โรคย้ำคิดย้ำทำหลังคลอด ปัญหาสุขภาพที่คุณแม่อาจต้องเผชิญ

โรคย้ำคิดย้ำทำหลังคลอด เป็นโรควิตกกังวลชนิดหนึ่งที่เกิดขึ้นกับหญิงที่คลอดบุตรแล้ว อาการของโรคคือมักมีความคิดและพฤติกรรมที่หมกมุ่นอยู่กับลูกน้อยอย่างต่อเนื่องซ้ำ ๆ โดยไม่สามารถควบคุมได้ เช่น กังวลว่าลูกน้อยอาจถูกทำร้ายหรือมีอันตรายเกิดขึ้น คอยตรวจสอบว่าลูกน้อยนอนหลับเป็นอย่างไรทุก ๆ ห้านาที ทำให้ไม่สามารถทำกิจวัตรประจำวันอื่น ๆ และส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตของคนในครอบครัวได้ด้วย

[embed-health-tool-ovulation]

คำจำกัดความ

โรคย้ำคิดย้ำทำหลังคลอด (โรค OCD หลังคลอด) คืออะไร

โรคย้ำคิดย้ำทำหลังคลอด (obsessive-compulsive disorder: OCD) เป็นโรควิตกกังวลที่เกิดขึ้นได้กับคุณแม่หลังคลอด โดยลักษณะอาการคือมีความคิดและพฤติกรรมที่หมกมุ่นอยู่กับลูกน้อยอย่างต่อเนื่องซ้ำ ๆ โดยไม่สามารถควบคุมได้ เช่น กังวลว่าลูกน้อยอาจถูกทำร้ายหรือมีอันตรายเกิดขึ้น ความหมกมุ่นนี้อาจส่งผลกระทบต่อชีวิตประจำวันคุณแม่หลังคลอดได้

โรคย้ำคิดย้ำทำหลังคลอดพบได้บ่อยแค่ไหน

โรคย้ำคิดย้ำทำหลังคลอดเกิดขึ้นในประมาณ 3-5 เปอร์เซ็นต์ หรือประมาณ 2-3 ใน 100 คน และสามารถเกิดขึ้นได้กับคุณแม่ทุกคน โดยเฉพาะคุณแม่มือใหม่ที่เพิ่งมีบุตรคนแรก

อาการ

อาการ โรคย้ำคิดย้ำทำหลังคลอด

โรคย้ำคิดย้ำทำหลังคลอดมักเกิดขึ้นอย่างรวดเร็วภายในหนึ่งสัปดาห์หรือมากกว่านั้น โดยปรากฏอาการเป็นความคิดและพฤติกรรมดังกล่าวต่อไปนี้

• คิดหรือจินตนาการถึงความรุนแรงที่จะมาทำร้ายลูกน้อยทั้งทางตรงและทางอ้อม
• กลัวที่จะพาลูกน้อยไปอยู่ใกล้สิ่งของเครื่องใช้ภายในบ้าน เช่น ไมโครเวฟ
• จินตนาการเห็นภาพลูกน้อยตายซ้ำแล้วซ้ำเล่า
• กลัวลูกน้อยตกแม้ว่าจะป้องกันและดูแลอย่างดี ไม่ว่าจะเป็นจากเตียง หรือขณะอุ้ม
• ลูกน้อยที่กำลังจะตายจาก SIDS โรคไหลตายเป็นภาวะที่ทารกในช่วงอายุ 1 ปีแรกเสียชีวิตขณะนอนหลับ
• มีความคิดที่ไม่พึงประสงค์ หรือคิดในแง่ลบ
• กลัวลูกน้อยสัมผัสกับสารพิษ สารเคมี และมลภาวะจากสิ่งแวดล้อมอื่น ๆ

ควรไปพบคุณหมอเมื่อใด

คุณแม่หลังคลอดควรไปพบคุณหมอ หากมีอาการดังกล่าวข้างต้น หรือมีความกังวลต่าง ๆ

ร่างกายของแต่ละบุคคลมีการตอบสนองแตกต่างกัน ทางที่ดีที่สุดให้ปรึกษาแพทย์เกี่ยวกับวิธีรักษาที่ดีที่สุดตามภาวะสุขภาพของแต่ละคน

สาเหตุ

สาเหตุของโรคย้ำคิดย้ำทำหลังคลอด

ยังไม่สามารถระบุได้ชัดเจนว่าอะไรเป็นสาเหตุของโรคย้ำคิดย้ำทำหลังคลอดแต่มักพัฒนามาจากภาวะเหล่านี้ ซึ่งได้แก่

• คนในครอบครัวมีประวัติการเป็นโรคย้ำคิดย้ำทำ
• เคยเป็นโรคย้ำคิดย้ำทำมาก่อน
• มีความกลัวและความวิตกกังวลในชีวิตเป็นพื้นฐาน
• อยู่ภายใต้ความกดดัน และความเครียดมากเกินไป
• มีมาตรฐานในตัวเองสูง หรือเป็นเพอร์เฟคชั่นนิสต์ การเป็นคนเจ้าระเบียบมาก ไม่อยากให้มีความผิดพลาด

