อาการวัยทอง เกิดจากอะไร และรับมือได้อย่าง

อาการวัยทอง คือ ช่วงวัยที่มีระดับฮอร์โมนเพศลดลงเมื่ออายุมากขึ้นที่เข้าสู่ช่วงวัยสูงอายุ เช่น ฮอร์โมนเทสโทสเตอโรน ฮอร์โมนเอสโตรเจน และฮอร์โมนโปรเจสเตอโรน ที่เกิดขึ้นได้ทั้งในผู้ชายและผู้หญิง โดยอาจสังเกตได้จากอารมณ์แปรปรวน ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อบ่อย สภาพผิวเปลี่ยนแปลง 

[embed-health-tool-ovulation]

อาการวัยทองเกิดจากอะไร

อาการวัยทอง สามารถเกิดขึ้นได้ทั้งในผู้ชายและผู้หญิง ที่มีสาเหตุแตกต่างกัน ดังนี้

อาการวัยทองในผู้หญิง

• ฮอร์โมนเพศลดลง ผู้หญิงที่อายุตั้งแต่ 30 ปีขึ้นไป การทำงานของรังไข่ที่ช่วยผลิตระดับฮอร์โมนเอสโตรเจนและโปรเจสเตอโรนจะเริ่มน้อยลง ซึ่งเป็นฮอร์โมนที่มีส่วนสำคัญในภาวะเจริญพันธุ์และการมาของประจำเดือน จึงอาจทำให้ประจำเดือนมาไม่ปกติ ประจำเดือนมาน้อย และอาจหยุดลงเมื่ออายุ 40-50 ขึ้นไป
• การผ่าตัดรังไข่ออก เพราะรังไข่เป็นอวัยวะในระบบสืบพันธุ์ที่ช่วยผลิตฮอร์โมนเพศและควบคุมการมาของประจำเดือน ดังนั้น เมื่อผ่าตัดนำรังไข่ออกทั้งหมดจะทำให้ประจำเดือนหยุดและเข้าสู่ช่วงวัยทอง
• การทำเคมีบำบัดและการฉายรังสี เพื่อรักษาโรคมะเร็งอาจส่งผลกระทบต่อกระบวนการทำงานของรังไข่ที่ส่งผลให้การผลิตฮอร์โมนลดลง ประจำเดือนหยุดลงและเริ่มมีอาการวัยทอง
• ภาวะรังไข่เสื่อมก่อนกำหนด (Primary ovarian insufficiency) อาจพบได้น้อยในผู้หญิง ซึ่งมีสาเหตุมาจากรังไข่ไม่สามารถผลิตฮอร์โมนเพศได้ในระดับที่เพียงพอต่อร่างกาย จึงส่งผลให้เข้าสู่วัยหมดประจำเดือนก่อนถึงช่วงวัยกลางคนหรือวัยสูงอายุ

อาการวัยทองในผู้ชาย

อาการวัยในทองในผู้ชายอาจเกิดจากระดับฮอร์โมนเทสโทสเตอโรนลดลง ที่อาจเกิดขึ้นตั้งแต่ช่วงอายุ 45-50 ปีขึ้นไป และอาจมีอาการรุนแรงขึ้นหลังจากอายุ 70 ปี ซึ่งอาจตรวจสอบด้วยการเข้ารับการตรวจเลือดเมื่อเช็กระดับฮอร์โมนว่าลดลงหรือไม่ เพื่อรับการบำบัดเพื่อบรรเทาอาการวัยทอง หากมีอาการระดับรุนแรงที่นำไปสู่การเสื่อมสมรรถภาพทางเพศและภาวะซึมเศร้า

อาการวัยทอง เป็นอย่างไร

อาการวัยทองอาจสังเกตได้ ดังนี้

• ประจำเดือนมาไม่ปกติหรือประจำเดือนหมดในผู้หญิงอารมณ์แปรปรวน
• ช่องคลอดแห้ง
• เจ็บเต้านม
• ซึมเศร้าและรู้สึกหดหู่
• ปวดไมเกรน
• ร้อนวูบวาบ
• ไม่มีสมาธิจดจ่อและหลงลืมง่าย
• ปวดเมื่อยร่างกายบ่อย
• อ่อนแรงและกล้ามเนื้ออ่อนแอ
• น้ำหนักขึ้น
• ผิวแห้งและมีอาการคัน
• มีปัญหาการนอนหลับ
• มีความต้องการทางเพศลดลง
• เหงื่อออกตอนกลางคืน

