เมื่อร่างกายมีไขมันในเลือดอย่างคอเลสเตอรอลและไตรกลีเซอไรด์มากเกินไป จะเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดโรคอ้วน โรคความดันโลหิตสูง โรคหัวใจและหลอดเลือด โรคหัวใจ ภาวะหัวใจวาย เป็นต้น ซึ่งภาวะสุขภาพเหล่านี้อาจรุนแรงจนเป็นอันตรายถึงชีวิตได้ อย่างไรก็ตาม ความเสี่ยงในการเกิดปัญหาสุขภาพจากภาวะไขมันในเลือดสูงอาจลดลงได้ด้วยการควบคุมระดับไขมันในเลือดโดยใช้ วิธีลดไขมันในเลือด ที่เหมาะสม เช่น การเลือกรับประทานอาหารที่มีไขมันดี การออกกำลังกายบ่อย ๆ การงดสูบบุหรี่ ไปจนถึงการใช้ยา
ไขมันในเลือดกับสุขภาพหัวใจ
ไขมันในเลือด เรียกว่า ลิพิด (Lipid) มีด้วยกัน 2 ชนิด ได้แก่ คอเลสเตอรอล (Cholesterol) ที่ร่างกายจำเป็นต้องใช้คอเลสเตอรอลในการสร้างผนังหลอดเลือด การหลั่งฮอร์โมนและการหลั่งวิตามินดี ส่วนไขมันในเลือดอีกหนึ่งชนิด คือ ไตรกลีเซอไรด์ (Triglycerides) ที่ร่างกายจำเป็นต้องใช้ในการสร้างกล้ามเนื้อและช่วยให้ระบบต่าง ๆ ทำงานได้อย่างเป็นปกติ ทั้งคอเลสเตอรอลและไตรกลีเซอไรด์สามารถสร้างได้จากตับและได้รับจากอาหาร หากได้รับในปริมาณที่พอดีจะช่วยส่งผลดีต่อร่างกาย แต่หากร่างกายมีไขมันในเลือดมากเกินไปมักส่งผลเสียต่อร่างกายได้ โดยเฉพาะระบบหัวใจและหลอดเลือด จนอาจทำให้มีอาการข้างเคียง เช่น ปวดศีรษะ ปวดกล้ามเนื้อ คลื่นไส้ ทั้งยังเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดโรคหัวใจ โรคหลอดเลือดสมอง โรคความดันโลหิตสูง โรคหัวใจและหลอดเลือด โรคอ้วน โรคเบาหวานชนิดที่ 2 เป็นต้น
สาเหตุของภาวะไขมันในเลือดสูง
ภาวะคอเลลเตอรอลสูง และภาวะไตรกลีเซอไรด์สูง มักเกิดจากสาเหตุต่อไปนี้
- การรับประทานอาหารที่มีไขมันทรานส์ ไขมันอิ่มตัว และน้ำตาลสูง เช่น
ฟาสต์ฟู้ดหรืออาหารจานด่วน เนื้อสัตว์แปรรูป เช่น แฮม ไส้กรอก เบคอน เนื้อสัตว์ติดมัน เช่น เนื้อหมู เนื้อวัว เนื้อแกะ ขนมหวาน เช่น คุกกี้ เค้ก ขนมปังปิ้งราดนมข้น เนยเทียม ครีมเทียม อาหารทอด เช่น ลูกชิ้นทอด มันฝรั่งทอด การขยับร่างกายน้อย หรือไม่ค่อยออกกำลังกาย การสูบบุหรี่และดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ระดับไขมันในเลือด
เกณฑ์การวัดระดับไขมันในเลือดทั้งคอเลสเตอรอลและไตรกลีเซอไรด์โดยทั่วไป มีดังนี้
ระดับคอเลสเตอรอล
ระดับคอเลสเตอรอลปกติ ควรเป็นดังนี้
- ระดับคอเลสเตอรอลรวม (Total Cholesterol) น้อยกว่า 5 mmol/L
- ระดับแอลดีแอลคอเลสเตอรอลหรือไขมันเลว (Low Density Lipoprotein หรือ LDL) น้อยกว่า 4 mmol/L
- ระดับเอชดีแอลคอเลสเตอรอลหรือไขมันดี (High Density Lipoprotein หรือ HDL) สูงกว่า 1 mmol/L ในผู้ชาย และ 1.2 mmol/L ในผู้หญิง
ระดับไตรกลีเซอไรด์
- ปกติ : น้อยกว่า 150 mg/dl
- ค่อนข้างสูง : 150-199 mg/dl
- สูง : 200-499 mg/dl
- สูงมาก : มากกว่า 500mg/dl
วิธีลดไขมันในเลือด แบบธรรมชาติ
วิธีลดไขมันในเลือดทแบบไม่ต้องพึ่งยา สามารถทำได้โดยการปรับพฤติกรรมการใช้ชีวิต ดังนี้
- เลือกรับประทานอาหารที่ดี ลดการบริโภคไขมันอิ่มตัวและไขมันทรานส์ เลือกรับประทานอาหารที่มีไขมันดีและไขมันไม่อิ่มตัว เช่น อะโวคาโด น้ำมันมะกอก น้ำมันคาโนลา เนื้อปลา (เช่น ปลาแซลมอน ปลาทูน่า) และรับประทานอาหารที่มีไฟเบอร์สูงให้มากขึ้น เช่น ถั่วต่าง ๆ ธัญพืช ข้าวกล้อง ผัก ผลไม้
- ออกกำลังกายเป็นประจำ เพื่อช่วยลดระดับไตรกลีเซอไรด์และช่วยสร้างไขมันดี (HDL) หากเป็นการออกกำลังกายในระดับความเข้มข้นปานกลาง เช่น วิ่งจ๊อกกิ้ง เดินเร็ว เต้นแอโรบิค ควรออกประมาณ 150 นาทีต่อสัปดาห์ หรือหากเป็นการออกกำลังกายในระดับความเข้มข้นสูง เช่น วิ่งเร็ว ปั่นจักรยานเร็ว ควรออกประมาณ 75 นาทีต่อสัปดาห์
- ควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม เพราะนอกจากจะช่วยลดระดับไขมันในเลือดได้แล้ว ยังส่งผลดีต่อสุขภาพโดยรวมด้วย
- งดสูบบุหรี่ เนื่องจากสารพิษในควันบุหรี่ เช่น นิโคติน ก๊าซคาร์บอนมอนอกไซด์ จะส่งผลให้ร่างกายมีระดับไขมันดี (HDL) ลดลง เพิ่มระดับไขมันเลว (LDL) และไตรกลีเซอไรด์ ทั้งยังอาจทำให้เลือดไหลเวียนลำบาก และส่งผลต่อหัวใจและหลอดเลือด
- ลดปริมาณการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ควรดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ไม่เกิน 14 ดื่มมาตรฐานต่อสัปดาห์ และไม่ควรดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์หนักเกินไปในแต่ละครั้ง
อย่างไรก็ตาม ก่อนเริ่มต้นลดไขมันในเลือดควรปรึกษากับคุณหมอผู้เชี่ยวชาญก่อน เพื่อทำการประเมินสุขภาพเบื้องต้น และรับคำแนะนำในการลดไขมันในเลือดที่เหมาะสมกับร่างกาย