โดพามีน (Dopamine) มีผลต่อสุขภาพจิตของคนเรามาก ถ้าคุณตื่นขึ้นมาพร้อมกับความห่อเหี่ยวใจจิตใจ ร่างกายของคุณอาจจะขาดสารโดพามีนก็ได้นะ สารโดพามีนเป็นสารเคมีในสมองที่ทำให้เรารู้สึกฮึกเหิม ซึ่งถ้าใครมีสารเคมีชนิดนี้ไม่เพียงพอ นอกจากจะทำให้รู้สึกอ่อนเพลียและเจ้าอารมณ์ ยังนำไปสู่อาการผิดปกติทางจิตในระดับต่างๆ กันด้วย ฉะนั้น มาทำความรู้จักกับสารสื่อประสาทชนิดนี้ แล้วหาทางป้องกันและเยียวยากันซะ

โดพามีน คืออะไร

โดพามีน (Dopamine) เป็นสารสื่อประสาทที่ทำให้รู้สึกดีชนิดหนึ่ง ที่อยู่ในกลุ่มเดียวกับสารเซโรโทนิน อ็อกซีโทซิน และเอ็นดอร์ฟิน ซึ่งมีหน้าที่สำคัญๆ หลายอย่างด้วยกัน สารชนิดนี้บางครั้งก็ถูกเรียกว่า “โมเลกุลแห่งความฮึกเหิม” ที่ทำให้เรารู้สึกมีแรงผลักดันและความมุ่งมั่นในการที่จำทำอะไร และบางครั้งก็ถูกเรียกว่า “สารเคมีแห่งความสุข” เนื่องจากเป็นตัวควบคุมระบบความรู้สึกพึงพอใจในสมอง สารโดพามีนมีบทบาทสำคัญเกี่ยวกับการทำงานของสมองหลายๆ อย่าง รวมทั้งทางด้านอารมณ์ การนอนหลับ การเรียนรู้ การมีสมาธิในการทำอะไร ควบคุมการเคลื่อนไหว และความทรงจำในการทำงาน

อาการที่บ่งบอกว่าร่างกายขาดสารโดพามีน

การขาดสารโดพามีนจะทำให้ชีวิตเหี่ยวเฉา เฉื่อยชา ไร้ความหวัง และเศร้าสร้อย นอกจากนี้ยังทำให้เราเริ่มต้นทำสิ่งใดหรือต้องการทำสิ่งนั้นให้สำเร็จได้ยากด้วย ฉะนั้น ลองสำรวจตัวเองดูนะว่ามีอาการดังต่อไปนี้หรือเปล่า

• อ่อนเพลีย
• ขาดแรงจูงใจ
• ไม่สามารถทำให้ตัวเองรู้สึกพึงพอใจขึ้นมาได้
• นอนไม่หลับ
• ลุกจากที่นอนในตอนเช้าๆ ได้ยากเย็นมาก
• อารมณ์เปลี่ยนไปเปลี่ยนมา
• ขี้หลงขี้ลืม
• สูญเสียความทรงจำ
• ไม่มีสมาธิจะทำอะไรได้
• ไม่มีความต้องการทางเพศ
• อยากกินอะไรหวานๆ
• อยากกินอะไรที่มีคาเฟอีน
• ไม่สามารถรับมือกับความเครียด
• ไม่สามารถลดน้ำหนักได้

สาเหตุของการขาดโดพามีน

การขาดโดพามีนเกิดได้จากหลายปัจจัย รวมทั้งสุขภาพร่างกาย การใช้ยาที่ไม่เหมาะสม และการกินอาหารที่เป็นโทษต่อสุขภาพ ถ้าร่างกายมีสารโดพามีนในปริมาณที่ต่ำ ก็จะนำไปสู่อาการผิดปกติทางจิตได้หลากหลายอย่าง ซึ่งโรคที่พบได้บ่อยก็ได้แก่

• โรคซึมเศร้า
• โรคจิตเภท
• โรคจิต (รวมทั้งโรคที่ทำให้เกิดภาพหลอน หรือความหลงผิด)
• โรคพาร์กินสัน

ในโรคพาร์กินสันนั้น เซลล์ประสาทบางส่วนในสมองจะถูกทำลาย และขาดสารโดพามีนในบริเวณเดียวกัน นอกจากนี้ผลการศึกษาวิจัยยังแสดงให้เห็นด้วยว่า การใช้ยาซ้ำๆ จะทำให้สมองต้องการสารโดพามีนในปริมาณที่สูงขึ้น ซึ่งเป็นการยากที่ใครจะได้รับผลทางด้านบวกในปริมาณขนาดนั้นได้

นอกจากนี้อาหารที่อุดมไปด้วยน้ำตาลและไขมันอิ่มตัวก็อาจเป็นตัวยับยั้งสารโดพามีน และการกินโปรตีนไม่เพียงพอ ก็อาจทำให้ร่างกายขาด L-tyrosine กรดอะมิโนชนิดหนึ่งซึ่งเป็นสารตั้งต้นของสารโดพามีน

งานศึกษาวิจัยบางชิ้นยังพบด้วยว่าผู้ที่เป็นโรคอ้วนก็มีแนวโน้มจะขาดสารโดพามีนได้เหมือนกัน

วิธีเพิ่มระดับสารโดพามีนตามธรรมชาติ

ถ้าคุณสังเกตเห็นอาการที่บ่งบอกว่ามีสารโดพามีนต่ำ คุณก็ไม่จำเป็นต้องกล้ำกลืนฝืนทนอาการเหล่านั้นหรอกนะ เพราะการเปลี่ยนไลฟ์สไตล์หลายๆ อย่าง ก็สามารถเพิ่มระดับสารโดพามีนตามธรรมชาติได้ รวมทั้งการกินอาหารที่มีสารโดพามีนด้วย

อาหารที่มีสารโดพามีน ผลิตภัณฑ์ที่ได้มาจากสัตว์แทบทั้งหมด (เนื้อสัตว์ ปลา สัตว์ปีก และผลิตภัณฑ์จากนม) เป็นแหล่งอาหารที่อุดมไปด้วยL-tyrosine และ Phenylalanine

กรดอะมิโน L-tyrosine คือสารตั้งต้นของสารโดพามีน อาหารที่อุดมไปด้วยไทโรซีนจึงช่วยจัดเตรียมสิ่งที่จำเป็นในการผลิตสารโดพามีนขึ้นมา ส่วนสารPhenylalanine ก็เป็นกรดอะมิโนที่แปลงร่างเป็น L-tyrosine ได้

รายการอาหารต่อไปนี้ก็อาจช่วยเพิ่มระดับสารโดพามีนได้เหมือนกัน

• ถั่วเปลือกอ่อนต่างๆ
• อัลมอนด์
• ถั่วเปลือกแข็ง
• งาและเมล็ดฟักทอง
• แอปเปิ้ล อะโวคาโด กล้วยหอม แตงโม
• ผักใบเขียว สาหร่ายทะเล
• ช็อกโกแล็ต
• กาแฟ และชาเขียว
• ข้าวโอ๊ต
• ขมิ้น
• จมูกข้าวสาลี

Hello Health Group ไม่ได้ให้คำแนะนำด้านการแพทย์ การวินิจฉัยโรค และการรักษาโรคแต่อย่างใด