ดัดฟัน ควรดูแลแบบไหน ฟันถึงจะสวยปิ๊ง

การดัดฟันนั้นเป็นวิธีการที่ดี ที่จะช่วยแก้ปัญหาฟันเหยิน เรียงตัวไม่สวย จนไม่กล้ายิ้มยิงฟัน แต่การดัดฟันก็ต้องมีวิธีการดูแลที่ถูกต้องหากเราดูแลฟันไม่ดีในช่วงที่กำลัง ดัดฟัน ก็อาจส่งผลเสียต่อสุขภาพช่องปากอย่างรุนแรงก็ได้ วันนี้ Hello คุณหมอ จะมาแนะนำวิธีการดี ๆ ในการดูแลฟันในช่วงการดัดฟัน เพื่อฟันสวยใส ทำให้คุณยิ้มได้อย่างมั่นใจ ไร้กังวล

ทำไมเราถึงต้องดัดฟัน

หากคุณมีฟันเก บิดเบี้ยว ฟันซ้อน ฟันเหยิน ไม่เรียงเป็นแนวตามปกติ หรือฟันห่างจากกันมาก จนส่งผลต่อสุขภาพช่องปาก การพูด การเคี้ยวอาหาร และการทำความสะอาด ทันตแพทย์ก็มักจะแนะนำให้คุณทำการดัดฟัน เพื่อทำการจัดเรียงรูปแบบฟันใหม่ ให้เรียงตรงสวย

การดัดฟันนั้นเป็นวิธีการหนึ่งที่จะช่วยจัดเรียงรูปแบบของฟันที่ผิดปกติ หรือปัญหาขากรรไกรไม่ตรงแนว จนทำให้ไม่สามารถสบฟันได้ตามปกติ (malocclusion) ให้กลับมาเข้ารูปตามปกติ และสามารถใช้ชีวิตได้ตามปกติมากยิ่งขึ้นโดยไม่ต้องมีปัญหาเรื่องสุขภาพช่องปากมากวนใจ

เครื่องมือจัดฟันหรือเหล็กดัดฟันนั้นจะทำขึ้นมาจากโลหะหรือว่าเซรามิก ลวด และวัสดุสำหรับยึดติดกับฟัน โดยปกติแล้วทันตแพทย์ที่ทำการดัดฟัน จะต้องเป็นแพทย์ที่เชี่ยวชาญด้านทันตกรรมจัดฟัน (Orthodontist) และสามารถใช้เครื่องมือจัดฟันเหล่านี้ได้อย่างถูกต้อง

การที่เราสามารถดัดฟันให้เรียงตัวใหม่ได้นั้น เนื่องจากฟันจะยึดติดอยู่กับเหงือก ไม่ใช่ต่อติดกับกราม และภายใต้เหงือกนั้นจะประกอบไปด้วยพังผืดต่างๆ ที่สามารถปรับเปลี่ยนรูปได้ เครื่องมือดัดฟันนั้นจะทำการเคลื่อนย้ายฟันของคุณโดยการออกแรงดึงอย่างต่อเนื่องเป็นเวลานาน จนรูปกรามจะค่อยๆ ปรับตัวให้เข้ากับแรงดึงนี้ และทำให้ฟันเรียงตัวใหม่ในที่สุด

โดยปกติแล้วทันตแพทย์มักจะแนะนำให้ดัดฟันในช่วงเด็กหรือวัยรุ่น เนื่องจากช่วงที่อายุน้อยนั้นจะทำให้ง่ายต่อการปรับเรียงตัวของฟันมากกว่า แต่จริงๆ แล้วการดัดฟันนั้นสามารถทำได้ทุกช่วงวัย ในปัจจุบันมีผู้ใหญ่หลายคนที่รับการดัดฟันในช่วงวัยผู้ใหญ่ เพียงแต่ระยะเวลาในการดัดฟันนั้นอาจจะนานกว่าการดัดฟันในช่วงวัยเด็กหรือวัยรุ่น

