น้ำหนักเด็ก และส่วนสูง เป็นอีกหนึ่งเรื่องที่คุณพ่อคุณแม่ควรให้ความใส่ใจ เนื่องจาก น้ำหนักและส่วนสูงอาจเป็นตัวบ่งชี้การเจริญเติบโตและพัฒนาการทางด้านร่างกายของเด็กในแต่ละช่วงวัย โดยน้ำหนักและส่วนสูงตามเกณฑ์มาตรฐานในแต่ละช่วงวัยอาจนำมาใช้ในการประเมินสุขภาพเบื้องต้น และยังอาจบอกถึงความเสี่ยงเกี่ยวกับปัญหาทางด้านสุขภาพที่อาจเกิดขึ้นกับเด็กได้ด้วย อย่างไรก็ตาม เกณฑ์น้ำหนักเด็กและส่วนสูงเป็นเพียงการประมาณค่าเฉลี่ยที่เหมาะสมในแต่ละช่วงวัยเท่านั้น คุณพ่อคุณแม่จึงควรพาเด็กไปตรวจสุขภาพอยู่เสมอ เพื่อการเจริญเติบโตที่สมบูรณ์แข็งแรง
[embed-health-tool-child-growth-chart]
ปัจจัยที่อาจส่งผลต่อน้ำหนักเด็กและส่วนสูง
พันธุกรรมอาจเป็นปัจจัยหนึ่งที่มีส่วนในการกำหนดน้ำหนักเด็ก ส่วนสูง และพัฒนาการทางร่างกาย แต่ก็อาจมีปัจจัยที่อาจส่งผลต่อน้ำหนักเด็กได้เช่นกัน ซึ่งปัจจัยเหล่านั้น อาจมีดังนี้
- การตั้งครรภ์ โดยปกติแล้วเด็กที่คลอดตามกำหนดจะมีการพัฒนาทางร่างกายที่สมบูรณ์แข็งแรงตั้งแต่อยู่ในครรภ์ของคุณแม่ เมื่อคลอดออกมาจึงอาจทำให้เด็กมีน้ำหนักที่สมส่วนและสุขภาพดี ในทางกลับกันเด็กที่คลอดก่อนกำหนดมักจะไม่ได้รับการพัฒนาทางร่างกายอย่างเหมาะสม โดยอาจมีสาเหตุมาจากปัญหาสุขภาพของคุณแม่ หรืออาจได้รับสารอาหารไม่เพียงพอเมื่อยังเป็นทารกในครรภ์ ซึ่งอาจทำให้เด็กที่คลอดออกมามีน้ำหนักน้อยกว่าปกติและอาจมีสุขภาพที่อ่อนแอ จึงต้องได้รับการดูแลเป็นพิเศษจนกว่าร่างกายจะแข็งแรงขึ้น
- สุขภาพและการใช้ชีวิตในระหว่างตั้งครรภ์ของคุณแม่ เช่น สูบบุหรี่ ดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ใช้ยาเสพติด รับประทานอาหารที่ไม่ช่วยบำรุงครรภ์ หรือรับประทานอาหารที่มีโภชนาการที่ไม่ดี ก็อาจมีแนวโน้มที่จะทำให้น้ำหนักเด็กน้อยกว่าเกณฑ์มาตรฐานและอาจมีขนาดตัวเล็ก นอกจากนี้ คุณแม่ที่มีปัญหาสุขภาพในระหว่างตั้งครรภ์ เช่น โรคเบาหวานขณะตั้งครรภ์ ก็อาจมีแนวโน้มที่จะทำให้น้ำหนักเด็กมากกว่าเกณฑ์มาตรฐานได้เช่นกัน
- ความผิดปกติทางพันธุกรรม เช่น ดาวน์ซินโดรม กลุ่มอาการนูแนน (Noonan Syndrome) กลุ่มอาการเทอร์เนอร์ (Turner Syndrome) ซึ่งเป็นโรคที่เกิดขึ้นจากความผิดปกติของยีนในร่างกาย ซึ่งอาจส่งผลต่อการเจริญเติบโตและน้ำหนักเด็ก
- เพศ เด็กผู้หญิงและเด็กผู้ชายจะมีน้ำหนักไม่เท่ากัน ซึ่งโดยปกติเด็กแรกเกิดเพศหญิงมักมีน้ำหนักน้อยกว่าเด็กแรกเกิดเพศชาย
- การให้เด็กกินนมแม่หรือนมผง ในช่วงปีแรกน้ำหนักเด็กที่กินนมแม่จะน้อยกว่าเด็กที่กินนมผง เนื่องจากสารอาหารและส่วนประกอบในนมที่แตกต่างกัน และเมื่อผ่านไปจนอายุประมาณ 2 ขวบ เด็กจะเริ่มเจริญเติบโตอย่างรวดเร็วและมีน้ำหนักที่ใกล้เคียงกัน
