อป้องกันการอุดตันในรูขุมขน หรือขนตา และควรเปลี่ยนเครื่องสำอางใหม่ทุก ๆ 6 เดือน
- ทำความสะอาดคอนแทคเลนส์ด้วยน้ำยาทำความสะอาดฆ่าเชื้อ และล้างมือก่อนใส่
อาการคันตารุนแรง ที่ควรเข้าพบคุณหมอ
อาการคันตารุนแรง ดังต่อไปนี้ เป็นสัญญาณเตือนที่ควรเข้าพบคุณหมอในทันที เพื่อความปลอดภัยของสุขภาพตา
