สารปรอท เป็นสารพิษชนิดหนึ่งที่สามารถพบได้ในสภาพแวดล้อมต่างๆ โดยเฉพาะในอาหาร ซึ่งสารปรอทในอาหารนี้ หากสะสมเข้าสู่ร่างกายในระดับที่สูงมากจนเกิดพิกัด จะมีผลข้างเคียงต่อสุขภาพตั้งแต่ความรุนแรงในระดับต่ำไปจนถึงความรุนแรงในระดับสูง Hello คุณหมอ มีสาระน่ารู้เกี่ยวกับ สารปรอทในอาหาร มาฝากค่ะ
สารปรอท คืออะไร
ปรอท หรือ สารปรอท (Mercury) คือโลหะที่เป็นพิษ จัดเป็นสารพิษตามธรรมชาติที่สามารถพบได้ทั้งในอากาศ แหล่งน้ำ และในดิน รวมถึงยังพบได้จากโรงงานอุตสาหกรรม ผลิตภัณฑ์เครื่องสำอาง และอาหารต่างๆ ซึ่งร่างกายของเรามักจะได้รับสารปรอทสะสมจากการรับประทานอาหาร โดยเฉพาะอาหารจำพวกปลา กุ้ง หอย หรืออาหารทะเล มากไปกว่านั้นยังรวมถึงเนื้อสัตว์ที่กินปลาเป็นอาหารด้วย
อาหารชนิดใดบ้างที่มีสารปรอท
มีอาหารอยู่หลายชนิดทีเดียวที่อาจพบการปนเปื้อนของ สารปรอท โดยเฉพาะอาหารจำพวกปลา หรืออาหารทะเล อย่างไรก็ตาม อาหารที่อาจมีการปนเปื้อนสารปรอทนั้นอาจสามารถจำแนกได้เป็น 3 ระดับ ดังนี้
ปนเปื้อน สารปรอท ในระดับต่ำ
- ปลาแอนโชวี่
- ปลาดุก
- หอยกาบ
- ปู
- เครย์ฟิช หรือล็อบสเตอร์น้ำจืด
- ปลาลิ้นหมา
- ปลาแฮร์ริ่ง
- ปลาแมคเคอเรล
- หอยนางรม
- หอยเชลล์
- กุ้ง
- ปลาหมึก
- แซลมอน
- ปลาซาร์ดีน
- ปลานิล
- ปลาเทราต์
- ปลาโซล (Soles Fish)
- ปลาไวท์ฟิช (Whitefish)
- ปลาเพิร์ช (Perch)
- ปลาพอลล็อค (Pollock)
- ปลากระบอก (Mullet)
- ปลาแฮ็ดด็อค (Haddock)
- ปลาเฮก (Hake)
- ปลาแอตแลนติกครอกเกอร์ (Croaker (Atlantic))
ปนเปื้อน สารปรอท ในระดับปานกลาง
- ล็อบสเตอร์
- ปลาทูน่า (โดยเฉพาะทูน่าที่บรรจุมาในกระป๋องขนาดบาง)
- ปลาอีโต้มอญ หรือปลามาฮิ มาฮิ (Mahi-Mahi)
- ปลามังค์ฟิช (Monkfish)
- ปลาเพิร์ชน้ำจืด (Perch)
- ปลาสเกต (Skate)
- ปลาไทล์ฟิช (Tilefish)
- ปลาแบส (Bass)
- ปลาแฮลิบัต (Halibut)
ปนเปื้อน สารปรอท ในระดับสูง
- ปลาเก๋า
- ปลากะพง
- ปลาหิมะ
- ปลาอินทรี
- ทูน่าครีบเหลือง
- ฉลาม
- ปลากระโทง
- ปลากระโทงดาบ (Swordfish)
- ปลาหัวเมือก (Orange Roughy)
- ปลาบลูฟิช (Bluefish)
ภาวะเป็นพิษจากสารปรอทเป็นอย่างไร
สารปรอทจะยังไม่ส่งผลกระทบต่อร่างกายในทันที จนกระทั่งร่างกายได้สะสมปรอทเอาไว้ในปริมาณที่สูงและสูงมากจนเกินพิกัด ร่างกายจะเริ่มมีปฏิกิริยาที่เป็นผลมาจากสารปรอท ซึ่ง สารปรอท หากสะสมไว้มากจะมีผลต่อระบบประสาทและสมอง และแสดงออกผ่านลักษณะอาการดังต่อไปนี้
- มีอาการหงุดหงิด
- มีอาการชาที่มือและเท้า
- มีปัญหาที่เกี่ยวกับความจำ
- มีอาการประหม่า
- มีอาการสั่น
- กล้ามเนื้ออ่อนแรง
