คุณประโยชน์ของมะตูม ต้นไม้ศักสิทธิ์แห่งชมพูทวีป

มะตูม เป็นอีกหนึ่งผลไม้ ที่อุดมไปด้วยสารอาหารมากมายหลายชนิด มีคุณค่าทางโภชนาการสูง และมีสรรพคุณทางยาที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพอีกมากมาย นอกจากนี้ยังสามารถนำมาแปรรูปประกอบอาหารได้อีกหลากหลายเมนู เช่น น้ำมะตูม มะตูมเชื่อม เค้กมะตูม เป็นต้น วันนี้ Hello คุณหมอ จะพาทุกคนมาทำความรู้จักกับมะตูม และ คุณประโยชน์ของมะตูม ให้มากขึ้นกันค่ะ

ทำความรู้จักกับผลไม้ มะตูม

มะตูม (Bael) มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Aegle marmelos. มีถิ่นกำเนิดมาจากประเทศอินเดีย ปลูกกันมาตลอดนานกว่า 4,000 ปี ถือได้ว่าเป็นต้นไม้ที่มีความศักดิ์สิทธิ์มากๆ ในศาสนาฮินดู โดยใบมะตูมที่มีลักษณะ 3 แฉก เปรียบเสมือนสัญลักษณ์ “ตรีมูรติ” อันประกอบไปด้วย พระศิวะ พระนารายณ์ และพระพรหม นอกจากนี้ยังเปรียบเสมือน “ตรีศูล” ซึ่งเป็นอาวุธประจำกายของพระศิวะอีกด้วย

ในปัจจุบันมะตูมได้เป็นที่นิยมปลูกในหลายประเทศ เช่น ศรีลังกา ไทย และภูมิภาคอื่นทางตอนใต้ในทวีปเอเชีย เป็นต้นไม้ยืนต้น สูงประมาณ 6-15 เมตร เส้นผ่านศูนย์กลางของใบ กว้าง 7-10 เซนติเมตร เปลือกค่อนข้างเหนียว มีเนื้อสีน้ำตาล เมล็ดสีขาว อุดมด้วยคุณประโยชน์ทางโภชนาการและมีสรรพคุณทางยาสูง ที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพ เช่น บรรเทาอาการท้องผูก ท้องเสีย รักษาแผลในกระเพาะอาหาร เป็นต้น

คุณค่าทางโภชนาการของมะตูม

ผลมะตูม 100 กรัม มีคุณค่าทางโภชนาการ ดังนี้

คุณประโยชน์ของมะตูม ทางอายุรเวช

ไม่น่าแปลกใจที่มะตูมจะเปรียบเสมือนตัวแทนของพระศิวะ เพราะมะตูมนั้นมีคุณประโยชน์รอบด้าน ไม่ว่าจะด้านการแพทย์ หรือด้านโภชนาการ โดยมีประโยชน์ต่อสุขภาพ ดังต่อไปนี้

มะตูมสุกเป็นเหมือนยาระบายอ่อน ๆ ที่ช่วยปรับสมดุลลำไส้ และยังมีสรรพคุณบรรเทาอาการท้องร่วง โรคบิดเรื้อรัง เพียงฝานผลมะตูมที่ยังไม่สุกนำไปตากแดดให้แห้งแล้วนำมาบดผง ไว้ชงกับน้ำอุ่นผสมกับน้ำตาลทรายแดง ดื่มวันละ 2 ครั้ง จะช่วยบรรเทาอาการปวดบิดให้ลดลง

• รักษาแผลในกระเพาะอาหาร

มะตูมมีสรรพคุณใช้รักษาแผลในกระเพาะอาหาร ช่วยต้านการอักเสบและสมานแผลในกระเพาะอาหาร ควรรับประทานมะตูมสุกอย่างน้อย 3 วัน เพื่อรักษาแผล

• ควบคุมคอเลสเตอรอลและเบาหวาน

มะตูมมีสารเมทานอล (Methanol) ซึ่งช่วยลดระดับคอเลสเตอรอล ลดยูเรียในเลือดและน้ำตาลในเลือด หากดื่มชาที่ทำจากเปลือกมะตูมแห้งเป็นประจำทุกวัน อาจช่วยลดระดับไขมันและไตรกลีเซอไรด์

• ต้านอนุมูลอิสระ

ผลมะตูมมีกรดฟีนอลิก (Phenolic) ซึ่งเป็นสารต้านอนุมูลอิสระ มีบทบาทสำคัญในการรักษาเซลล์ที่ถูกทำลายซึ่งเกิดจากอนุมูลอิสระ ที่นำไปสู่ความเสื่อมสภาพของร่างกาย และเป็นต้นกำเนิดของโรคต่าง ๆ เช่น โรคหัวใจ โรคสมอง โรคอัลไซเมอร์ และมะเร็ง นอกจากนี้สารต้านอนุมูลอิสระยังช่วยบำรุงผิวพรรณ ต่อต้านริ้วรอย คงความอ่อนเยาว์ให้กับผิวอีกด้วย

• รักษาโรคริดสีดวง

มะตูมมีสารแทนนิน (Tannin)  ช่วยรักษาโรคต่าง ๆ เช่น อหิวาตกโรค โรคท้องร่วง และริดสีดวง และยังช่วยรักษาโรคโลหิตจาง ลดการอักเสบการติดเชื้อของดวงตา เช่น โรคตาแดง

ข้อควรระวังในการบริโภค

• หากรับประทานมะตูมมากจนเกินไป อาจทำให้เกิดอาการแน่นท้อง ท้องอืด โดยเฉพาะในผู้ที่มีปัญหาเกี่ยวกับกระเพาะอาหารควรระมัดระวังในการรับประทาน
• สตรีมีครรภ์และผู้ที่อยู่ในช่วงให้นมบุตรควรหลีกเลี่ยงการรับประทานมะตูม
• ผู้ป่วยผู้ป่วยไทรอยด์ควรหลีกเลี่ยงการรับประทาน