สุขภาพจิต

สุขภาพจิต เรื่องใกล้ตัว ที่ไม่ควรมองข้าม

สุขภาพจิต ไม่ใช่เรื่องไกลตัว แต่เป็นตัวแปรสำคัญที่ช่วยให้เราสามารถใช้ชีวิตและอยู่ร่วมกับผู้อื่นได้อย่างสมดุลและมีความสุข เมื่อสุขภาพจิตดี ชีวิตด้านอื่น ๆ ก็มักจะดีตามไปด้วย โดยเฉพาะสุขภาพกาย ดังนั้น การเรียนรู้และทำความเข้าใจเกี่ยวกับสุขภาพจิต ทั้งวิธีการดูแลสุขภาพจิตที่เหมาะสม ตลอดไปจนถึงปัญหาสุขภาพจิตที่พบได้บ่อย พร้อมวิธีการรับมือ จะเป็นตัวช่วยสำคัญในการดูแลสุขภาพจิตให้ดียิ่งขึ้น [embed-health-tool-bmi] สุขภาพจิต คืออะไร ทำไมถึงสำคัญ สุขภาพจิต (Mental Health) คือ ภาวะความเป็นอยู่ทางใจ ที่มีความสัมพันธ์ต่ออารมณ์และความรู้สึก การมีสุขภาพจิตที่ดีจะช่วยให้เราเผชิญต่อความเครียดได้ สามารถเรียนรู้และทำงานได้ดี มีความสัมพันธ์ที่มีคุณภาพ และมีส่วนร่วมกับสังคมอย่างมีคุณค่า กรมสุขภาพจิตอธิบายไว้ว่า “สุขภาพจิตหมายถึงภาวะจิตใจที่เป็นสุข ปรับตัวแก้ปัญหาได้ และอยู่ร่วมกับผู้อื่นได้ดี” ซึ่งสอดคล้องกับนิยามสากลของ WHO (World Health Organization) สุขภาพจิตเป็นส่วนหนึ่งของสุขภาพโดยรวม การจะมีสุขภาพร่างกายที่ดีและแข็งแรง จำเป็นต้องมีสุขภาพจิตที่ดีควบคู่กัน หากละเลยการดูแลสุขภาพจิตก็อาจส่งผลกระทบต่อปัจจัยด้านอื่น ๆ ทั้งปัจจัยส่วนบุคคลอย่างสุขภาพกาย ตลอดไปจนถึงปัจจัยภายนอกอย่างการทำงานหรือการอยู่ร่วมในสังคมกับผู้อื่น ดังนั้น การดูแลสุขภาพจิตให้ดีและมั่นคงจึงเป็นสิ่งสำคัญเพื่อการใช้ชีวิตที่มีความสุข ปัญหาสุขภาพจิตที่พบได้บ่อย ปัญหาสุขภาพจิตนั้นมีหลากหลายชนิดและรูปแบบ โดยปัญหาด้านสุขภาพจิตที่พบได้บ่อยในประเทศไทย มีดังนี้ โรคซึมเศร้า (Depression) โรคซึมเศร้า เป็นโรคที่สามารถเกิดขึ้นได้กับคนทุกเพศทุกวัย ซึ่งอาจเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ เช่น ความผิดปกติของสารเคมีในสมอง เหตุการณ์ที่กระทบกระเทือนจิตใจ หรือการใช้ยาบางชนิด อาการของโรคซึมเศร้าอาจแตกต่างกันออกไปในแต่ละคน โดยอาการที่พบบ่อย ได้แก่ อาการเศร้าซึม ไม่มีความสุข รู้สึกว่างเปล่า […]

ปัญหาสุขภาพจิตแบบอื่น

โรคคิดไปเองว่าป่วย (hypochondria) หมอบอกอย่างไรก็ไม่ยอมเชื่อ คุณกำลังเป็นอยู่รึเปล่า

