สารปรอทในอาหาร พิษต่อสุขภาพ อันตรายที่คุณควรระวัง

สารปรอท เป็นสารพิษชนิดหนึ่งที่สามารถพบได้ในสภาพแวดล้อมต่างๆ โดยเฉพาะในอาหาร ซึ่งสารปรอทในอาหารนี้ หากสะสมเข้าสู่ร่างกายในระดับที่สูงมากจนเกิดพิกัด จะมีผลข้างเคียงต่อสุขภาพตั้งแต่ความรุนแรงในระดับต่ำไปจนถึงความรุนแรงในระดับสูง Hello คุณหมอ มีสาระน่ารู้เกี่ยวกับ สารปรอทในอาหาร มาฝากค่ะ

สารปรอท คืออะไร

ปรอท หรือ สารปรอท (Mercury) คือโลหะที่เป็นพิษ จัดเป็นสารพิษตามธรรมชาติที่สามารถพบได้ทั้งในอากาศ แหล่งน้ำ และในดิน รวมถึงยังพบได้จากโรงงานอุตสาหกรรม ผลิตภัณฑ์เครื่องสำอาง และอาหารต่างๆ ซึ่งร่างกายของเรามักจะได้รับสารปรอทสะสมจากการรับประทานอาหาร โดยเฉพาะอาหารจำพวกปลา กุ้ง หอย หรืออาหารทะเล มากไปกว่านั้นยังรวมถึงเนื้อสัตว์ที่กินปลาเป็นอาหารด้วย

อาหารชนิดใดบ้างที่มีสารปรอท

มีอาหารอยู่หลายชนิดทีเดียวที่อาจพบการปนเปื้อนของ สารปรอท โดยเฉพาะอาหารจำพวกปลา หรืออาหารทะเล อย่างไรก็ตาม อาหารที่อาจมีการปนเปื้อนสารปรอทนั้นอาจสามารถจำแนกได้เป็น 3 ระดับ ดังนี้

ปนเปื้อน สารปรอท ในระดับต่ำ

• ปลาแอนโชวี่
• ปลาดุก
• หอยกาบ
• ปู
• เครย์ฟิช หรือล็อบสเตอร์น้ำจืด
• ปลาลิ้นหมา
• ปลาแฮร์ริ่ง
• ปลาแมคเคอเรล
• หอยนางรม
• หอยเชลล์
• กุ้ง
• ปลาหมึก
• แซลมอน
• ปลาซาร์ดีน
• ปลานิล
• ปลาเทราต์
• ปลาโซล (Soles Fish)
• ปลาไวท์ฟิช (Whitefish)
• ปลาเพิร์ช (Perch)
• ปลาพอลล็อค (Pollock)
• ปลากระบอก (Mullet)
• ปลาแฮ็ดด็อค (Haddock)
• ปลาเฮก (Hake)
• ปลาแอตแลนติกครอกเกอร์ (Croaker (Atlantic))

ปนเปื้อน สารปรอท ในระดับปานกลาง

• ล็อบสเตอร์
• ปลาทูน่า (โดยเฉพาะทูน่าที่บรรจุมาในกระป๋องขนาดบาง)
• ปลาอีโต้มอญ หรือปลามาฮิ มาฮิ (Mahi-Mahi)
• ปลามังค์ฟิช (Monkfish)
• ปลาเพิร์ชน้ำจืด (Perch)
• ปลาสเกต (Skate)
• ปลาไทล์ฟิช (Tilefish)
• ปลาแบส (Bass)
• ปลาแฮลิบัต (Halibut)

ปนเปื้อน สารปรอท ในระดับสูง

ภาวะเป็นพิษจากสารปรอทเป็นอย่างไร

สารปรอทจะยังไม่ส่งผลกระทบต่อร่างกายในทันที จนกระทั่งร่างกายได้สะสมปรอทเอาไว้ในปริมาณที่สูงและสูงมากจนเกินพิกัด ร่างกายจะเริ่มมีปฏิกิริยาที่เป็นผลมาจากสารปรอท ซึ่ง สารปรอท หากสะสมไว้มากจะมีผลต่อระบบประสาทและสมอง และแสดงออกผ่านลักษณะอาการดังต่อไปนี้

