ผมบาง สาเหตุ อาการ วิธีรักษาและการป้องกัน

โดยปกติแล้ว ผมของคนเราจะร่วงประมาณวันละ 100-150 เส้นต่อวัน แต่หากผมหลุดร่วงมากจนทำให้มีเส้นผมบนหนังศีรษะน้อยหรือ ผมบาง กว่าปกติ อาจเกิดได้จากหลายสาเหตุ เช่น กรรมพันธุ์ การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนในร่างกาย การขาดสารอาหาร โรคบางชนิด การใช้ยารักษาโรค ความเครียด ซึ่งอาจรักษาได้ด้วยการแก้ไขตามสาเหตุที่ทำให้เกิดปัญหาผมบาง เช่น การใช้ยารักษา การปรับวิธีดูแลเส้นผมอย่างการหลีกเลี่ยงการใช้ความร้อนและสารเคมี การจัดการกับความเครียด รวมไปถึงรับการรักษาจากคุณหมอผิวหนัง

ผมบาง เกิดจากอะไร

ผมบางอาจเกิดจากปัจจัยต่อไปนี้

• กรรมพันธุ์ ผู้ที่มีคนในครอบครัวมีประวัติผมบาง มักเสี่ยงเกิดปัญหาผมบางได้เช่นกัน
• การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน ภาวะสุขภาพ เช่น การตั้งครรภ์ การเข้าสู่วัยหมดประจำเดือน ปัญหาเกี่ยวกับต่อมไทรอยด์ มักส่งผลให้ระดับฮอร์โมนในร่างกายเปลี่ยนแปลง จนอาจนำไปสู่ปัญหาผมร่วงหรือผมบางลงได้
• พฤติกรรมการรับประทานอาหาร การอดอาหารและการได้รับสารอาหารบางชนิดไม่เพียงพอ เช่น ธาตุเหล็ก โปรตีน ร่วมกับการเปลี่ยนแปลงของระดับฮอร์โมน อาจทำให้เกิดภาวะผมร่วงทั่วศีรษะ (Telogen Effluvium) ที่ทำให้เส้นผมหลุดร่วงเร็วกว่าวงจรเส้นผมตามปกติ ผมจึงร่วงง่ายและบางลง
• โรคบางชนิด เช่น โรคผมร่วงเป็นหย่อม (Alopecia areata) เป็นโรคที่เกี่ยวข้องความบกพร่องของระบบภูมิคุ้มกันจนทำให้ผมร่วงเป็นหย่อม ๆ โรคดึงผมตนเอง (Trichotillomania) เป็นโรคทางจิตที่ทำให้ผู้ป่วยดึงผมตัวเองทั้งโดยตั้งใจและไม่ตั้งใจ โรคกลาก (Ringworm) เป็นโรคติดเชื้อราบนผิวหนังที่อาจเกิดขึ้นที่บริเวณหนังศีรษะจนทำให้ผมหลุดร่วงและบางลง
• ผลข้างเคียงจากการใช้ยารักษาโรค เช่น การรักษามะเร็งด้วยยาเคมีบำบัด (คีโม) การฉายแสง ยารักษาโรคข้ออักเสบ ยารักษาโรคซึมเศร้า ยารักษาโรคหัวใจ ยารักษาโรคเกาต์ ยารักษาโรคความดันโลหิตสูง อาจส่งผลให้ผมร่วงและบางลงได้
• ความเครียดและวิตกกังวล การเผชิญความเครียดหรือเหตุการณ์สะเทือนอารมณ์ อาจส่งผลต่อการทำงานของรากผม ทำให้รากผมเข้าสู่ระยะพักตัวและไม่ผลิตผมใหม่ เมื่อผมร่วงไปแล้ว กลับไม่มีผมเส้นใหม่งอกขึ้นมาจากรูขุมขนนั้น ๆ เส้นผมบนศีรษะจึงอาจบางลง
• การทำผมและทรีตเมนต์ผม การทำทรงผมที่ดึงรัดผมแน่นจนเกินไปเป็นเวลานาน เช่น ผมเปีย ผมหางม้า ผมทรงคอร์นโรล อาจทำให้ผมหลุดร่วงง่ายและส่งผลให้ผมบางลงได้ นอกจากนี้ การทำทรีตเมนต์อย่างการหมักผมด้วยน้ำมัน (Hot oil treatment) การยืดผมถาวร การฟอกสีผม ก็อาจทำให้ผมเปราะง่าย หลุดร่วงง่าย และทำให้เส้นผมบนหนังศีรษะบางลงได้เช่นกัน

