หลายคนอาจเคยได้ยินว่า อากาศเย็นหรือฝนตก จะทำให้ เป็นหวัด หรือไข้หวัดใหญ่ แต่ความจริงแล้วการเป็นหวัดนั้นเกิดจากการติดเชื้อไวรัสทางระบบทางเดินหายใจ รวมถึงยังอาจเกิดจากสาเหตุอื่น ๆ เช่น ร่างกายอ่อนแอ ไม่ออกกำลังกาย รับประทานอาหารที่ไม่มีประโยชน์ อย่างไรก็ตาม การเป็นหวัดอาจมีความเชื่อโยงกับสภาพอากาศได้ เนื่องจากเชื้อไวรัสไข้หวัดสามารถเจริญเติบโตได้ดีในสภาพอากาศที่มีความชื้นสูง โดยเฉพาะอย่างยิ่งช่วงฝนตกห หรืออากาศเย็น
ความเชื่อผิด ๆ เรื่องอากาศเย็นกับการ เป็นหวัด
สำหรับโรคที่มีการติดต่อกันนั้น อากาศเย็นอาจไม่ใช่ปัจจัยที่ทำให้จ็บไข้ได้ป่วยแต่อย่างใด แต่เชื้อโรคต่างหากที่เป็นสาเหตุหลักของอาการเจ็บป่วยของทุกคน ทุกคนอาจเป็นหวัดได้ก็ต่อเมื่อติดเชื้อไรโนไวรัส (Rhinoviruses) ที่เป็นสาเหตุของไข้หวัดที่ส่งผลทำให้โพรงจมูกอักเสบจากการติดเชื้อ หรือการติดเชื้อไข้หวัดใหญ่จนกลายเป็นไข้หวัดใหญ่ โดยเชื้อไรโนไวรัสและเชื้อไข้หวัดใหญ่มักแพร่ระบาดในหน้าฝนและหน้าหนาว โดยเฉพาะอย่างยิ่งในหน้าฝน ซึ่งทำให้มีความชื้นสูง และเชื้อโรคเจริญเติบโตได้ดี นอกจากนี้ ลมแรงในช่วงฝนตกก็อาจทำให้เชื้อโรคมีการแพร่กระจายของนี้ได้ง่ายขึ้นด้วย
สาเหตุที่ทำให้หลายคนคิดว่าสภาพอากาศทำให้เป็นหวัด
ในความเป็นจริงแล้ว อากาศเย็นไม่ได้ทำให้เกิดไข้หวัดได้ แต่อาจเกิดจากภาวะที่เรียกว่า ไฮโปเธอร์เมีย (Hypothermia) หรือสภาวะที่ร่างกายมีอุณหภูมิต่ำเกินไป ซึ่งภาวะที่เกิดขึ้นนี้อาจนำไปสู่การเป็นหวัดได้ เนื่องจากภาวะที่ร่างกายอุณหภูมิต่ำเกินไปอาจไปกดภูมิคุ้มกันของร่างกายที่จะต่อสู้กับไวรัสที่ทำให้เกิดไข้หวัดหรือไข้หวัดใหญ่
เมื่อร่างกายโดนฝนในหน้าฝน หรือเจอกับอากาศเย็น ๆ ในหน้าหนาว อาจส่งผลให้อุณหภูมิของพื้นผิวเยื่อบุจมูกลดต่ำลง และเกิดภาวะหลอดเลือดหดตัว (Vasoconstriction) โดยเฉพาะหลอดเลือดที่อยู่ใกล้ชิดกับผิวหนังชั้นบนมากที่สุด เช่น เส้นเลือดบริเวณจมูก ภาวะนี้ทำเกิดความแห้งที่ส่งผลกระทบต่อการทำงานของตัวกรองการติดเชื้อในจมูก ทำให้เกิดอาการคัดจมูก ส่งผลให้มักจะหายใจทางปากเวลาที่เกิดอาการคัดจมูกหนักมาก ก็เป็นโอกาสให้น้ำมูกที่มีไวรัสอยู่กระตุ้นให้เกิดหวัดขึ้นมา
อย่างไรก็ตาม ฝนตกและอากาศเย็นไม่ได้เป็นเงื่อนไขที่ทำให้เกิดหวัดแต่อย่างใด แต่ใน 2 ฤดูนี้อาจเพิ่มความเสี่ยงในการเป็นไข้หวัดและไข้หวัดใหญ่ได้ เนื่องจากคนเรามักจะอยู่ในอาคารมากขึ้น สภาพอากาศที่ไหลเวียนอยู่ในอาคารอาจเป็นแหล่งสะสมของเชื้อโรคต่าง ๆ และสามารถเข้าสู่ร่างกายได้ง่ายขึ้น นอกจากนี้ การถูกกระตุ้นด้วยปัจจัยอื่นร่วมด้วยก็อาจทำให้เป็นไข้หวัดหรือไข้หวัดใหญ่ได้ง่ายชึ้น
เวลาที่อากาศหนาว อากาศยังจะแห้งลงมาก อากาศแห้ง ๆ มักจะเชื่อมโยงกับอาการโพรงจมูกแห้ง จากข้อมูลของ National Institutes of Health ในสหรัฐฯ ชี้ว่า เชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่สามารถมีชีวิตรอดและแพร่กระจายตัวเองได้ดีในอากาศแห้ง ในอุณหภูมิที่เย็นจัด ไวรัสจะแข็งแรงขึ้น ทำให้ปรับตัวได้ดีกว่าและง่ายกว่าที่จะแพร่กระจาย
