Marasmus (ภาวะร่างกายขาดโปรตีนและแคลอรี่) อาการและการรักษา

Marasmus เป็นศัพท์ทางการแพทย์ที่มีความหมายว่า ภาวะร่างกายขาดโปรตีนและแคลอรี่ ส่วนใหญ่มักพบในเด็กหรือบุคคลในประเทศที่ขาดทรัพยากรทางอาหาร ซึ่งอาจสังเกตได้ด้วยตาเปล่าจากร่างกายซูบผอม ผิวหนังเหี่ยวย่น ซึ่งควรเข้ารับการรักษาอย่างรวดเร็ว เพราะหากปล่อยไว้เป็นเวลานานโดยไม่ได้รับการแก้ไขหรือปรับพฤติกรรมการรับประทานอาหารใหม่ อาจเพิ่มความเสี่ยงต่อสุขภาพและอันตรายถึงแก่ชีวิตได้

Marasmus คืออะไร

Marasmus (มาราสมัส) คือ ภาวะทุพโภชนาการประเภทหนึ่งที่มีภาวะร่างกายขาดโปรตีนและแคลอรี่ในระดับรุนแรง รวมถึงสารอาหารหลักที่จำเป็นต่อร่างกาย เช่น คาร์โบไฮเดรต ไขมัน ซึ่งแตกต่างกันจากโรคควาชิออร์กอร์ (Kwashiorkor) หรือ โรคขาดสารอาหารชนิดโปรตีนเป็นหลัก เพราะสารอาหารเหล่านี้มีส่วนช่วยเพิ่มพลังงานให้ร่างกายทำกิจกรรมต่าง ๆ ในชีวิตประจำวันโดยไม่รู้สึกเหนื่อยล้าง่าย ส่วนใหญ่มักพบได้ในเด็ก แต่ก็อาจเกิดขึ้นกับผู้ใหญ่ได้เช่นเดียวกัน

สาเหตุของ Marasmus

สาเหตุของภาวะร่างกายขาดโปรตีนและแคลอรี่ อาจมีดังต่อไปนี้

• คุณแม่ให้นมบุตรไม่เพียงพอต่อความต้องการของทารก เนื่องจากนมของคุณแม่อุดมไปด้วยสารอาหารสำคัญ จึงอาจส่งผลให้ทารกเสี่ยงเป็นภาวะร่างกายขาดโปรตีนและแคลอรี่แต่เด็ก
• ผู้ป่วยติดเตียงหรือมีอาการเจ็บป่วยบ่อยครั้ง เพราะอาจส่งผลให้รู้สึกเบื่ออาหาร รับประทานอาหารได้น้อยลง เสี่ยงเป็นภาวะร่างกายขาดโปรตีนและแคลอรี่
• ครอบครัวที่มีปัญหาทางการเงิน
• ประเทศที่ขาดแคลนทรัพยากรด้านอาหารและเผชิญกับภัยธรรมชาติบ่อยครั้ง

อาการของภาวะMarasmus

อาการของภาวะร่างกายขาดโปรตีนและแคลอรี่ อาจสังเกตได้ดังนี้

• ร่างกายสูญเสียไขมันทำให้ ผอมซูบที่อาจทำให้เห็นซี่โครงชัดเจน
• น้ำหนักต่ำกว่าเกณฑ์
• ศีรษะใหญ่กว่าลำตัว
• ผมร่วง
• ผิวหนังเหี่ยวย่น หย่อนคล้อยและแห้งกร้าน
• รู้สึกร่างกายขาดน้ำ กระหายน้ำมาก
• อัตราการเต้นของหัวใจช้าลง
• พัฒนาการและเจริญเติบโตล่าช้า

ควรเข้าพบคุณหมอทันทีหากมีอาการท้องเสีย อุณหภูมิร่างกายต่ำ น้ำหนักลดลงกะทันหันและต่ำกว่าเกณฑ์ ความดันโลหิตต่ำ วิงเวียนศีรษะและเป็นลมหมดสติบ่อยครั้ง เพราะหากปล่อยไว้เป็นเวลานานอาจเสี่ยงหัวใจวาย การติดเชื้อรุนแรงนำไปสู่การเสียชีวิต

การรักษาภาวะMarasmus

การรักษาภาวะร่างกายขาดโปรตีนและแคลอรี่ อาจทำได้ดังนี้

• รับประทานสารละลายหรือฉีดสารละลายเข้าสู่เส้นเลือด เช่น วิตามิน กรดอะมิโน กลูโคส แร่ธาตุ เพื่อช่วยป้องกันร่างกายขาดน้ำ รักษาสมดุลของอุณหภูมิของร่างกาย ทำให้ร่างกายฟื้นตัวจากอาการอ่อนแรง
• ยาปฏิชีวนะสำหรับผู้ป่วยที่มีการติดเชื้อร่วมด้วย เช่น ติดเชื้อที่ผิวหนัง ติดเชื้อในทางเดินหายใจ ติดเชื้อในทางเดินอาหาร
• รับประทานอาหารที่เน้นการเพิ่มโปรตีนและแคลอรี่ รวมถึงสารอาหารอื่น ๆ ในแต่ละมื้ออาหาร เช่น อาหารทะเล ไข่ เนื้อสัตว์ไม่ติดมัน แซลมอน โยเกิร์ต นม งา ผลไม้ ผักใบเขียว อัลมอนด์ สำหรับผู้ป่วยที่ไม่สามารถรับประทานอาหารเองได้ คุณหมออาจใช้วิธีให้อาหารทางสายยางหรือหลอดเลือดดำแทน

ในระหว่างที่ปรับโภชนาการให้ผู้ป่วยและรับการรักษาด้วยยา คุณหมอจะติดตามอาการอย่างใกล้ชิด เพื่อเช็กความผิดปกติ เช่น จังหวะการหายใจ จังหวะการเต้นของหัวใจ การทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน การคืนของน้ำหนักตัวและกล้ามเนื้อ