ไวรัสภูมิคุ้มกันบกพร่องในมนุษย์ หรือ เอชไอวี (HIV) เป็นไวรัสที่เป็นสาเหตุของโรคเอดส์ ซึ่งเป็นหนึ่งในสาเหตุหลักของการเสียชีวิตในปัจจุบัน การเรียนรู้เกี่ยวกับ วงจรชีวิต ไวรัสเอชไอวี อาจช่วยให้เข้าใจหลักการทำงานของยาต้านไวรัสเอชไอวีมากขึ้น และสามารถใช้ยาเพื่อรักษาการติดเชื้อเอชไอวีได้อย่างถูกต้องและมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น
[embed-health-tool-bmi]
วงจรชีวิตของเชื้อไวรัสเอชไอวี
เชื้อไวรัสเอชไอวีทำลายระบบภูมิคุ้มกัน โดยต่อสู้และฆ่าเซลล์ CD4 ซึ่งเป็นเซลล์เม็ดเลือดขาวประเภทหนึ่ง ที่มีบทบาทสำคัญในการป้องกันร่างกายจากการติดเชื้อ เชื้อไวรัสเอชไอวีใช้เซลล์ CD4 เป็นกลไกในการช่วยเพิ่มจำนวนและแพร่กระจายไปทั่วร่างกาย กระบวนการนี้เรียกว่า วงจรชีวิตของเชื้อไวรัสเอชไอวี ยาต้านเชื้อไวรัสเอชไอวีป้องกันระบบภูมิคุ้มกัน โดยการต่อต้านเชื้อไวรัสเอชไอวีในช่วงต่าง ๆ ของ วงจรชีวิตของเชื้อไวรัสเอชไอวี
วงจรชีวิตของเชื้อไวรัสเอชไอวี มี 7 ช่วง คือ
- ระยะควบตัว (หรือการติดยึด) เป็นช่วงที่เชื้อไวรัสเอชไอวีติดกับตัวรับบนพื้นผิวของเซลล์ CD4
- ระยะรวมตัว เยื่อหุ้มเชื้อไวรัสเอชไอวี และเซลล์ CD4 รวมตัวกัน ทำให้เชื้อไวรัสเอชไอวีเข้าไปในเซลล์ CD4 ได้
- กระบวนการย้อนการถอดรหัส ภายในเซลล์ CD4 เชื้อไวรัสเอชไอวีปลดปล่อยและใช้รีเวอร์สทรานสคริพเตส (reverse transcriptase) ซึ่งเป็นเอนไซม์ประเภทหนึ่งของเชื้อไวรัสเอชไอวี เพื่อเปลี่ยนสารพันธุกรรม HIV ARN ให้เป็น HIV DNA การเปลี่ยนสารพันธุกรรม HIV ARN ให้เป็น HIV DNA ทำให้เชื้อไวรัสเอชไอวีเข้าไปยังนิวเคลียสของเซลล์ CD4 และรวมกับสารพันธุกรรมของเซลล์ดังกล่าว ซึ่งเรียกว่า เซลล์ DNA
- ระยะควบรวมตัว ภายในนิวเคลียสของเซลล์ CD4 เชื้อไวรัสเอชไอวีปล่อยเอนไซม์อินทิเกรส (integrase) เพื่อรวม DNA กับ DNA ของเซลล์ CD4
- ระยะจำลองตัว เมื่อควบรวมตัวกับเป็น เซลล์ DNA CD4 เชื้อไวรัสเอชไอวีเริ่มใช้กลไกของเซลล์ CD4 เพื่อสร้างห่วงโซ่สายยาวของโปรตีนต่าง ๆ ในเชื้อไวรัสเอชไอวี ห่วงโซ่โปรตีนดังกล่าวเป็นตัวป้องกันเชื้อไวรัสเอชไอวี
- ระยะประกอบตัว โปรตีนประเภทใหม่ในเชื้อไวรัสเอชไอวี และสารพันธุกรรม HIV ARN เคลื่อนตัวไปยังพื้นผิวของเซลล์ และประกอบตัวเป็นเชื้อไวรัสเอชไอวีในระยะต้น (noninfectious)
- ระยะแตกตัว เชื้อไวรัสเอชไอวีในระยะต้น ผลักตัวเองออกจากเซลล์ CD4 ที่อาศัยอยู่ เชื้อไวรัสเอชไอวีใหม่ปล่อยเอนไซม์โปรทีส (protease) ออกมา เอนไซม์โปรทีสแบ่งตัวโปรตีนสายยาว ที่สร้างชื้อไวรัสเอชไอวีในระยะต้น โปรตีนในเชื้อไวรัสเอชไอวีที่ขนาดเล็กลง รวมตัวกันเป็นเชื้อไวรัสเอชไอวีระยะเต็มวัย
วงจรชีวิต เชื้อไวรัสเอชไอวี และยาต้านไวรัสเอชไอวี
มียาต้านหลายประเภท ตามวิธีการต่อสู้กับเชื้อไวรัสเอชไอวี โดยยาต้านแต่ละประเภท ต่อสู้กับเชื้อไวรัสเอชไอวีในระยะที่แตกต่างกันของ วงจรชีวิต เชื้อไวรัสเอชไอวี