- ฮอร์โมน ความสมดุลของฮอร์โมนในร่างกายของเด็กแต่ละคนอาจแตกต่างกัน เช่น หากเด็กมีระดับฮอร์โมนการเจริญเติบโตต่ำ ระดับไทรอยด์ต่ำ อาจส่งผลต่อการเจริญเติบโตที่ช้าลง ซึ่งอาจทำให้น้ำหนักเด็กน้อยตามไปด้วย
- การใช้ยาบางชนิดเป็นประจำและใช้ติดต่อกันเป็นระยะเวลานาน เช่น คอร์ติโคสเตียรอยด์ (Corticosteroids) อาจส่งผลต่อการเจริญเติบโตได้ เนื่องจากฤทธิ์ของยาอาจยับยั้งการหลั่งฮอร์โมนที่ผลิตจากต่อมหมวกไต ซึ่งส่งผลต่อพัฒนาการทางร่างกายของเด็ก
- ปัญหาสุขภาพเรื้อรังที่ส่งผลต่อการกินหรือดูดซึมสารอาหาร เช่น มะเร็ง โรคไต โรคซิสติก ไฟโบรซิส (Cystic Fibrosis) โรคซิลิแอค (Celiac Disease) ซึ่งเป็นโรคที่เกี่ยวข้องกับความผิดปกติทางพันธุกรรม ทำให้เกิดเมือกหนาและเหนียวในระบบทางเดินหายใจ ระบบย่อยอาหาร และระบบสืบพันธุ์ ปัญหาทางเดินอาหาร อาจส่งผลต่อการเจริญเติบโตและน้ำหนักเด็กได้
- การนอนหลับพักผ่อนที่เพียงพอ อาจส่งผลดีต่อพัฒนาการทางร่างกายของเด็กอย่างมาก เนื่องจากในระหว่างนอนหลับร่างกายจะเริ่มกระบวนการสร้างและซ่อมแซมเซลล์และเนื้อเยื่อ ช่วยให้เด็กมีการเจริญเติบโตอย่างรวดเร็ว รวมถึงการพัฒนาน้ำหนักที่สมส่วนตามวัย
น้ำหนักเด็ก และส่วนสูง ที่เหมาะสมในแต่ละช่วงวัย
ค่าเฉลี่ยน้ำหนักเด็กและส่วนสูงที่เหมาะสมในแต่ละช่วงวัย อาจมีดังนี้
น้ำหนักเด็กแรกเกิดถึง 11 เดือน
- เด็กแรกเกิด เด็กผู้หญิงควรมีส่วนสูงประมาณ 49.2 เซนติเมตร และมีน้ำหนักประมาณ 3.2 กิโลกรัม ส่วนเด็กผู้ชายควรมีส่วนสูงประมาณ 49.9 เซนติเมตร และมีน้ำหนักประมาณ 3.4 กิโลกรัม
- อายุ 1-6 เดือน เด็กผู้หญิงควรมีส่วนสูงประมาณ 53.7-65.7 เซนติเมตร และมีน้ำหนักประมาณ 4.2-7.3 กิโลกรัม ส่วนเด็กผู้ชายควรมีส่วนสูงประมาณ 54.7-67.6 เซนติเมตร และมีน้ำหนักประมาณ 4.5-7.9 กิโลกรัม
- อายุ 7-11 เดือน เด็กผู้หญิงควรมีส่วนสูงประมาณ 67.3-72.8 เซนติเมตร และมีน้ำหนักประมาณ 7.6-8.7 กิโลกรัม ส่วนเด็กผู้ชายควรมีส่วนสูงประมาณ 69.2-74.5 เซนติเมตร และมีน้ำหนักประมาณ 8.3-9.4 กิโลกรัม
น้ำหนักเด็กวัยหัดเดิน อายุ 12-23 เดือน
- อายุ 12-14 เดือน เด็กผู้หญิงควรมีส่วนสูงประมาณ 74-76.4 เซนติเมตร และมีน้ำหนักประมาณ 9-9.4 กิโลกรัม ส่วนเด็กผู้ชายควรมีส่วนสูงประมาณ 75.8-78.1 เซนติเมตร และมีน้ำหนักประมาณ 9.7-10.1 กิโลกรัม
- อายุ 15-17 เดือน เด็กผู้หญิงควรมีส่วนสูงประมาณ 77.5-79.7 เซนติเมตร และมีน้ำหนักประมาณ 9.6-10 กิโลกรัม ส่วนเด็กผู้ชายควรมีส่วนสูงประมาณ 79.2-81.3 เซนติเมตร และมีน้ำหนักประมาณ 10.3-10.7 กิโลกรัม