สัญญาณของภาวะผมบางผิดปกติ

สัญญาณของภาวะผมบางผิดปกติ อาจมีดังนี้

• ผมบริเวณกลางกระหม่อมร่วงเยอะจนมองเห็นหนังศีรษะเป็นจุดกลม ๆ ชัดเจน
• ผมดูบางลงอย่างเห็นได้ชัด
• มีผมหลุดร่วงออกมาขณะหวีผมหรือสระผมมากผิดปกติ
• มีผมร่วงเป็นหย่อม ๆ
• มีเกล็ดหรือสะเก็ดผิวหนังที่กระจายอยู่ทั่วหนังศีรษะ อาจเป็นสัญญาณของโรคกลากที่ทำให้เกิดอาการคัน หนังศีรษะลอกออกเป็นรังแค ผมหลุดร่วงและบางลง

วิธีรักษาภาวะ ผมบาง

วิธีรักษาผมบาง อาจทำได้ดังนี้

• การใช้ยาไมนอกซิดิล (Minoxidil) เป็นยารักษาผมบางในรูปแบบโฟมหรือน้ำยา มีฤทธิ์ขยายหลอดเลือด ทำให้มีออกซิเจนไปหล่อเลี้ยงหนังศีรษะ ช่วยกระตุ้นให้ผมงอกใหม่และเติบโตได้เร็วขึ้น อาจต้องใช้ต่อเนื่องหลายเดือน ถึงจะทำให้ผมที่บางดูหนาขึ้น
• การใช้ยาฟิแนสเทอไรด์ (Finasteride) เป็นยาเม็ดขนาด 1 มิลลิกรัม ที่ช่วยรักษาอาการผมร่วงจากกรรมพันธุ์และฮอร์โมนเพศชาย ช่วยกระตุ้นให้เส้นผมใหม่งอกและป้องกันเส้นผมขาดร่วงก่อนเวลา อาจต้องใช้ต่อเนื่องหลายเดือนและใช้ร่วมกับยาไมนอกซิดิลได้ ทั้งนี้ ควรปรึกษาคุณหมอหรือเภสัชกรก่อนใช้ยา เนื่องจากอาจมีผลข้างเคียงบางประการ เช่น อาการทางจิตเวช ภาวะความต้องการทางเพศลดลง
• การใช้ยาสไปโรโนแลคโตน (Spironolactone) เป็นยาขับปัสสาวะที่ช่วยลดฮอร์โมนแอนโดรเจนซึ่งเป็นฮอร์โมนเพศชายที่ทำให้ผมร่วง ยานี้ช่วยยับยั้งไม่ให้ผมร่วงมากขึ้น แต่อาจไม่ช่วยกระตุ้นให้ผมงอกใหม่ จึงอาจต้องใช้ร่วมกับยาตัวอื่น ๆ เช่น ยาฟิแนสเทอไรด์ ทั้งนี้ ควรปรึกษาคุณหมอก่อนใช้ยา
• การใช้เข็มขนาดเล็กหรือไมโครนีดเดิ้ล (Microneedle) การใช้เข็มขนาดเล็กจิ้มลงบนหนังศีรษะจะกระตุ้นการเจริญเติบโตของเส้นผม ช่วยให้เส้นผมบนศีรษะงอกขึ้นมาใหม่ อาจต้องทำหลายครั้งจึงจะเห็นผลลัพธ์ที่ชัดเจน
• การเลเซอร์ การยิงเลเซอร์ความเข้มข้นต่ำเพื่อกระตุ้นการเจริญเติบโตของเซลล์รากผม อาจช่วยให้ผมหนาขึ้นและหลุดร่วงน้อยลงได้
• การบำบัดด้วยแสงพลังงานต่ำ ( Low Level Light Therapy)

การป้องกันไม่ให้ผมบางและหลุดร่วง

การดูแลตัวเองเพื่อป้องกันภาวะผมบาง อาจทำได้ดังนี้