อาการหนาวสั่น เกิดจากการหดและคลายของกล้ามเนื้อเพื่อเพิ่มความอบอุ่นตามธรรมชาติของร่างกาย หรืออาจเกิดจากระบบภูมิคุ้มกันที่ต่อต้านการติดเชื้อ ซึ่งอาการหนาวสั่นอาจมาพร้อมกับอาการไข้ หรือไม่มีไข้ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับสาเหตุสำคัญที่ทำให้เกิดอาการ เช่น การติดเชื้อ ไข้หวัดใหญ่ หรือภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ

คำจำกัดความ

อาการหนาวสั่น คืออะไร

อาการหนาวสั่น คือ การตอบสนองของกล้ามเนื้อในร่างกายที่หดและคลายตัว เพื่อเพิ่มอุณภูมิในร่างกายให้สูงและอบอุ่นขึ้น หรืออาจเกิดจากระบบภูมิคุ้มกันที่ทำหน้าที่ปกป้องร่างกายจากการติดเชื้อไวรัสและเชื้อโรคอื่น ๆ ซึ่งส่วนใหญ่อาการหนาวสั่นอาจมาพร้อมกับมีไข้ แต่บางสาเหตุอาจไม่มีไข้ร่วมด้วย

อาการ

อาการหนาวสั่น

อาการหนาวสั่นเป็นการตอบสนองเพื่อควบคุมอุณหภูมิภายในร่างกายให้สมดุล โดยอาจทำให้มีอาการ ดังนี้

• ตัวสั่น ปากสั่นจนฟันกระทบกัน
• ขนลุก

นอกจากนี้ อาจมีอาการอื่น ๆ ร่วมด้วย ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับสาเหตุที่ทำให้เกิดอาการ ดังนี้

การติดเชื้อไวรัส แบคทีเรีย และเชื้อโรคอื่น ๆ

• มีไข้ หนาวสั่น คัดจมูก
• ไอ เจ็บคอ ปากเป็นแผล
• หายใจถี่
• คอแข็ง
• ปวดท้อง ท้องเสีย
• เจ็บปวดหรือแสบเมื่อปัสสาวะ
• มีจุดแดงบนผิวหนังและเจ็บปวด

การติดเชื้อที่เกิดจากนิ่วในไต

• อาการหนาวสั่น
• ปวดหลัง ท้อง หรือขาหนีบ
• เจ็บปวดเมื่อปัสสาวะ ไม่สามารถอั้นได้นาน
• ปัสสาวะมีสีแดง ชมพู หรือน้ำตาล และมีกลิ่นฉุน

ไข้หวัดใหญ่

• ไอ เจ็บคอ หนาวสั่น
• คัดจมูก น้ำมูกไหล
• เหนื่อยล้า ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ
• ปวดศีรษะ ท้องเสีย คลื่นไส้อาเจียน

อุณหภูมิร่างกายต่ำกว่าปกติ

• หนาวสั่นจนปากสั่นพูดไม่ชัด
• อ่อนแรง มึนงง สับสน และหายใจช้าลง
• ผิวหนังมีสีแดง

ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ

• หนาวสั่นไม่มีไข้
• ร่างกายอ่อนแรง ง่วงบ่อย
• เหงื่อออกมาก
• คลื่นไส้อาเจียน หิวง่าย
• วิตกกังวล

ต่อมไทรอยด์ทำงานน้อย

• หนาวสั่นไม่มีไข้ เหนื่อยล้า
• ท้องผูก
• ผิวแห้ง
• ซึมเศร้า

หากมีอาการหนาวสั่นและอาการเหล่านี้ร่วมด้วยควรรีบเข้าพบคุณหมอทันที

• หายใจลำบาก หรือหายใจมีเสียง
• เจ็บหน้าอกโดยไม่มีสาเหตุ หรือปวดท้องรุนแรง
• เหนื่อยล้ามาก
• ทารกอายุน้อยกว่า 3 เดือน มีอุณหภูมิร่างกายสูงกว่า 38 องศาเซสเซียส
• เด็กอายุ 3 เดือน ถึง 3 ปี มีอุณหภูมิร่างกายสูงกว่า 39 องศาเซสเซียส
• เด็กหรือผู้ใหญ่ที่มีอุณหภูมิร่างกายสูงกว่า 40 องศาเซสเซียส หรือมีอุณหภูมิร่างกายต่ำกว่า 35 องศาเซสเซียส