- อายุ 18-20 เดือน เด็กผู้หญิงควรมีส่วนสูงประมาณ 80.7-82.7 เซนติเมตร และมีน้ำหนักประมาณ 10.2-10.7 กิโลกรัม ส่วนเด็กผู้ชายควรมีส่วนสูงประมาณ 82.3-84.2 เซนติเมตร และมีน้ำหนักประมาณ 10.9-11.4 กิโลกรัม
- อายุ 21-23 เดือน เด็กผู้หญิงควรมีส่วนสูงประมาณ 83.7-85.5 เซนติเมตร และมีน้ำหนักประมาณ 10.9-11.3 กิโลกรัม ส่วนเด็กผู้ชายควรมีส่วนสูงประมาณ 85.1-86.9 เซนติเมตร และมีน้ำหนักประมาณ 11.6-12 กิโลกรัม
น้ำหนักเด็กก่อนวัยเรียน อายุ 2-4.5 ปี
- อายุ 2-2.5 ปี เด็กงผู้หญิงควรมีส่วนสูงประมาณ 85-90 เซนติเมตร และน้ำหนักประมาณ 12-13 กิโลกรัม ส่วนเด็กผู้ชายควรมีส่วนสูงประมาณ 87-91 เซนติเมตร และน้ำหนักประมาณ 13-14 กิโลกรัม
- อายุ 3-3.5 ปี เด็กผู้หญิงควรมีส่วนสูงประมาณ 94-98 เซนติเมตร และน้ำหนักประมาณ 14-15 กิโลกรัม ส่วนเด็กผู้ชายควรมีส่วนสูงประมาณ 95-99 เซนติเมตร และน้ำหนักประมาณ 14-15 กิโลกรัม
- อายุ 4-4.5 ปี เด็กผู้หญิงควรมีส่วนสูงประมาณ 101-105 เซนติเมตร และน้ำหนักประมาณ 16-17 กิโลกรัม ส่วนเด็กผู้ชายควรมีส่วนสูงประมาณ 103-106 เซนติเมตร และน้ำหนักประมาณ 16-17 กิโลกรัม
น้ำหนักเด็กวัยเรียน อายุ 5-18 ปี
- อายุ 5 ปี เด็กผู้หญิงควรมีส่วนสูงประมาณ 108 เซนติเมตร และน้ำหนักประมาณ 18 กิโลกรัม ส่วนเด็กผู้ชายควรมีส่วนสูงประมาณ 109 เซนติเมตร และน้ำหนักประมาณ 18.5 กิโลกรัม
- อายุ 6 ปี เด็กผู้หญิงควรมีส่วนสูงประมาณ 115 เซนติเมตร และน้ำหนักประมาณ 20 กิโลกรัม ส่วนเด็กผู้ชายควรมีส่วนสูงประมาณ 116 เซนติเมตร และน้ำหนักประมาณ 21 กิโลกรัม
- อายุ 7 ปี เด็กผู้หญิงควรมีส่วนสูงประมาณ 122 เซนติเมตร และน้ำหนักประมาณ 23 กิโลกรัม ส่วนเด็กผู้ชายควรมีส่วนสูงประมาณ 122 เซนติเมตร และน้ำหนักประมาณ 23 กิโลกรัม
- อายุ 8 ปี เด็กผู้หญิงควรมีส่วนสูงประมาณ 128 เซนติเมตร และน้ำหนัก 26 กิโลกรัม เด็กผู้ชายควรมีส่วนสูงประมาณ 128 เซนติเมตร และน้ำหนักประมาณ 26 กิโลกรัม
- อายุ 9-12 ปี เด็กผู้หญิงควรมีส่วนสูงประมาณ 127-163 เซนติเมตร และน้ำหนักประมาณ 24-48 กิโลกรัม เด็กผู้ชายควรมีส่วนสูงประมาณ 128-161 เซนติเมตร และน้ำหนักประมาณ 24-59 กิโลกรัม
- อายุ 14-16 ปี เด็กผู้หญิงควรมีส่วนสูงประมาณ 150-173 เซนติเมตร และน้ำหนักประมาณ 38-78 กิโลกรัม ส่วนเด็กผู้ชาย 150-185 เซนติเมตร และน้ำหนักประมาณ 38-84 กิโลกรัม
- อายุ 18 ปี เด็กผู้หญิงควรมีส่วนสูงประมาณ 152-174 เซนติเมตร และน้ำหนักประมาณ 45-80 กิโลกรัม เด็กผู้ชายควรมีส่วนสูงประมาณ 165-187 เซนติเมตร และน้ำหนักประมาณ 53-92 กิโลกรัม