ภาวะแทรกซ้อนของอาการวัยทอง

ภาวะแทรกซ้อนของอาการวัยทอง อาจมีดังนี้

• โรคกระดูกพรุน อาการวัยทองอาจเพิ่มความเสี่ยงให้สูญเสียมวลกระดูกที่นำไปสู่กระดูกพรุนหรือกระดูกเปราะบางและแตกหักง่าย โดยเฉพาะบริเวณสะโพก ข้อมือ และสันหลัง
• โรคหัวใจและหลอดเลือด เมื่อระดับฮอร์โมนเอสโตรเจนลดลง อาจเพิ่มความเสี่ยงเป็นโรคหัวใจและหลอดเลือดได้ เนื่องจากฮอร์โมนเอสโตรเจนมีบทบาทสำคัญที่ช่วยลดระดับคอเลสเตอรอลไม่ดีที่เป็นสาเหตุหนึ่งนำไปสู่การเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด
• ภาวะกลั้นปัสสาวะไม่อยู่ อาจพบได้ในผู้หญิงที่เป็นวัยทอง เนื่องจากสูญเสียเนื้อเยื่อในช่องคลอดและท่อปัสสาวะที่ส่งผลให้รู้สึกปวดปัสสาวะบ่อยและกลั้นปัสสาวะไม่อยู่ นอกจากนี้ยังอาจส่งลให้ช่องคลอดแห้งและมีเลือดออกเล็กน้อยทางช่องคลอดและรู้สึกเจ็บปวดเมื่อมีเพศสัมพันธ์
• โรคอ้วน อาการวัยท้องอาจส่งผลให้น้ำหนักขึ้นเกินเกณฑ์มาตรฐานและนำไปสู่โรคอ้วน

วิธีรับมืออาการวัยทอง

วิธีรับมืออาการวัยทอง อาจทำได้ดังนี้

• เข้ารับการบำบัดด้วยฮอร์โมนเพศโดยคุณหมอ เพื่อช่วยเพิ่มระดับฮอร์โมนและบรรเทาอาการวัยทอง เช่น บรรเทาอาการช่องคลอดแห้ง ประจำเดือนมาปกติ และป้องกันการสูญเสียมวลกระดูก
• ควรควบคุมอารมณ์ตนเองเมื่อสังเกตว่าอารมณ์เปลี่ยนแปลง หรือหากิจกรรมที่ช่วยผ่อนคลายและทำให้รู้สึกดีขึ้น เช่น พาสัตว์เลี้ยงออกไปเดินเล่น นอนหลับพักผ่อน ดูหนัง อ่านหนังสือ ฝึกสมาธิ 
• ดื่มน้ำเย็น และควรดื่มให้เพียงพอต่อวัน เพื่อช่วยบรรเทาอาการร้อนวูบวาบและควรหลีกเลี่ยงการดื่มเครื่องดื่มที่ร้อนจัด เครื่องดื่มแอลกอฮอล์
• นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ ด้วยการสร้างบรรยากาศในห้องนอนให้ไร้สิ่งรบกวน เช่น เปิดไฟสลัว ๆ หรือปิดไฟและปิดผ้าม่านเพื่อป้องกันแสงสว่างจากข้างนอก ฉีดสเปรย์ปรับอากาศเพื่อเพิ่มความผ่อนคลาย
• รับประทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพ และควรรับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ โดยควรเน้นการรับประทานผัก ผลไม้ ธัญพืชไม่ขัดสีและไขมันดี เพราะอาหารเหล่านี้มีวิตามินและสารอาหารสำคัญ เช่น วิตามินซี วิตามินเอ วิตามินอี วิตามินดี วิตามินบี โอเมก้า 3 แคลเซียม แมกนีเซียม  โพแทสเซียม ที่ช่วยเพิ่มพลังงาน สมาธิ และมีสารต้านอนุมูลอิสระที่ป้องกันเซลล์ในร่างกายเสื่อมสภาพลดความเสี่ยงการเกิดโรคเรื้อรังเมื่อมีอายุมากขึ้น
• ออกกำลังกายสม่ำเสมอ อย่างน้อยวันละ 30 นาที เพื่อช่วยเพิ่มสมรรถภาพการทำงานของกล้ามเนื้อ ควบคุมน้ำหนัก แต่สำหรับผู้ที่มีโรคประจำตัว เช่น โรคหัวใจ โรคระบบทางเดินหายใจ โรคกระดูกพรุน อาจจำเป็นต้องขอคำแนะนำการออกกำลังกายอย่างเหมาะสม เพื่อลดความเสี่ยงการเกิดอุบัติเหตุและอาการบาดเจ็บ
• สำหรับผู้ที่มีผิวแห้งและอาการคัน ควรบำรุงผิวด้วยมอยส์เจอไรเซอร์ เพื่อเพิ่มความชุ่มชื้นให้ผิว
• หยุดสูบบุหรี่ เพราะสารพิษในบุหรี่อาจทำลายเซลล์ในร่างกาย และเสี่ยงต่อการเกิดโรคร้ายแรง เช่น โรคมะเร็ง โรคหลอดเลือดตีบตัน โรคหลอดเลือดสมอง  
• สำหรับผู้ที่มีภาวะซึมเศร้า รู้หดหู่ควรขอคำปรึกษาจากคุณหมอ โดยอาจได้รับยากล่อมประสาทมารับประทานเพื่อช่วยบรรเทาอาการ