ระบบน้ำเหลืองหรือน้ำเหลืองเป็นส่วนหนึ่งของระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย หลายคนคงเคยประสบกับปัญหา ต่อมน้ำเหลืองที่คอบวม นั่นแสดงว่า ร่างกายกำลังส่งสัญญาณเตือนอะไรบ้างอย่าง นอกจากนั้น ต่อมน้ำเหลืองยังมีความเกี่ยวข้องกับโรคมะเร็งอีกด้วย ซึ่งทาง Hello คุณหมอ ได้นำเรื่องนี้มาฝากกัน
ทำความรู้จักกับ ระบบน้ำเหลือง
ระบบน้ำเหลืองหรือน้ำเหลือง เป็นส่วนหนึ่งของระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย รวมถึงเครือข่ายของท่อน้ำเหลืองและต่อมน้ำเหลือง ท่อน้ำเหลืองเปรียบเสมือนเส้นเลือดที่รวบรวมและนำพาเลือดไปทั่วร่างกาย แต่แทนที่จะเป็นเลือด หลอดเลือดเหล่านี้จะนำของเหลวใสที่เรียกว่า “น้ำเหลือง” ไปด้วย นอกจากนั้น น้ำเหลืองยังมีเม็ดเลือดขาวรวมอยู่ด้วย ซึ่งจะช่วยในการต่อสู้กับการติดเชื้อ
หากน้ำเหลือมีการสะสมมาก ๆ โดยไม่มีการระบายออกไปทางใดทางหนึ่ง สามารถส่งผลทำให้ร่างกายบวมได้ ท่อน้ำเหลืองจะดึงน้ำเหลืองจากรอบ ๆ เซลล์ เพื่อส่งไปที่หน้าอก ณ ตรงนี้น้ำเหลืองจะรวมตัวกันเป็นเส้นเลือดขนาดใหญ่ที่ไหลเข้าสู่เส้นเลือดใกล้หัวใจนั่นเอง
ต่อมน้ำเหลืองที่คอบวม เกิดจากอะไร
มีต่อมน้ำเหลืองรูปไตขนาดเล็กมากกว่า 600 ต่อมน้ำเหลือ กระจายอยู่ทั่วร่างกาย ได้แก่ ใต้คอ รักแร้ ขาหนีบ ตรงกลางหน้าอก และหน้าท้อง สิ่งเหล่านี้จะทำหน้าที่เก็บภูมิคุ้มกันและเป็นตัวกรอง เพื่อกำจัดเชื้อโรคที่ตายแล้ว เสียหาย หรือกำจัดของเสียอื่น ๆ ออกจากร่างกาย
ต่อมน้ำเหลืองที่คอบวม เป็นสัญญาณเตือนว่า มันกำลังทำงานอย่างหนัก อาจมีเซลล์ภูมิคุ้มกันเพิ่มขึ้นหรืออาจมีการสะสมของเสียมากขึ้นก็ได้เช่นกัน อาการบวมมักเป็นสัญญาณของการติดเชื้อบางชนิด แต่ก็อาจมาจากภาวะต่าง ๆ เช่น โรคข้ออักเสลรูมาตอยด์ โรคลูปัส แต่ไม่บ่อยนักที่จะเป็นโรคมะเร็ง
บ่อยครั้ง ต่อมน้ำเหลืองที่บวมมักจะอยู่ใกล้กับจุดที่มีปัญหา เมื่อคุณมีอาการคออักเสบ ต่อมน้ำเหลืองที่คอ ก็อาจเกิดอาการบวมได้ สำหรับผู้หญิงที่เป็นมะเร็งเต้านม อาจได้เกิดอาการต่อมน้ำเหลืองบวมที่รักแร้ เมื่อต่อมน้ำเหลืองในบริเวณต่าง ๆ บวมพร้อมกัน นั่นแสดงว่า มีปัญหาเกิดขึ้นทั่วร่างกายของคุณ อาจเป็นโรคอีสุกอีใส เอชไอวี หรือมะเร็ง เช่น มะเร็งเม็ดเลือดขาว หรือมะเร็งต่อมน้ำเหลือง
ต่อมน้ำเหลืองกับมะเร็ง มีความเกี่ยวข้องกันอย่างไร
ในบางกรณี การบวมของต่อมน้ำเหลืองอาจเกี่ยวข้องกับมะเร็ง มะเร็งบางชนิดเริ่มต้นที่ต่อมน้ำเหลือง มะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิดนอนฮอดจ์กิน (Non-Hodgkin Lymphoma) และมะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิดฮอดจ์กิน (Hodgkin Lymphoma) เป็นมะเร็งในระบบน้ำเหลือง เช่นเดียวกับมะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิดเฉียบพลัน
บ่อยครั้งที่มะเร็งอาจปรากฏในต่อมน้ำเหลืองในลักษณะการแพร่กระจาย โดยแพร่กระจายจากที่อื่นในร่างกาย เซลล์มะเร็งบางส่วนอาจแตกออกจากเนื้องอกแล้วแพร่กระจายไปยังที่อื่นของร่างกาย เซลล์มะเร็งเหล่านี้อาจเดินทางผ่านกระแสเลือดไปยังอวัยวะอื่น ๆ หรือเดินทางผ่านระบบน้ำเหลืองไปยังต่อมน้ำเหลือง อย่างไรก็ตาม ตามข้อมูลของAmerican Cancer Society (ACS) ระบุไว้ว่า เซลล์มะเร็งส่วนใหญ่ที่เดินทางผ่านกระแสเลือดหรือระบบน้ำเหลืองจะตายหรือถูกฆ่าตายก่อนที่จะมีโอกาสแพร่ระจาย
เมื่อมีมะเร็งอยู่ในต่อมน้ำเหลือง การตรวจชิ้นเนื้อจะช่วยระบุได้ว่าเป็นมะเร็งชนิดใด เมื่อตรวจเนื้อเยื่อหรือต่อน้ำเหลืองที่ถูกตัดออกมาด้วยกล้องจุลทรรศน์ จะเห็นได้ว่าเซลล์มะเร็งจะมีลักษณะเหมือนเซลล์มะเร็งของเนื้องอกที่เกิดขึ้น ดังนั้น เซลล์มะเร็งเต้านมในระบบน้ำเหลืองก็ยังจะคงมีลักษณะเหมือนมะเร็งเต้านมนั่นเอง
