ภาวะบวมน้ำเหลือง หมายถึงอาการบวมของต่อมน้ำเหลือง เนื่องมาจากการอุดตันของท่อน้ำเหลืองในบริเวณใกล้เคียง ที่อาจจะเกิดขึ้นจากพันธุกรรม หรือบาดแผลผ่าตัด จนทำให้เกิดน้ำเหลืองสะสมใต้ผิวหนัง และทำให้ผิวหนา ตะปุ่มตะป่ำ ไม่น่าดู แต่รู้หรือไม่คะว่าเราสามารถจัดการกับปัญหานี้ได้ ด้วยการนวดระบายน้ำเหลือง วันนี้ Hello คุณหมอ จะมาแนะนำเรื่อง การนวดระบายน้ำเหลือง อีกทางเลือกหนึ่งในการบรรเทาอาการบวมน้ำเหลือง

การนวดระบายน้ำเหลือง คืออะไร

การนวดระบายน้ำเหลือง คือการนวดประเภทหนึ่ง ที่ช่วยทำให้น้ำเหลืองในร่างกาย สามารถไหลเวียนได้ดีขึ้น และช่วยลดการคั่งค้างหรือสะสมของน้ำเหลืองตามจุดต่างๆ ได้

น้ำเหลืองที่ไหลเวียนในระบบน้ำเหลือง จะช่วยในการกำจัดของเสียและน้ำส่วนเกินที่อยู่ในเนื้อเยื่อต่างๆ ในต่างกาย นอกจากนี้ยังมีส่วนช่วยในระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย ช่วยกำจัดเชื้อโรคและสิ่งแปลกปลอม

ท่อน้ำเหลืองจะเป็นตัวการในการลำเลียงให้น้ำเหลืองสามารถไหลเวียนไปยังจุดต่าง ๆ ในร่างกายได้ เพื่อนำของเสียและน้ำส่วนเกินจากเนื้อเยื่อมาผ่านการกรองที่ต่อมน้ำเหลือง ในบางครั้ง สภาวะบางอย่าง เช่น แผลจากการผ่าตัด และสภาวะอื่นๆ อาจทำให้เกิดการอุดตันในท่อน้ำเหลือง จนทำให้มีน้ำเหลืองสะสมอยู่ในชั้นใต้ผิวหนัง

การนวดระบายน้ำเหลืองสามารถช่วยลดอาการบวมน้ำเหลือง และช่วยเพิ่มการไหลเวียนของน้ำเหลืองให้ดีขึ้นได้ โดยปกติแล้ว การนวดระบายน้ำเหลืองนั้นมักจะเป็นส่วนหนึ่งของโปรแกรมการรักษาที่เรียกว่า การบำบัดเพื่อรักษาอาการอุดตันของน้ำเหลือง (Decongestive lymphatic therapy ; DLT)

ใครบ้างที่ต้องการการนวดระบายน้ำเหลือง

การนวดระบายน้ำเหลือง เหมาะสำหรับผู้ที่มีปัญหาดังต่อไปนี้

• ภาวะบวมน้ำเหลือง
• โรคปวดกล้ามเนื้อไฟโบรมัยอัลเจีย (Fibromyalgia)
• โรคบวมน้ำ (Edema)
• โรคผิวหนัง
• อาการเหนื่อยล้า
• นอนไม่หลับ
• ความเครียด
• ปัญหาเกี่ยวกับระบบย่อยอาหาร
• โรคข้ออักเสบ
• อาการปวดหัวไมเกรน

วิธีการนวดระบายน้ำเหลือง

ตามปกติแล้ว การนวดระบายน้ำเหลืองจะทำโดยผู้เชี่ยวชาญที่ได้รับการฝึกฝนมาโดยเฉพาะ แต่บางคนก็อาจสามารถเรียนรู้และฝึกฝนการนวดระบายน้ำเหลืองในขั้นต้นด้วยตัวเองได้เช่นกัน แต่เพื่อความปลอดภัย อย่าลืมปรึกษากับแพทย์และผู้เชี่ยวชาญก่อนรับการนวดระบายน้ำเหลืองทุกครั้ง

การเตรียมร่างกายก่อนการนวดระบายน้ำเหลือง

การเตรียมตัวก่อนเริ่มทำการนวดระบายน้ำเหลือง จะช่วยกระตุ้นระบบน้ำเหลือง และทำให้น้ำเหลืองไหลเวียนได้ดีขึ้น โดยมีขั้นตอนดังต่อไปนี้