• มีอาการหงุดหงิด
• มีอาการชาที่มือและเท้า
• มีปัญหาที่เกี่ยวกับความจำ
• มีอาการประหม่า
• มีอาการสั่น
• กล้ามเนื้ออ่อนแรง
• มีความบกพร่องทางการมองเห็น
• เกิดความบกพร่องทางการเคลื่อนไหว การพูด การเดิน การได้ยิน
• อาการซึมเศร้า
• อาการวิตกกังวล

ถ้าหากเด็กหรือสตรีมีครรภ์ได้รับ สารปรอท มากจนเกินพิกัด จะมีผลต่อระบบประสาทและสมองของเด็กหรือทารกในครรภ์  เสี่ยงที่จะมีพัฒนาการด้านต่างๆ ช้ากว่าเด็กในวัยเดียวกัน ดังนั้นในกลุ่มเด็กและผู้ที่กำลังตั้งครรภ์จึงควรระมัดระวังเรื่องอาหารการกินเป็นพิเศษ

วิธีป้องกันความเสี่ยงจาก สารปรอทในอาหาร

วิธีป้องกันความเสี่ยงของ สารปรอท ที่ดีที่สุดก็คือ ลดความเสี่ยงในการนำเอาสารปรอทเข้าสู่ร่างกาย ดังนี้

• รับประทานปลาขนาดใหญ่เป็นครั้งคราว เนื่องจากปลาขนาดใหญ่ที่มาจากมหาสมุทรหรือปลาที่นำเข้า มักมีความเสี่ยงที่จะปนเปื้อนสารปรอทสูง
• หากกำลังตั้งครรภ์ควรหลีกเลี่ยงปลาที่อาจจะมีการปนเปื้อนของ สารปรอท หรือควรระมัดระวังอาหารจำพวกเนื้อปลามากเป็นพิเศษ ควรเลือกเนื้อปลาที่มาจากแหล่งจำหน่ายที่ปลอดภัยและเชื่อถือได้
• เด็กควรรับประทานอาหารทะเลตามปริมาณที่องค์การอาหารและยาแห่งสหรัฐอเมริกา หรือ FDA กำหนดไว้ คือ อายุต่ำกว่า 3 ปี กินอาหารทะเลได้ 1 ออนซ์ เด็กอายุ 4-7 ปี กินอาหารทะเลได้ 2 ออนซ์
• เพื่อการเตรียมตัวก่อนการตั้งครรภ์ควรไปตรวจหาสารปรอทในร่างกายเสียก่อน
• หากสัมผัสกับ สารปรอท มา ควรล้างมือให้สะอาดทันที
• หลีกเลี่ยงการเข้าใกล้สถานที่ที่มีการปนเปื้อนของสารปรอท

ต้องงดกินปลาเพื่อป้องกันสารปรอทหรือไม่

เนื่องจากปลาเป็นอาหารที่มักพบการปนเปื้อนของ สารปรอท มากกว่าอาหารชนิดอื่นๆ หลายคนจึงอาจเกิดความกังวลขึ้นมาว่า “แล้วแบบนี้จะต้องเลิกกินปลาเลยไหม จะได้ลดความเสี่ยงของการสะสมสารปรอทไว้ในร่างกาย’

แต่…เราไม่จำเป็นที่จะต้องเลิกหรืองดกินปลาเพียงเพื่อจะหลีกหนีจากสารปรอท เพราะในปลามีคุณค่าทางโภชนาการที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย ทั้งกรดไขมันที่มีประโยชน์ โอเมก้า 3 หรือโปรตีน เป็นต้น เพียงแต่อาจจะต้องใส่ใจกับการกินปลามากเป็นพิเศษ โดยเฉพาะกับผู้ที่มีความเสี่ยงสูงต่อการสะสมของสารปรอทอย่างเด็ก สตรีมีครรภ์ และผู้ที่มีปัญหาเกี่ยวกับระบบภูมิคุ้มกัน ซึ่งองค์การอาหารและยาแห่งสหรัฐอเมริกา หรือ FDA แนะนำเอาไว้ว่า

• ควรรับประทานปลาประมาณ 227-340 กรัม หรือประมาณ 2-3 มื้อต่อสัปดาห์
• เลือกเนื้อปลาที่มีการปนเปื้อนของสารปรอทในระดับที่ต่ำ เช่น แซลมอน กุ้ง ปลาซาร์ดีน
• หลีกเลี่ยงการรับประทานปลาที่มีการปนเปื้อน สารปรอท ในระดับสูง
• เลือกปลาที่มาจากแหล่งที่เชื่อถือได้และมีความปลอดภัย