เบาหวานกับสุขภาพช่องปาก เกี่ยวข้องกันอย่างไร

เบาหวานกับสุขภาพช่องปาก มีความสัมพันธ์กันอย่างยิ่ง เพราะผู้ป่วยเบาหวานมีระดับน้ำตาลในเลือดสูง ซึ่งมักสร้างความเสียหายให้แก่หลอดเลือดและกระดูก รวมทั้งค่าความเป็นกรดในเลือดที่อาจสูงขึ้น ปัจจัยเหล่านี้ส่งผลกระทบต่อสุขภาพช่องปากได้ทั้งสิ้น ไม่ว่าจะเป็น ฟันผุ กลิ่นปากเหม็น เหงือกอักเสบ ดังนั้น ผู้ป่วยเบาหวานจึงไม่ควรละเลยการดูแลสุขภาพช่องปากเพื่อลดความเสี่ยงภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นได้

เบาหวานกับสุขภาพช่องปาก เกี่ยวข้องกันอย่างไร

ผู้ป่วยโรคเบาหวานมีระดับน้ำตาลในเลือดสูง ซึ่งส่งผลให้อวัยวะบางอย่างถูกทำลาย เกิดภาวะแทรกซ้อนได้ง่าย อย่างการติดเชื้อ กระดูกถูกทำลาย นำไปสู่ปัญหาสุขภาพช่องปาก เช่น เจ็บเหงือก ฟันหลุดร่วง ฟันโยก มีกลิ่นปากไม่พึงประสงค์ มีเลือดออกตามเหงือก และช่องฟัน โดยเฉพาะในผู้ป่วยโรคเบาหวานที่มีอายุมากกว่า 50 ปี

ปัญหา สุขภาพช่องปาก ที่เกิดจากเบาหวาน

หากผู้ป่วยเบาหวานทั้งเบาหวานชนิดที่ 1 และเบาหวานชนิดที่ 2 ไม่สามารถควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดให้เหมาะสม อาจทำให้มีภาวะแทรกซ้อนเกี่ยวกับสุขภาพช่องปาก ดังต่อไปนี้

• ฟันผุ

ยิ่งระดับน้ำตาลในเลือดสูงมากเท่าใด ก็จะยิ่งทำให้เลือดมีค่าความเป็นกรดสูงขึ้นเท่านั้น รวมทั้งมีส่วนกระตุ้นให้แบคทีเรียและจุลินทรีย์ในช่องปากกัดกร่อนทำลายผิวฟันได้ง่ายจนนำไปสู่อาการฟันผุ

• เหงือกอักเสบ

โรคเบาหวานอาจทำให้ภูมิคุมกันร่างกายอ่อนแอ รวมทั้งภูมิคุ้มกันในช่องปากที่จะต่อสู้กับแบคทีเรีย เมื่อแบคทีเรียเกิดการสะสมมากขึ้นกลายเป็นคราบพลัคที่หนาขึ้นและอาจทำความสะอาดได้ยากขึ้น และสะสมแข็งตัวเป็นหินปูนอยู่ภายใต้เหงือก ทำให้เหงือกบวมอักเสบ และมีเลือดออกตามไรฟันได้ง่าย

• ปากแห้ง

เบาหวานส่งผลให้การทำงานของต่อมน้ำลายผิดปกติ ทำให้ช่องปากขาดความชุ่มชื้น จนเกิดอาการปากแห้งได้ รวมทั้งทำให้เสี่ยงต่อการเกิดภาวะแทรกซ้อนอย่างโรคเหงือก ฟันผุ และเชื้อราในช่องปากอีกด้วย

• โรคปริทันต์อักเสบ

ภาวะน้ำตาลสูงในผู้ป่วยเบาหวานเป็นปัจจัยหนึ่งที่ทำให้เป็นโรคเหงือกอักเสบที่นำไปสู่อาการติดเชื้อรุนแรง โดยถึงขั้นทำลายเนื้อเยื่อ เหงือก จนถึงบริเวณขากรรไกร ในบางรายอาจมีฟันหลุดออกมาก็เป็นได้

การดูแลสุขภาพช่องปากในผู้ป่วยเบาหวาน

เพื่อป้องกันเหงือก และฟันถูกทำลายจากภาวะเบาหวานผู้ป่วยเบาหวาน ควรปฏิบัติตามคำแนะนำเบื้องต้น ดังนี้

1. แปรงฟันอย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง ในเวลาตอนเช้า และตอนกลางคืนหลังจากรับประทานอาหารเสร็จ
2. เลือกแปรงสีฟันที่เหมาะสม ขนแปรงไม่แข็ง หรือนุ่มจนเกิดไป เพื่อป้องกันการทำร้ายเหงือก
3. ใช้ไหมขัดฟันอย่างน้อยวันละ 1 ครั้ง เพื่อกำจัดเศษอาหารที่ติดอยู่ตามซอกฟัน เพราะขนแปรงสีฟันอาจเข้าไปทำความสะอาดได้ไม่หมดจด
4. หมั่นเข้าพบทันตแพทย์ เพื่อตรวจสุขภาพช่องปาก
5. หลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่ โดยเข้าขอคำปรึกษาหาวิธีการเลิกบุหรี่ได้จากคลินิกใกล้บ้าน
6. รู้จักสังเกตอาการผิดปกติในช่องปาก เช่น เหงือกแดงบวม เลือดออกตามไรฟัน ปากแห้ง ฟันโยก

ที่สำคัญควรจัดการกับสาเหตุที่ทำให้เกิดโรคเบาหวานกับสุขภาพช่องปาก โดยเฉพาะการควบคุมหรือลดระดับน้ำตาลในเลือดให้อยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม หากมีข้อสงสัยใด ๆ เพิ่มเติมเกี่ยวกับวิธีการลดระดับน้ำตาลในเลือด ควรขอคำปรึกษาจากคุณหมอ