• การกำหนดลมหายใจเข้าออก วางมือทั้งสองไว้บนหน้าท้อง หายใจเข้าลึก ๆ ผ่านทางจมูก แล้วค่อย ๆ ปล่อยลมหายใจออกผ่านทางปาก พักสักครู่ แล้วจึงทำซ้ำอีก
• การเตรียมลำคอด้านหน้า โดยการกดนิ้วชี้และนิ้วกลางไว้บนคอทั้งสองด้าน เหนือบริเวณไหปลาร้าเล็กน้อย ใช้นิ้วค่อย ๆ นวดกดเข้ามาจนถึงบริเวณตรงกลางไหปลาร้าทั้งสองข้าง
• การเตรียมลำคอด้านข้าง กดฝ่ามือทั้งสองไว้บนคอทั้งสองข้าง ในบริเวณต่ำกว่าใบหูเล็กน้อย ค่อยๆ กดฝ่ามือเลื่อนลงไปทางด้านหลัง
• การเตรียมลำคอด้านหลัง กดฝ่ามือทั้งสองข้างไว้ที่บริเวณลำคอด้านหลัง ต่ำกว่าไรผมเล็กน้อย ค่อยๆ กดฝ่ามือเลื่อนลงไปจนถึงกลางหลัง
• การเตรียมใต้วงแขน ใช้มือข้างหนึ่งจีบใต้วงแขนบริเวณรักแร้ บีบมือแล้วค่อย ๆ ลากมือออกมาทางด้านหน้าลำตัว ทำซ้ำกับอีกข้างหนึ่ง
• การเตรียมเข่า ใช้มือทั้งสองข้างจับบริเวณใต้เข่า ให้นิ้วชนกัน บีบเบา ๆ แล้วค่อย ๆ ดันไปทางด้านหน้าเข่า ทำซ้ำกับเข่าอีกข้าง

การนวดน้ำเหลืองบริเวณอก

• วางมือไว้เหนืออกฝั่งตรงข้ามกับมือ
• กดมือ แล้วลากฝ่ามือขึ้นมาทางบริเวณไหปลาร้า ยาวขึ้นไปจนถึงคอ
• เมื่อรู้สึกตึงที่บริเวณอก ก็ปล่อยออก

การนวดน้ำเหลืองบริเวณไหล่

• พักแขนข้างหนึ่งไว้บนโต๊ะ หรือที่พักแขน
• ใช้มืออีกข้าง กดบนไหล่ของแขนข้างที่พักอยู่
• กดนวดบริเวณไหล่ ด้านหลังของไหล่ และขึ้นไปจนถึงคอ

การนวดน้ำเหลืองบริเวณต้นแขน

• พักแขนข้างหนึ่งไว้บนโต๊ะ หรือที่พักแขน
• กดนิ้วสองนิ้วไว้บนต้นแขนข้างที่พักแขนอยู่ แล้วค่อย ๆ เลื่อนนิ้วออกมาทางต้นแขนส่วนนอก
• กำมือรอบต้นแขนส่วนนอก แล้วค่อย ๆ หมุนมือกลับเข้าทางต้นแขนส่วนใน

การนวดน้ำเหลืองบริเวณต้นขา

• เริ่มต้นที่จุดสูงสุดของขา วางมือข้างขวาไว้ที่ส่วนด้านในของต้นขาด้านซ้าย ใกล้กับบริเวณขาหนีบ ส่วนมืออีกข้าง วางไว้บนก้น
• ค่อย ๆ นวดจากต้นขาด้านใน ออกมาที่ต้นขาด้านนอก
• เลื่อนมือลงมาด้านล่าง บริเวณเหนือเข่า ทำซ้ำกับขั้นตอนด้านบน

ข้อควรระวังเกี่ยวกับการนวดระบายน้ำเหลือง

การนวดระบายน้ำเหลืองนั้นไม่ได้ปลอดภัยสำหรับทุกคนเสมอไป ผู้ที่มีปัญหาเกี่ยวกับสุขภาพทางกายบางอย่าง เช่น

• หัวใจล้มเหลว
• ลิ่มเลือด
• โรคหลอดเลือดสมอง
• การติดเชื้อที่ผิวหนัง
• โรคไต
• โรคตับ

ผู้ป่วยที่มีสภาวะเหล่านี้ ควรปรึกษากับแพทย์และผู้เชี่ยวชาญ ก่อนที่จะเริ่มรับการนวดระบายน้ำเหลือง เนื่องจากอาจทำให้อาการของโรคที่มีอยู่รุนแรงขึ้น หรืออาจเป็นอันตรายต่อร่างกาย จนส่งผลให้เสียชีวิตได้