ประเภทต่างๆ ของการดัดฟัน

เมื่อพูดถึงการดัดฟัน หลายคนคงจะนึกถึงภาพของเหล็กดัดฟันที่ทำขึ้นมาจากโครงลวดยึดติดกับฟันที่เราคุ้นเคย แต่จริงๆ แล้วการดัดฟันนั้นมีหลายประเภทมากกว่านั้น โดยทันตแพทย์จะให้การแนะนำการจัดฟันประเภทต่าง ๆ ซึ่งขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย เช่น อายุเท่าไหร่ ฟันสบกันหรือไม่ หรือลักษณะการเรียงฟันเป็นแบบใด เครื่องมือจัดฟันนั้นจะจัดทำขึ้นตามความเหมาะสมของแต่ละคน

• การดัดฟันแบบโลหะธรรมดา

เครื่องมือจัดฟันในสมัยก่อนนั้นจะมีรูปแบบเป็นแถบโลหะที่ยึดติดกับฟันทุก ๆ ซี่ ส่วนในปัจจุบันนั้น เครื่องจัดฟันแบบธรรมดาจะเป็นการติดแบร็กเก็ต (Bracket) ไว้ที่ส่วนหน้าของฟัน และยึดติดลวดเข้ากับแบร็กเก็ตนั้น โดยใช้ยางสีๆ รัดลวดดัดฟัน

• การดัดฟันแบบเซรามิก

การดัดฟันแบบนี้จะมีลักษณะคล้ายกับการดัดฟันด้วยโลหะธรรมดา เพียงแต่เปลี่ยนจากโลหะไปเป็นเซรามิกที่มีสีเดียวกับฟัน ทำให้ดูไม่ฉูดฉาด และสุภาพมากกว่า

• การดัดฟันแบบใส

การดัดฟันแบบใสจะเป็นการดัดฟันแบบถอดออกได้ โดยใช้เครื่องมือที่มีลักษณะเป็นถาดพลาสติกใส โดยจะต้องเปลี่ยนถาดนั้นทุกๆ 2 สัปดาห์ เพื่อให้เข้ากับฟันที่เคลื่อนที่ไป เราต้องใส่ถาดจัดฟันนานอย่างน้อยวันละ 20-22 ชั่วโมง และถอดแค่เฉพาะเวลากินข้าว และทำความสะอาดฟันเท่านั้น

• การดัดฟันแบบไม่ต้องรัดยาง

การดัดฟันแบบไม่ต้องรัดยางนั้นจะใช้แบร็กเก็ตชนิดพิเศษที่สามารถยึดลวดได้เลยโดยไม่ต้องอาศัยยางรัดหรือการมัดลวดเพื่อทำการดัดฟัน แบร็กเก็ตนี้จะมีราคาสูงกว่าแบร็กเก็ตแบบธรรมดา

• การดัดฟันด้านใน

การดัดฟันด้านในเหมือนกับการดัดฟันแบบธรรมดา แต่จะติดเครื่องมือจัดฟันที่ด้านหลังของฟันแทน ทำให้มองไม่เห็นเครื่องมือจัดฟันที่ติดอยู่ที่ฟัน

การดูแลสุขภาพช่องปากขณะดัดฟันอย่างถูกวิธี

ไม่ว่าคุณจะดัดฟันในรูปแบบไหน คุณก็ควรที่จะเรียนรู้วิธีในการดูแลฟันในช่วงขณดัดฟันให้ถูกวิธี หากคุณดูแลไม่ดี ก็อาจจะเกิดปัญหาสุขภาพช่องปากต่างๆ เช่น หินปูน หรือฟันผุได้

แปรงฟันให้ถูกต้อง

การแปรงฟันนั้นเป็นเรื่องที่สำคัญมากในช่วงที่ดัดฟัน เพราะเครื่องมือในการจัดฟันที่ติดอยู่กับฟันนั้น จะทำให้มีเศษอาหารมาติดได้ง่ายขึ้น และมีโอกาสมากขึ้นที่จะเกิดการสะสมของคราบพลัคจุลินทรีย์ต่างๆ โดยเฉพาะในบริเวณแบร็กเก็ต และหากคุณแปรงฟันได้ไม่ถูกต้อง ก็อาจจะทำให้ไม่สามารถกำจัดเศษอาหารและคราบสกปรกเหล่านี้ออกไปได้จนหมด