ปัจจัยเสี่ยง

ปัจจัยเสี่ยงของ โรคย้ำคิดย้ำทำหลังคลอด

โรคย้ำคิดย้ำทำหลังคลอด ไม่มีสาเหตุที่แน่ชัด แต่อาจเกิดจากปัจจัยหลายอย่างร่วมกัน เช่น

• พันธุกรรม อาจถูกถ่ายทอดจากพ่อแม่สู่รุ่นลูก
• ความผิดปกติทางสมอง การทำงานบกพร่องของสมองบางส่วนอาจเป็นปัจจัยหนึ่งของโรคนี้
• สภาพแวดล้อม สถานที่อยู่อาศัย
• บุคลิกลักษณะส่วนตัว
• รับฟังข่าวสารมากเกินไป หรือได้ยินได้ฟังข่าวร้ายเกี่ยวกับทารกบ่อยครั้ง

การวินิจฉัยและการรักษา

ข้อมูลในนี้ไม่มีเจตนาให้ใช้ทดแทนคำแนะนำทางการแพทย์ ควรปรึกษาแพทย์ทุกครั้งเพื่อรับทราบข้อมูลเพิ่มเติม

การวินิจฉัยโรคย้ำคิดย้ำทำหลังคลอด

คุณหมอมักจะวินิจฉัย โรคย้ำคิดย้ำทำหลังคลอด จากการซักประวัติและประเมินผลทางจิตเวชเป็นหลัก ซึ่งผู้ป่วยจำเป็นต้องแจ้งให้แพทย์ทราบเกี่ยวกับอาการที่เกิดขึ้น ความรุนแรงของอาการ รูปแบบความคิดและพฤติกรรม และอาจตรวจหาปัจจัยร่วมอื่น ๆ ที่ทำให้เกิดโรค

วิธีการรักษาโรคย้ำคิดย้ำทำหลังคลอด

การรักษา โรคย้ำคิดย้ำทำหลังคลอด มักมีการใช้ยาและการรักษารวมกับวิธีอื่น เพื่อจัดการอาการและช่วยให้รักษาให้คุณแม่นั้นสามารถรับมือกับอาการของตนเองได้

• การบำบัดทางความคิดและพฤติกรรม (Cognitive Behavioral Therapy: CBT) เป็นรูปแบบหนึ่งของจิตบำบัด มักจะเป็นการบำบัดพฤติกรรมทางปัญญา ซึ่งจะช่วยให้คุณแม่หลังคลอดเผชิญกับความกลัวและความคิดครอบงำ โดยการบำบัด คุณหมออาจจะตรวจสอบอาการของผู้ป่วยว่าเป็นมาก น้อย เพียงใด เพื่อหาวิธีการบำบัดที่แตกต่างกันออกไป
• การใช้ยา เช่น ยากล่อมประสาท โดยเฉพาะยากลุ่ม SSRIs (Selective Serotonin Reuptake Inhibitors) หรือยาต้านเศร้าเอสเอสอาร์ไอ เป็นกลุ่มยารักษาโรคซึมเศร้าที่ออกฤทธิ์ช่วยเพิ่มระดับสารเซโรโทนินในสมอง อาจช่วยหยุดการครอบงำของความคิด และจิตใจ

รวมไปถึงคุณอาจหันมาพูดคุยกับครอบครัว เพื่อน หรือคู่ครองเกี่ยวกับความรู้สึกต่าง ๆ และกล้าที่จะเผชิญหน้า โดยอาจใช้เวลาครึ่งชั่วโมงต่อวันเขียนบันทึกต่าง ๆ และหาข้อมูลเพิ่มเติม เพื่อสุขภาพจิตที่ดีขึ้นของคุณแม่ และคุณพ่อด้วย

การเปลี่ยนไลฟ์สไตล์และการเยียวยาตนเอง

การเปลี่ยนไลฟ์สไตล์และการเยียวยาตัวเองที่ช่วยจัดการกับโรคย้ำคิดย้ำทำหลังคลอด

นอกเหนือจากการรักษาแล้ว การเปลี่ยนแปลงไลฟ์สไตล์บางประการอาจช่วยให้คุณแม่รับมือกับโรคย้ำคิดย้ำทำหลังคลอดได้

• ทำความเข้าใจเกี่ยวกับโรคย้ำคิดย้ำทำให้มากขึ้น ยิ่งมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับโรคนี้มากเท่าไหร่ ก็จะยิ่งรับมือกับโรคนี้ได้ดียิ่งขึ้น
• พยายามหลีกเลี่ยงการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์และการสูบบุหรี่ เพราะอาจทำให้อาการรุนแรงขึ้น
• ปฏิบัติตามคำแนะนำของคุณหมออย่างเคร่งครัด ทั้งการไปพบหมอตามนัด การกินยา การปรับพฤติกรรม

หากมีคำถาม โปรดปรึกษาแพทย์เพื่อให้เข้าใจวิธีการรักษาที่ดีที่สุด