สาเหตุ

สาเหตุอาการหนาวสั่น

การติดเชื้อ

การติดเชื้อไวรัส แบคทีเรีย หรือเชื้อโรคอื่น ๆ อาจทำให้เกิดอาการหนาวสั่นได้ ซึ่งเป็นการตอบสนองของร่างกาย เพื่อกระตุ้นให้ระบบภูมิคุ้มกันเข้าทำลายเชื้อไวรัสก่อโรคต่าง ๆ ได้รวดเร็วและดียิ่งขึ้น ซึ่งอาการหนาวสั่นจาการติดเชื้ออาจพบบ่อยในผู้ที่เป็นโรคปอดอักเสบติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ และโรคมาลาเรีย

การติดเชื้อที่เกิดจากนิ่วในไต

นิ่วในไต คือ แร่ธาตุและเกลือแร่จับตัวกันเป็นก้อนแข็งภายในไต ซึ่งอาจเกิดจากการรับประทานอาหารที่มีโปรตีนสูง และมีพฤติกรรมดื่มน้ำไม่เพียงพอ เมื่อนิ่วในไตใหญ่ขึ้นจนขัดขวางระบบทางเดินปัสสาวะอาจส่งผลให้ติดเชื้อ และทำให้เกิดอาการหนาวสั่นตามมา

ไข้หวัดใหญ่

เป็นโรคติดต่อทางระบบหายใจสามารถเกิดขึ้นได้ทุกเพศทุกวัย โดยอาจทำให้มีอาการไม่สบายตัว และอาการหนาวสั่น ซึ่งเป็นปฏิกิริยาตอบสนองของร่างกายโดยเพิ่มอุณหภูมิภายในร่างกาย เพื่อฆ่าเชื้อโรคไข้หวัดใหญ่ อาจทำให้กล้ามเนื้อในร่างกายหดเกร็ง มีอาการตัวสั่น

อุณหภูมิร่างกายต่ำกว่าปกติ

อุณภูมิปกติของร่างกายควรอยู่ที่ 37 องศาเซสเซียส หากอุณหภูมิลดลงอย่างรวดเร็วและต่ำกว่า 35 องศาเซสเซียส หมายความว่าร่างกายมีอุณภูมิต่ำกว่าปกติ ส่งผลให้อวัยวะในร่างกายไม่สามารถทำงานได้อย่างเต็มที่ จึงทำให้มีอาการหนาวสั่นซึ่งเป็นการตอบสนองของร่างกายเพื่อปรับสมดุลและสร้างความอบอุ่น

ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ

ผู้ป่วยที่เป็นโรคเบาหวาน หรือรับประทานยารักษาโรคเบาหวานที่ส่งผลต่อระดับน้ำตาลในเลือด อาจทำให้เกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำได้ ซึ่งร่างกายจำเป็นต้องใช้กลูโคสเพื่อเปลี่ยนเป็นพลังงานสร้างความอบอุ่นให้กับร่างกาย เมื่อร่างกายไม่เปลี่ยนกลูโคสเป็นพลังงานได้น้อยลง อุณภูมิในร่างกายอาจต่ำลงตามไปด้วยและอาจส่งผลให้เกิดอาการหนาวสั่นตามมา

ต่อมไทรอยด์ทำงานน้อย

ต่อมไทรอยด์มีหน้าที่สร้างฮอร์โมนเพื่อช่วยให้ร่างกายอบอุ่นและช่วยให้อวัยวะภายในร่างกายทำงานได้เป็นปกติ หากเกิดภาวะไทรอยด์ทำงานต่ำ อาจส่งผลให้ต่อมไทรอยด์ผลิตฮอร์โมนไม่เพียงพอ ซึ่งส่งผลให้อุณภูมิภายในร่างกายต่ำลงและอวัยวะทำงานได้ไม่ดีเท่าที่ควร ซึ่งอาจทำให้เกิดอาการหนาวสั่นได้

ปัจจัยเสี่ยง

ปัจจัยเสี่ยงอาการหนาวสั่น

ปัจจัยเสี่ยงที่อาจทำให้เกิดอาการหนาวสั่น มีดังนี้

• ดื่มน้ำไม่เพียงพอ
• พักผ่อนไม่เพียงพอ
• การติดเชื้อไวรัส แบคทีเรีย หรือเชื้อโรคอื่น ๆ
• โรคเรื้อรังและการรักษาที่ส่งผลให้ระดับน้ำตาลในเลือดต่ำ

การวินิจฉัยและการรักษา

ข้อมูลในที่นี้ไม่มีเจตนาให้ใช้ทดแทนคำแนะนำทางการแพทย์ ควรปรึกษาคุณหมอทุกครั้งเพื่อรับทราบข้อมูลเพิ่มเติม

