เบาหวานกับสุขภาพช่องปาก นับว่ามีความสัมพันธ์กันมากกว่าที่คนทั่วไปนึกถึง เนื่องมาจากหากผู้ป่วยเบาหวานควบคุมระดับน้ำตาลได้ไม่ดี ปล่อยให้มีระดับน้ำตาลในเลือดสูงเป็นเวลานาน อาจส่งผลเสียต่อหลอดเลือดและกระดูก/ฟัน รวมทั้งค่าความเป็นกรดในเลือดรวมไปถึงในน้ำลายที่อาจสูงขึ้น ปัจจัยเหล่านี้ล้วนส่งผลกระทบต่อสุขภาพช่องปากได้ทั้งสิ้น ไม่ว่าจะเป็น ปัญหาฟันผุ กลิ่นปาก เหงือกอักเสบ ดังนั้น ผู้ป่วยเบาหวานจึงไม่ควรละเลยการดูแลสุขภาพช่องปากของตนเพื่อลดความเสี่ยงของภาวะแทรกซ้อนทางช่องปากที่อาจเกิดขึ้นได้
[embed-health-tool-bmi]
เบาหวานกับสุขภาพช่องปาก เกี่ยวข้องกันอย่างไร
ผู้ที่เป็นโรคเบาหวานเเล้วควบคุมไม่ดี ปล่อยให้มีระดับน้ำตาลในเลือดสูง จะส่งผลเเทรกซ้อนให้เกิดปัญหากับอวัยวะระบบต่าง ๆ ของร่างกายได้ ซึ่งปัญหาสุขภาพช่องปากนับเป็นอีกปัญหาหนึ่งที่อาจพบร่วมด้วยได้บ่อยครั้ง เช่น เจ็บเหงือก ฟันหลุดร่วง ฟันโยก มีกลิ่นปากไม่พึงประสงค์ ปัญหาเหงือกอักเสฐมีเลือดออกไรฟัน และช่องฟัน โดยเฉพาะในผู้ป่วยโรคเบาหวานที่มีอายุมากกว่า 50 ปี
ปัญหา สุขภาพช่องปาก ที่เกิดจากเบาหวาน
หากผู้ป่วยเบาหวานทั้งเบาหวานชนิดที่ 1 และเบาหวานชนิดที่ 2 ไม่สามารถควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดให้เหมาะสม อาจส่งผลให้มีภาวะแทรกซ้อนเกี่ยวกับสุขภาพช่องปาก ดังต่อไปนี้
- ฟันผุ
เมื่อมีระดับน้ำตาลในเลือดจะส่งผลให้น้ำลายมีค่าความเป็นกรดสูงขึ้น มีส่วนกระตุ้นให้แบคทีเรียและจุลินทรีย์ในช่องปากกัดกร่อนทำลายเคลือบฟันได้ง่ายจนนำไปสู่อาการฟันผุ
- เหงือกอักเสบ
ผูที่เป็นโรคเบาหวานเเล้วควบคุมไม่ดีอาจมีระบบภูมิคุมกันของร่างกายอ่อนแอลง ซึ่งรวมไปถึงระบบภูมิคุ้มกันในช่องปาก ส่งผลให้แบคทีเรียเกิดการสะสมจนกลายเป็นคราบพลัคที่หนาและทำความสะอาดได้ยากขึ้น และเพิ่มการสะสมเป็นคราบหินปูน ทำให้เหงือกบวมอักเสบ และมีเลือดออกตามไรฟันได้ง่าย
- ปากแห้ง
โรคเบาหวานอาจส่งผลให้ต่อมน้ำลายทำงานผิดปกติไป ทำให้ช่องปากขาดความชุ่มชื้น จนเกิดอาการปากแห้งได้ รวมทั้งยังเสี่ยงต่อการเกิดภาวะแทรกซ้อน เช่นโรคเหงือก ฟันผุ และเชื้อราในช่องปากอีกด้วย
- โรคปริทันต์
ภาวะน้ำตาลสูงในผู้ป่วยเบาหวานเป็นหนึ่งปัจจัยที่ทำให้เป็นโรคเหงือกอักเสบที่อาจนำไปสู่อาการติดเชื้อรุนแรง หรือ โรคปริทันต์ โดยอาจถึงขั้นทำลายเนื้อเยื่อ เหงือก จนถึงบริเวณขากรรไกร ในบางรายอาจมีฟันโยกเเละหลุดออกมาก็เป็นได้
การดูแลสุขภาพช่องปากในผู้ป่วยเบาหวาน
เพื่อดูเเละสุขภาพช่องปากให้สมบูรณ์ ป้องกันปัญหาเหงือก และฟันที่อาจเกิดขึ้นจากโรคเบาหวาน ผู้ป่วยเบาหวานสามารถปฏิบัติตามคำแนะนำเบื้องต้น ได้ดังนี้
- แปรงฟันอย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง ในช่วงเช้า และก่อนนอน หรือ หลังจากรับประทานอาหารเสร็จ
- เลือกแปรงสีฟันที่เหมาะสม ขนแปรงไม่แข็ง หรือนุ่มจนเกิดไป เพื่อป้องกันการทำอันตรายต่อเหงือก
- ใช้ไหมขัดฟันร่วมด้วยหลังจากเเปรงฟัน เพื่อกำจัดเศษอาหารที่ติดอยู่ตามซอกฟัน ที่ขนแปรงสีฟันอาจเข้าไปทำความสะอาดได้ไม่หมด
- ตรวจสุขภาพช่องปากกับทันตเเพทย์เป็นประจำ
- เลิกสูบบุหรี่ โดยสามารถขอคำปรึกษาเเละวิธีการเลิกบุหรี่ได้จากโรงพยาบาลใกล้บ้าน หรือ ช่องทางอื่น ๆ
- หมั่นสังเกตความผิดปกติในช่องปาก เช่น เหงือกแดงบวมเลือดออกตามไรฟัน ปากแห้ง ฟันโยก
ที่สำคัญคือการควบคุมหรือลดระดับน้ำตาลในเลือดให้อยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม เเละหากต้องการคำเเนะนำเพิ่มเติม หรือ มีข้อสงสัยใด ๆ สามารถปรึกษากับคุณหมอที่ดูเเลเป็นประจำได้