ในช่วงที่กำลังมีโรคระบาดอยู่แบบนี้ การกังวลว่าตัวเองอาจจะติดโรคนั้นถือถือได้ว่าเป็นเรื่องธรรมดา แต่การวิตกจริตและปักใจเชื่อว่าตัวเองป่วยนั้น อาจจะเป็นอาการป่วยทางจิตที่เรียกว่า โรคคิดไปเองว่าป่วย อยู่ก็เป็นได้ โรคแปลกแต่จริงนี้มีลักษณะเป็นอย่างไร หาคำตอบได้กับบทความนี้ โรคคิดไปเองว่าป่วย คืออะไร โรคคิดไปเองว่าป่วย (Hypochondria หรือ Illness Anxiety Disorder) โรคนี้มีลักษณะคือ ผู้ป่วยจะมีความคิดวิตกกังวลไปเองว่าตัวเองกำลังป่วยเป็นโรคที่อันตราย หรือคิดว่าตัวเองกำลังจะป่วยตาย แม้ว่าคุณอาจจะไม่ได้มีอาการอะไร หรือมีเพียงแค่อาการป่วยเล็กน้อยที่ไม่ได้เกี่ยวข้องกับโรคที่คุณคิดว่าตัวเองเป็นเลยก็ตาม และถึงแม้ว่าจะให้หมอตรวจแล้วไม่พบโรคอะไร คุณก็ยังไม่เชื่อหมออยู่ดี โรคคิดไปเองว่าป่วยนี้ เป็นสภาวะเรื้อรังที่อาจมีการเปลี่ยนแปลงระดับความรุนแรงไปมา โดยอาจจะมีอาการรุนแรงมาก ในช่วงที่คุณรู้สึกเครียด หรือมีอายุเพิ่มมากขึ้น ความวิตกกังวลที่มากเกินไปนี้อาจทำให้คุณรู้สึกทรมาน อยู่ไม่เป็นสุข และสิ้นหวังในชีวิต โดยเฉพาะเมื่อหมอตรวจไม่พบโรคอะไร คุณก็จะยิ่งคิดว่าโรคของตัวเองไม่มีทางรักษา และจะต้องตายอย่างแน่นอน ความคิดเหล่านี้จะทำให้ผู้ป่วยไม่สามารถใช้ชีวิตได้อย่างมีความสุข และต้องมานั่งกังวลอยู่ตลอดเวลา สัญญาณที่บ่งบอกว่าคุณกำลังเป็นโรคคิดไปเองว่าป่วย เกณฑ์การวินิจฉัยโรคคิดไปเองว่าป่วยนั้นได้ถูกถอดออกจากคู่มือการวินิจฉัยและสถิติสำหรับความผิดปกติทางจิตฉบับล่าสุด (DSM-5) เป็นที่เรียบร้อยแล้ว ดังนั้นผู้ที่เคยได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นโรคนี้ อาจจะได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นโรควิตกกังวลประเภทหนึ่งที่แทน อย่างไรก็ตาม การจะระบุได้ว่าเป็นโรคคิดไปเองว่าป่วยนั้น อาจสามารถสังเกตได้จากสัญญาณและอาการของโรคดังต่อไปนี้ หมกมุ่นอยู่กับความคิดที่ว่าตัวเองป่วยหรือเป็นโรคร้ายแรงบางอย่าง วิตกกังวลกับอาการป่วย หรือความรู้สึกผิดปกติบางอย่างของร่างกาย แม้จะเล็กน้อยเพียงแค่ไหนก็ตาม ตื่นตระหนกอยู่บ่อยครั้งเกี่ยวกับเรื่องของสุขภาพ ตรวจดูความผิดปกติของร่างกายตัวเองบ่อยเกินไป ไปพบหมอเพื่อตรวจร่างกายหลายครั้ง แม้ว่าจะไม่มีอาการอะไรก็ตาม ไม่เชื่อมั่นใจในผลการวินิจฉัยโรคของแพทย์ บางคนอาจจะหลีกเลี่ยง ไม่ยอมไปพบหมอเลย เพราะคิดว่าจะตรวจเจอโรคอันตราย คนบางคนอาจจะปักใจเชื่อว่าตัวเองป่วยเป็นโรคใดโรคหนึ่ง เช่น มะเร็ง ในขณะที่บางคนอาจจะเชื่อว่าตัวเองป่วยด้วยโรคต่างๆ หลายๆ โรค ในกรณีรุนแรง อาจถึงขั้นหลีกเลี่ยงผู้คน หรือหวาดกลัวการเข้าสังคม เนื่องจากกลัวว่าตัวเองจะติดโรคจากผู้อื่น ในบางครั้งการวิตกกังวลว่าจะป่วยมากเกินไป อาจทำให้เกิดอาการบางอย่างต่อร่างกายขึ้นมาได้จริงๆ เช่น […]