การวินิจฉัยอาการหนาวสั่น

คุณหมออาจวินิจฉัยอาการเบื้องต้นเพื่อประเมินสาเหตุ ดังนี้

• ถามเกี่ยวกับอาการโดยรวมและถามประวัติสุขภาพของผู้ป่วย
• ตรวจร่างกาย โดยการตรวจเลือด ตรวจระดับน้ำตาลในเลือด หรือการเอกซเรย์ทรวงอก ทั้งนี้อาจขึ้นอยู่กับประวัติสุขภาพของผู้ป่วยด้วย

การรักษาอาการหนาวสั่น

วิธีการรักษาอาการหนาวสั่นอาจแตกต่างกันไป ส่วนใหญ่ขึ้นอยู่กับสาเหตุที่ทำให้เกิดอาการ ดังนี้

• อาจซื้อยารับประทานลดอาการไข้ เช่น ไอบูโพรเฟน (Ibuprofen) อะเซตามิโนเฟน (Acetaminophen)
• คุณหมออาจให้ยาต้านไวรัสเพื่อรักษาการติดเชื้อไวรัส และยาปฏิชีวนะเพื่อรักษาการติดเชื้อแบคทีเรียและปรสิต
• สำหรับภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ คุณหมออาจแนะนำให้รับประทานคาร์โบไฮเดรตที่ออกฤทธิ์เร็วประมาณ 15-20 กรัม เพื่อให้ร่างกายเปลี่ยนน้ำตาลเป็นพลังงานได้เร็วขึ้น แต่ถ้าผู้ป่วยมีอาการรุนแรงคุณหมออาจอาจฉีดกลูคากอน (Glucagon) หรือฉีดกลูโคสเข้าเส้นเลือดโดยตรง
• สำหรับภาวะไทรอยด์ทำงานต่ำ คุณหมออาจให้ยาลีโวไทร็อกซีนโซเดียม (Levothyroxine Sodium) เป็นยาที่ใช้ในการรักษาภาวะขาดไทรอยด์ฮอร์โมน

การปรับไลฟ์สไตล์และการดูแลตัวเอง

การปรับไลฟ์สไตล์และการดูแลตัวเองเพื่อจัดการกับอาการหนาวสั่น

การดูแลตัวเองและป้องกันสาเหตุที่อาจทำให้เกิดอาการหนาวสั่น มีดังนี้

• ล้างมือบ่อย ๆ ด้วยสบู่ และน้ำ หรือแอลกอฮอล์ล้างมือ โดยเฉพาะหลังกลับมาจากข้างนอก ก่อนรับประทานอาหาร หลังใช้ห้องน้ำ หลังสัมผัสกับสัตว์เลี้ยง เพื่อกำจัดเชื้อโรคที่ติดมากับมือเข้าสู่ร่างกาย
• หลีกเลี่ยงการสัมผัสจมูก ปาก ตา เพราะเชื้อไวรัส แบคทีเรีย หรือเชื้อโรคอื่น ๆ อาจเข้าสู่ร่างกายก่อให่เกิดการติดเชื้อได้
• หลีกเลี่ยงการใช้อุปกรณ์ส่วนตัวร่วมกับผู้อื่น เช่น เสื้อผ้า ช้อนส้อม ขวดน้ำดื่ม
• ปิดปากและจมูกทุกครั้งเมื่อไอหรือจาม หรือหลีกเลี่ยงผู้ป่วยที่ไอหรือจาม เนื่องจากละอองน้ำลาย หรือละอองจากสารคัดหลังอาจปนเปื้อนเชื้อโรคและแพร่กระจายได้

ผู้ป่วยที่มีอาการหนาวสั่น หรือเป็นไข้หวัดใหญ่ควรดูแลตัวเอง ดังนี้

• หากรู้สึกหนาวเย็นควรใส่เสื้อผ้าที่ให้ความอบอุ่นกับร่างกาย
• อยู่บ้านเพื่อป้องกันการแพร่กระจายเชื้อโรค หรือรับเชื้อโรคเพิ่ม และควรนอนพักผ่อนให้เพียงพอ
• ดื่มน้ำเพิ่มขึ้นเพื่อป้องกันร่างกายสูญเสียน้ำ
• หากกำลังตั้งครรภ์ หรือมีอายุ 65 ปีขึ้นไป หรือมีความเสี่ยงสูงเกิดภาวะแทรกซ้อนจากไข้หวัดใหญ่ ควรพบคุณหมอเพื่อดูอาการและรับการรักษา