ถ่ายเป็นเลือด (Rectal Bleeding)

อาการที่มีเลือดออกทางทวารหนัก หรือ ถ่ายเป็นเลือด (Rectal Bleeding) ส่วนใหญ่มักได้รับการสันนิษฐานว่า เป็นเลือดที่ไหลมาจากลำไส้ส่วนล่างหรือไส้ตรง

คำจำกัดความ

ถ่ายเป็นเลือด คืออะไร

อาการถ่ายเป็นเลือด (Rectal Bleeding) หรือเลือดออกทางทวารหนัก หรืออุจจาระมีเลือดปน คืออาการที่มีเลือดไหลผ่านออกมาทางทวารหนัก ซึ่งสันนิษฐานว่าเป็นเลือดที่ไหลจากลำไส้ส่วนล่างหรือลำไส้ตรง (Rectum)

อาการถ่ายเป็นเลือด อาจอยู่ในรูปแบบของเลือดที่ปนอยู่ในอุจจาระ ในกระดาษชำระ หรือในโถส้วม โดยเลือดที่เกิดจากภาวะถ่ายเป็นเลือดมักเป็นสีแดงสด แต่บางครั้งก็เป็นสีแดงอมน้ำตาล

ถ่ายเป็นเลือด พบได้บ่อยเพียงใด

อาการถ่ายเป็นเลือด ไม่ได้เกิดขึ้นบ่อยนัก แต่จะพบได้ในผู้ที่มีปัญหาสุขภาพเกี่ยวกับระบบทางเดินอาหาร ระบบขับถ่าย เช่น ท้องผูก อุจจาระแข็ง ริดสีดวงทวาร สำหรับข้อมูลเพิ่มเติมโปรดปรึกษาคุณหมอ

อาการ

อาการ ถ่ายเป็นเลือด มีอะไรบ้าง

อาการที่ชัดเจนที่สุดของ อาการถ่ายเป็นเลือด คือ มีเลือดสีแดงติดมากับกระดาษชำระที่สามารถมองเห็นได้ชัดเจน หรือมีเลือดปนออกมากับอุจจาระในชักโครกหรือโถส้วม อย่างไรก็ตาม จำเป็นที่จะต้องสังเกตสีของเลือดและสีอุจจาระอยู่เสมอ เนื่องจากสามารถบ่งชี้ถึงลักษณะอาการต่าง ๆ ได้

• เลือดสีแดงสด บ่งชี้ถึงอาการเลือดออกในบริเวณทางเดินอาหารส่วนล่าง เช่น ลำไส้หรือไส้ตรง
• เลือดสีแดงคล้ำ หรือสีเหมือนไวน์ บ่งชี้ถึงอาการเลือดออกในบริเวณลำไส้เล็ก หรือลำไส้ส่วนต้น
• อุจจาระสีดำและคล้ำ บ่งชี้ถึงอาการเลือดออกจากกระเพาะอาหาร หรือลำไส้เล็กส่วนบน

อาการอื่น ๆ ที่พบได้ในภาวะถ่ายเป็นเลือด ได้แก่

• ความงุนงง
• หน้ามืด
• เวียนศีรษะ
• ปวดบริเวณลำไส้ตรง (Rectal pain)
• ปวดในช่องท้องหรือเป็นตะคริว (cramping)

อาจมี อาการถ่ายเป็นเลือด ลักษณะอื่น ๆ ที่ไม่ได้ระบุไว้ข้างต้น หากคุณมีข้อกังวลเกี่ยวกับอาการ โปรดปรึกษาคุณหมอ

ควรไปพบหมอเมื่อใด

คุณควรไปพบหมอหากมีอาการดังต่อไปนี้

• มีเลือดปนในอุจจาระของเด็กเล็กหรือเด็กทารก
• มีเลือดปนในอุจจาระนานติดต่อกันเป็นเวลา 3 สัปดาห์
• อุจจาระมีลักษณะนิ่ม ฃฃฃฃฃฃฃฃฃฃฃฃฃฃฃฃฃบาง หรือยาวกว่าปกติ นานติดต่อกันเป็นเวลา 3 สัปดาห์
• มีอาการปวดรุนแรงที่บริเวณบั้นท้าย
• มีอาการปวดหรือรู้สึกว่ามีก้อนในช่องท้อง
• รู้สึกเหนื่อยกว่าปกติ
• น้ำหนักลดโดยไม่ทราบสาเหตุ

และควรไปพบคุณหมอทันที ถ้าหาก

• อุจจาระมีสีดำหรือแดงคล้ำ
• มีอาการท้องเสียเป็นเลือด โดยไม่ทราบสาเหตุที่แน่ชัด

สาเหตุ

สาเหตุของอาการถ่ายเป็นเลือด

อาการถ่ายเป็นเลือด อาจเกิดขึ้นจากหลายสาเหตุ ดังนี้

สาเหตุที่พบได้ทั่วไป 

• แผลที่ทวารหนัก (Anal fissure)
• ท้องผูกเรื้อรัง (Chronic constipation)
• อุจจาระแข็ง (Hard stools)
• ริดสีดวง (Hemorrhoids)