คุณควรเลือกแปรงสีฟันที่มีลักษณะอ่อนนุ่ม ยืดหยุ่น และสามารถเข้าถึงตามซอกเล็กๆ ต่างๆ ได้อย่างทั่วถึง หัวแปรงที่อ่อนนุ่มจะช่วยลดการเกิดแผลที่บริเวณเหงือก ซึ่งอาจนำไปสู่อาการเหงือกร่นได้

1. เริ่มต้นจากฐานฟันที่ติดกับเหงือก โดยถือแปรงสีฟันเอียงทำมุมประมาณ 45 องศา หันเข้าทางด้านเหงือก ทำมุมเอียงออกจากแบร็กเก็ต แปรงฟันโดยหมุนแปรงสีฟันวนรอบๆ แบร็กเก็ต ทีละซี่
2. จากนั้นก็แปรงฟันส่วนบนเหนือแบร็กเก็ต โดยถือแปรงให้ทำมุมหันลงสู่แบร็กเก็ตเพื่อให้ส่วนของแปรงสามารถแปรงเข้าไปในแบร็กเก็ตได้
3. แปรงฟันในส่วนหน้าหลังของฟัน โดยขยับวนแปรงสีฟันไปมาระหว่างฟัน 2-3 ซี่ จากนั้นก็ปัดออก
4. แปรงในส่วนด้านบดเคี้ยว โดยขยับแปรงสีฟันไปตามแนวของกราม

ผู้ที่ดัดฟันควรแปรงฟันทุกครั้งหลังการรับประทานอาหารในแต่ละมื้อ เพื่อให้แน่ใจว่าจะไม่มีเศษอาหารติดอยู่กับฟันหลังจากรับประทานอาหาร

ไหมขัดฟัน

การใช้ไหมขัดฟันในช่วงที่ดัดฟันนั้นอาจจะเป็นเรื่องยาก แต่ก็เป็นขั้นตอนสำคัญในการดูแลรักษาสุขภาพฟันช่วงดัดฟัน ไหมขัดฟันจะช่วยกำจัดเศษอาหารที่ติดอยู่ในบริเวณซอกฟัน ที่แปรงสีฟันอาจจะเข้าไม่ถึง โดยอาจใช้ตัวร้อยไหมขัดฟันเพื่อช่วยให้สามารถใส่ให้สามารถร้อยไหมขัดฟันผ่านใต้เหล็กจัดฟันได้ง่ายขึ้น หรือใช้ไหมขัดฟันพิเศษสำหรับคน จัดฟัน ขณะขัดฟันไม่ควรออกแรงมากเกินไป เพราะอาจทำให้มีเลือดออกตามไรฟัน หรือทำให้เหล็กจัดฟันหลุดได้

หลีกเลี่ยงอาหารบางอย่าง

ขณะที่ดัดฟันนั้น คุณควรปรับเปลี่ยนลักษณะการรับประทานอาหารด้วย เครื่องไม่ให้มีปัญหากับเครื่องมือดัดฟัน โดยตัดอาหารเป็นชิ้นเล็กๆ เพื่อให้เคี้ยวง่ายขึ้น และควรระมัดระวังเวลาการกัดอาหารต่างๆ นอกจากนี้ คุณยังควรหลีกเลี่ยงอาหารบางอย่าง เพื่อป้องกันไม่ให้เหล็กดัดฟันหลุดอีกด้วย เช่น

• อาหารแข็งๆ หรืออาหารที่กัดยาก เช่น ข้าวโพด แอปเปิล
• อาหารเหนียวๆ เช่น คาราเมล ตังเม
• ถั่วต่างๆ
• น้ำแข็ง
• หมากฝรั่ง

นอกจากนี้ คุณก็ควรจะเลิกนิสัยกัดฟัน และกัดเล็บ หรือเคี้ยวสิ่งของต่างๆ เช่น ปากกา เพราะนิสัยเหล่านี้อาจส่งผลให้เหล็กจัดฟันหลุดได้