- มีความบกพร่องทางการมองเห็น
- เกิดความบกพร่องทางการเคลื่อนไหว การพูด การเดิน การได้ยิน
- อาการซึมเศร้า
- อาการวิตกกังวล
ถ้าหากเด็กหรือสตรีมีครรภ์ได้รับ สารปรอท มากจนเกินพิกัด จะมีผลต่อระบบประสาทและสมองของเด็กหรือทารกในครรภ์ เสี่ยงที่จะมีพัฒนาการด้านต่างๆ ช้ากว่าเด็กในวัยเดียวกัน ดังนั้นในกลุ่มเด็กและผู้ที่กำลังตั้งครรภ์จึงควรระมัดระวังเรื่องอาหารการกินเป็นพิเศษ
วิธีป้องกันความเสี่ยงจาก สารปรอทในอาหาร
วิธีป้องกันความเสี่ยงของ สารปรอท ที่ดีที่สุดก็คือ ลดความเสี่ยงในการนำเอาสารปรอทเข้าสู่ร่างกาย ดังนี้
- รับประทานปลาขนาดใหญ่เป็นครั้งคราว เนื่องจากปลาขนาดใหญ่ที่มาจากมหาสมุทรหรือปลาที่นำเข้า มักมีความเสี่ยงที่จะปนเปื้อนสารปรอทสูง
- หากกำลังตั้งครรภ์ควรหลีกเลี่ยงปลาที่อาจจะมีการปนเปื้อนของ สารปรอท หรือควรระมัดระวังอาหารจำพวกเนื้อปลามากเป็นพิเศษ ควรเลือกเนื้อปลาที่มาจากแหล่งจำหน่ายที่ปลอดภัยและเชื่อถือได้
- เด็กควรรับประทานอาหารทะเลตามปริมาณที่องค์การอาหารและยาแห่งสหรัฐอเมริกา หรือ FDA กำหนดไว้ คือ อายุต่ำกว่า 3 ปี กินอาหารทะเลได้ 1 ออนซ์ เด็กอายุ 4-7 ปี กินอาหารทะเลได้ 2 ออนซ์
- เพื่อการเตรียมตัวก่อนการตั้งครรภ์ควรไปตรวจหาสารปรอทในร่างกายเสียก่อน
- หากสัมผัสกับ สารปรอท มา ควรล้างมือให้สะอาดทันที
- หลีกเลี่ยงการเข้าใกล้สถานที่ที่มีการปนเปื้อนของสารปรอท
ต้องงดกินปลาเพื่อป้องกันสารปรอทหรือไม่
เนื่องจากปลาเป็นอาหารที่มักพบการปนเปื้อนของ สารปรอท มากกว่าอาหารชนิดอื่นๆ หลายคนจึงอาจเกิดความกังวลขึ้นมาว่า “แล้วแบบนี้จะต้องเลิกกินปลาเลยไหม จะได้ลดความเสี่ยงของการสะสมสารปรอทไว้ในร่างกาย’
แต่…เราไม่จำเป็นที่จะต้องเลิกหรืองดกินปลาเพียงเพื่อจะหลีกหนีจากสารปรอท เพราะในปลามีคุณค่าทางโภชนาการที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย ทั้งกรดไขมันที่มีประโยชน์ โอเมก้า 3 หรือโปรตีน เป็นต้น เพียงแต่อาจจะต้องใส่ใจกับการกินปลามากเป็นพิเศษ โดยเฉพาะกับผู้ที่มีความเสี่ยงสูงต่อการสะสมของสารปรอทอย่างเด็ก สตรีมีครรภ์ และผู้ที่มีปัญหาเกี่ยวกับระบบภูมิคุ้มกัน ซึ่งองค์การอาหารและยาแห่งสหรัฐอเมริกา หรือ FDA แนะนำเอาไว้ว่า
- ควรรับประทานปลาประมาณ 227-340 กรัม หรือประมาณ 2-3 มื้อต่อสัปดาห์
- เลือกเนื้อปลาที่มีการปนเปื้อนของสารปรอทในระดับที่ต่ำ เช่น แซลมอน กุ้ง ปลาซาร์ดีน
- หลีกเลี่ยงการรับประทานปลาที่มีการปนเปื้อน สารปรอท ในระดับสูง
- เลือกปลาที่มาจากแหล่งที่เชื่อถือได้และมีความปลอดภัย
[embed-health-tool-bmr]
