ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ อาจพบได้ในผู้ที่เป็นโรคเบาหวานแล้วอาจได้รับยาหรือมีพฤติกรรมที่ทำให้ยาลดระดับน้ำตาลหรืออินซูลินที่ใช้ ปริมาณอาหารที่รับประทาน รวมถึงกิจกรรมที่ใช้พลังงานในแต่ละวันไม่สมดุลกัน จนเป็นสาเหตุให้เกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำตามมา ซึ่งหากไม่ได้รับการรักษาอย่างถูกต้องและทันท่วงที อาจทำให้อาการรุนเเรงขึ้นจนอาจถึงขั้นเสียชีวิตได้ สิ่งสำคัญคือจะต้องได้รับการประเมินอาการอย่างถูกต้องและรวดเร็ว รวมถึงทราบวิธีการรักษาเบื้องต้นที่เหมาะสม เพื่อมิให้อาการทรุดลงจนถึงขั้นอันตราย ดังนั้น หากทราบถึงวิธี การพยาบาลผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ก็อาจช่วยให้ผู้ป่วยโรคเบาหวานและผู้ดูแลทำความเข้าใจและมีความรู้ในการดูแลตนเอง ป้องกัน รวมถึงแก้ไขภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำได้อย่างมั่นใจ
[embed-health-tool-heart-rate]
ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ คืออะไร
ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ (Hypoglycemia) ในผู้ที่เป็นเบาหวาน คือ ภาวะที่มีระดับน้ำตาลกลูโคสในเลือดต่ำกว่า 70 มิลลิกรัมต่อเดซิลิตร โดยสาเหตุมักเกิดจากได้รับยาเบาหวาน หรืออินซูลินมากจนเกินไป นอกจากนี้อาจมีสาเหตุมาจากการรับประทานอาหารไม่ตรงเวลา ม รวมถึงการออกกำลังกายมากกว่าปกติด้วย
หากผู้ป่วยเบาหวานมีอาการน้ำตาลในเลือดต่ำ อาจทำให้ผู้ป่วยมีอาการอ่อนเพลีย วิงเวียนศีรษะ ใจสั่น และหากไม่รีบแก้ไขอย่างทันท่วงที อาการอาจร้ายแรงถึงขั้นเสียชีวิตได้
ผู้ป่วยโรคเบาหวานกลุ่มไหนบ้าง ที่เสี่ยงต่อการเกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ
เมื่อปริมาณยาลดระดับน้ำตาลหรืออินซูลินที่ได้รับ ปริมาณอาหารที่รับประทาน รวมถึงกิจกรรมที่ใช้พลังงานในแต่ละวันไม่สมดุลกันจะก่อให้เกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำได้
ผู้ป่วยโรคเบาหวานที่เสี่ยงต่อภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ อาจมีดังนี้
- ใช้อินซูลินหรือยาลดระดับน้ำตาลกลุ่มซัลโฟนิลยูเรีย (Sulfonylurea) ในปริมาณที่สูง
- รับประทานอาหารไม่ตรงเวลา หรืออดอาหารบางมื้อ
- ออกกำลังกายมากหักโหม หรือ มีกิจกรรมที่ต้องออกแรงมากกว่าปกติ
- ดื่มแอลกอฮอล์ในปริมาณมาก ๆ
- เด็กเล็กและผู้สูงอายุ
- ผู้ที่เป็นโรคเบาหวานมาเป็นระยะเวลานาน ๆ (มากกว่า 5-10 ปี)
- มีโรคร่วม เช่น โรคไต โรคตับ
การพยาบาลผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 และการแก้ไขภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ
ข้อมูลการปฐมพยาบาลผู้ที่มีภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำอาจมีวัตถุประสงค์เพื่อให้ผู้ที่เป็นโรคเบาหวานสามารถประเมินอาการของตนเอง และแก้ไขอาการเฉพาะหน้าได้อย่างถูกต้อง รวมถึงลดความเสี่ยงในการเกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำซ้ำ สำหรับแนวทางในการป้องกันเเละเเก้ไขเมื่อเกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำเบื้องต้นสามารถทำได้ดังนี้
- ทราบถึงสาเหตุและอาการของน้ำตาลในเลือดต่ำเพื่อให้สามารถป้องกัน และหลีกเลี่ยงพฤติกรรมที่อาจทำให้เสี่ยงต่อการเกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ เช่น การรับประทานอาหารไม่ตรงเวลา แนะนำให้มีการปรับพฤติกรรมการใช้ชีวิตประจำวันทั้งในเรื่องของการรับประทานอาหาร การออกกำลังกาย การรับประทานยา ให้สมดุลกัน
- หากมีอาการน้ำตาลต่ำ แต่ยังรู้สึกตัวดี และสามารถช่วยเหลือตนเองได้ ให้รีบรับประทานคาร์โบไฮเดรตที่ดูดซึมได้ง่าย เช่น น้ำหวานหรือน้ำผลไม้ 1 แก้ว ลูกอม 2-3 เม็ด น้ำตาล 1 ช้อนโต๊ะ เเล้วทำการตรวจระดับน้ำตาลหลังจากนั้น 15 นาที ถ้าระดับน้ำตาลในเลือดยังคงน้อยกว่า 70 มิลลิกรัม/เดซิลิตร ให้รับประทานอาหารเช่นเดิมซ้ำ เเล้วตรวจระดับน้ำตาลอีกครั้ง หากยังไม่ดีขึ้นเเนะนำให้ไปพบคุณหมอ
- ในกรณีที่ผู้ป่วยที่หมดสติ ไม่แนะนำให้พยามป้อนอาหารหรือเครื่องดื่มใด ๆ เนื่องจากอาจทำให้สำลักเเละอาจเป็นอันตรายมากขึ้นได้ ให้รีบนำส่งโรงพยาบาล หรือเรียกรถพยาบาลทันที โดยคุณหมอจะฉีดสารละลายน้ำตาลกลูโคสเข้มข้นเข้าทางหลอดเลือดดำ เพื่อรีบเพิ่มระดับน้ำตาลในเลือดให้สูงขึ้นอย่างรวดเร็ว จนเข้าสู่ระดับปลอดภัย