สาเหตุที่พบได้ไม่มากนัก

• มะเร็งทวารหนัก (Anal cancer)
• หลอดเลือดผนังลำไส้ใหญ่ขยายตัว (Angiodysplasia)
• มะเร็งลำไส้ (Colon cancer)
• ติ่งเนื้อในลำไส้ (Colon polyps)
• โรคโครห์น (Crohn’s disease)
• ไส้ตรงอักเสบ (Proctitis)
• ลำไส้อักเสบจากการติดเชื้อ (Pseudomembranous colitis)
• การฉายแสง (Radiation therapy)
• มะเร็งไส้ตรง (Rectal cancer)
• แผลที่ผนังไส้ตรง (Solitary rectal ulcer syndrome)
• โรคลำไส้ใหญ่อักเสบชนิดเป็นแผล (Ulcerative colitis)
• ท้องเสีย (Diarrhea) ทำให้เกิดอาการระคายเคืองที่ทวารหนัก
• โรคกระเปาะของลำไส้ใหญ่ (Diverticulosis) มีถุงนูนที่ก่อตัวขึ้นที่ผนังลำไส้
• ลำไส้ใหญ่อักเสบ (Ischemic colitis) ลำไส้ใหญ่อักเสบจากการขาดเลือด

ปัจจัยเสี่ยง

ปัจจัยเสี่ยงของอาการถ่ายเป็นเลือด

ปัจจัยเสี่ยงของ อาการถ่ายเป็นเลือด มีอยู่ด้วยกันหลายปัจจัย ดังนี้

• แก๊สในช่องท้อง การมีแก๊สในช่องท้องปริมาณมากจะเพิ่มแรงดันต่อทวารหนัก เสี่ยงที่จะเป็นโรคริดสีดวงทวารหนัก
• โรคพิษสุราเรื้อรัง หากเป็นโรคพิษสุราเรื้อรัง เสี่ยงที่จะมีอาการเส้นเลือดบวมในหลอดอาหาร และเกิดการแตก ทำให้มีเลือดออกในหลอดอาหาร
• อาการท้องผูก การอุจจาระไม่ออก หรืออุจจาระแข็งจนขับถ่ายไม่ออก เสี่ยงที่จะเกิดการบาดเจ็บขณะขับถ่ายจนทำให้มีเลือดปนออกมาเวลาที่มีการขับถ่าย
• พันธุกรรม หากสมาชิกในครอบครัวมีประวัติเป็นโรคที่มีเลือดออกในระบบทางเดินอาหาร เช่น โรคโครห์น ลำไส้อักเสบ ถือว่ามีความเสี่ยงสูงที่จะพบกับ อาการถ่ายเป็นเลือด
• อายุ เมื่ออายุมากขึ้นหลอดเลือดในลำไส้จะอ่อนแอลง เสี่ยงที่จะมีอาการเลือดออกในลำไส้และปนมากับอุจจาระ

อาจมีปัจจัยเสี่ยงอื่น ๆ ที่ไม่ได้กล่าวไว้ข้างต้น สำหรับข้อมูลเพิ่มเติมควรปรึกษากับคุณหมอ

การวินิจฉัยและการรักษา

ข้อมูลในที่นี้ไม่มีเจตนาให้ใช้ทดแทนคำแนะนำทางการแพทย์ ควรปรึกษาแพทย์ทุกครั้งเพื่อรับทราบข้อมูลเพิ่มเติม

การวินิจฉัยอาการถ่ายเป็นเลือด

คุณหมอสามารถทำการวินิจฉัย อาการถ่ายเป็นเลือด ได้หลายวิธี ดังนี้

• ทำการซักประวัติว่าเริ่มมีอาการถ่ายเป็นเลือดเมื่อใด มีอาการอื่น ๆ ร่วมด้วยหรือไม่
• คุณหมอจะทำการตรวจโดยการสวมถุงมือและสารหล่อลื่นเข้าไปในทวารหนักเพื่อตรวจหาความผิดปกติ เช่น ริดสีดวงทวาร
• คุณหมออาจทำการส่องกล้องเพื่อตรวจหาความผิดปกติในทวารหนัก
• นำตัวอย่างอุจจาระไปเข้ากระบวนการตรวจในห้องแล็บ
• ตรวจร่างกายโดยแพทย์เฉพาะทาง
• คุณหมออาจทำการตรวจนับเม็ดเลือด เพื่อดูว่าร่างกายสูญเสียเลือดมากเกินไปหรือไม่

การรักษาอาการถ่ายเป็นเลือด

คุณหมอสามารถทำการรักษา อาการถ่ายเป็นเลือดได้หลายวิธี ดังนี้

• รักษาโดยการสอดกล้องเข้าไปในระบบทางเดินอาหาร เพื่อตรวจหาบริเวณที่มีเลือดออก จากนั้นจะทำการห้ามเลือดโดยการใช้สารเคมี การเลเซอร์ หรือใช้กระแสไฟฟ้า ผ่านเข้าไปทางหลอดเลือดดำ
• รักษาโดยการถ่ายเลือด
• รักษาโดยการระบายน้ำออกจากกระเพาะอาหาร
• รักษาโดยการให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำ
• รักษาตามสาเหตุ เช่น มีอาการถ่ายเป็นเลือดจากริดสีดวงทวาร คุณหมอจะทำการรักษาริดสีดวงทวารให้ดีขึ้น เพื่อบรรเทาอาการถ่ายเป็นเลือด หรือถ้าขับถ่ายเป็นเลือดจากอาการท้องผูก คุณหมออาจแนะนำให้มีการรับประทานอาหารที่ให้ไฟเบอร์สูง เพื่อกระตุ้นให้มีการขับถ่ายตามปกติ

การเปลี่ยนไลฟ์สไตล์และการเยียวยาตนเอง

การเปลี่ยนไล์สไตล์และการเยียวยาตนเองที่อาจช่วยจัดการกับคอตีบการถ่ายเป็นเลือด

การเปลี่ยนไลฟ์สไตล์และการเยียวยาตนเองต่อไปนี้ อาจช่วยป้องกัน อาการถ่ายเป็นเลือด ได้

• รับประทานอาหารที่มีไฟเบอร์สูง
• ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ
• รักษาความสะอาดบริเวณไส้ตรง
• ดื่มน้ำมาก ๆ

[embed-health-tool-bmr]