ลิ่มเลือดอุดกั้นในปอด (Pulmonary embolism) หมายถึงการที่มีลิ่มเลือดไปอุดกั้นในหลอดเลือดที่อยู่ภายในปอด โดยปกติแล้วลิ่มเลือดที่มาอุดตันนี้มักจะมาจากบริเวณส่วนขา แต่ก็สามารถเกิดขึ้นจากส่วนอื่น ๆ ได้เช่นกัน
คำจำกัดความ
ลิ่มเลือดอุดกั้นในปอด คืออะไร
ลิ่มเลือดอุดกั้นในปอด (Pulmonary embolism) หมายถึงการที่มีลิ่มเลือดไปอุดกั้นในหลอดเลือดที่อยู่ภายในปอด โดยปกติแล้วลิ่มเลือดที่มาอุดตันนี้มักจะมาจากบริเวณส่วนขา แต่ก็สามารถเกิดขึ้นจากส่วนอื่น ๆ ได้เช่นกัน
ลิ่มเลือดนี้จะไปปิดกั้นการไหลเวียนของเลือดเข้าสู่ปอด ทำให้เลือดไม่สามารถเข้าไปเลี้ยงปอดได้ ทำให้ขาดออกซิเจน และอาจทำให้ปอดและอวัยวะอื่น ๆ เกิดความเสียหายได้ หากลิ่มเลือดที่มาอุดกั้นนั้นมีขนาดใหญ่ เกิดหลายจุดพร้อมกัน หรือไม่ทำการรักษาให้ดี อาจทำให้ปอดเสียหายอย่างถาวร หรือทำให้เสียชีวิตได้
ลิ่มเลือดอุดกั้นในปอดพบได้บ่อยเพียงใด
โรคลิ่มเลือดอุดกั้นในปอดนี้สามารถเกิดขึ้นได้กับทุกคน แต่ผู้ที่มีปัญหาเกี่ยวกับหัวใจ ลิ่มเลือด หรือผู้สูงอายุ อาจจะมีความเสี่ยงมากกว่าผู้อื่น อย่างไรก็ตาม โรคนี้สามารถรับมือได้ด้วยการลดปัจจัยเสี่ยง โปรดปรึกษาแพทย์สำหรับข้อมูลเพิ่มเติม
อาการ
อาการลิ่มเลือดอุดกั้นในปอด
อาการของโรคลิ่มเลือดอุดกั้นในปอด อาจจะแตกต่างกันออกไปตามปัจจัยต่าง ๆ เช่น ขนาดของลิ่มเลือด ลักษณะการอุดตัน หรือโรคประจำตัวอื่น ๆ แต่มีอาการที่พบได้บ่อยดังต่อไปนี้
- หายใจลำบาก
- เจ็บหน้าอก มีอาการคล้ายกับหัวใจจะวาย
- มีอาการไอ
- มีเลือดปนในเสมหะ
- หัวใจเต้นผิดปกติ
- วิงเวียน หน้ามืด
- เหงื่อออกมาก
- เป็นไข้
- ขาบวม หรือปวดขา
- สีผิวคล้ำลง หรือเปลี่ยนสี
ควรไปพบหมอเมื่อใด
การวินิจฉัยและรักษาแต่เนิ่น ๆ ช่วยให้อาการไม่รุนแรงขึ้น และช่วยป้องกันภาวะฉุกเฉินอื่น ๆ ดังนั้น จึงควรปรึกษาแพทย์โดยเร็วเพื่อป้องกันอาการรุนแรงไม่ให้เกิดขึ้น
หากคุณมีสิ่งบ่งชี้หรืออาการใด ๆ ตามที่ระบุข้างต้น หรือมีคำถาม โปรดปรึกษาแพทย์ ร่างกายของแต่ละบุคคลมีการตอบสนองแตกต่างกัน ทางที่ดีที่สุดให้ปรึกษาแพทย์ เกี่ยวกับวิธีรักษาที่ดีที่สุดตามสถานการณ์ของคุณ
สาเหตุ
สาเหตุของโรคลิ่มเลือดอุดกั้นในปอด
ลิ่มเลือดอุดกั้นในปอดนั้นเกิดจากการที่ ลิ่มเลือดไปอุดตันหลอดเลือดในบริเวณปอด ลิ่มเลือดนั้นเกิดขึ้นจากการแข็งตัวของเลือด เป็นปฏิกิริยาตามปกติของร่างกายที่มีไว้เพื่อช่วยห้ามเลือด ป้องกันไม่ให้เลือดไหลเวลาที่เกิดบาดแผล ลิ่มเลือดบางส่วนอาจหลุดเข้าสู่กระแสเลือด แล้วไปอุดตันในหลอดเลือดบริเวณต่าง ๆ ได้
ปัจจัยเสี่ยง
ปัจจัยเสี่ยงของโรคลิ่มเลือดอุดกั้นในปอด
คุณอาจมีความเสี่ยงมากขึ้นสำหรับโรคนี้ หากคุณมีสภาวะดังต่อไปนี้
- โรคที่เกี่ยวข้องกับหัวใจและหลอดเลือด โดยเฉพาะภาวะหัวใจล้มเหลว ทำให้การก่อตัวของลิ่มเลือดเกิดขึ้นได้มากขึ้น
- โรคมะเร็ง โรคมะเร็งบางชนิด โดยเฉพาะมะเร็งตับอ่อน มะเร็งรังไข่ และมะเร็งปอด พร้อมทั้งมะเร็งชนิดอื่นๆ ที่มีการ แพร่กระจายไปยังอวัยวะอื่นๆ (Metastasis) สามารถเพิ่มระดับของสารที่ก่อให้เกิดการก่อตัวของลิ่มเลือด และการทำเคมีบำบัดจะเพิ่มความเสี่ยงได้ต่อไปอีกด้วย
- การผ่าตัด การผ่าตัดเป็นสาเหตุอันดับต้นๆ ของการก่อตัวของลิ่มเลือด
- การนอนเป็นเวลานาน ๆ ผู้ที่นอนนิ่งอยู่กับที่ ไม่เคลื่อนไหวเป็นเวลานาน ๆ เช่น ผู้ป่วยติดเตียง อาจจะมีความเสี่ยงมากที่จะเกิดโรคนี้
- การสูบบุหรี่
- โรคอ้วน
- การตั้งครรภ์
การวินิจฉัยและการรักษาโรค
ข้อมูลที่นำเสนอไม่สามารถใช้แทนข้อแนะนำทางการแพทย์ได้ โปรดปรึกษาแพทย์สำหรับข้อมูลเพิ่มเติม
การวินิจฉัยลิ่มเลือดอุดกั้นในปอด
หากแพทย์สงสัยว่าคุณอาจเป็นโรคนี้ จะมีการตรวจร่างกาย และแพทย์จะแนะนำการตรวจบางประการสำหรับคุณ
การตรวจโดยทั่วไปที่แพทย์อาจสั่ง ได้แก่
- การเอกซ์เรย์หน้าอก (Chest X-ray) ทำให้แพทย์มองเห็นหัวใจและปอดได้โดยละเอียด รวมทั้งภาวะใด ๆ ในบริเวณโดยรอบปอดของคุณ
- การตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ (ECG) เพื่อวัดการทำงานด้านไฟฟ้าของหัวใจ
- การตรวจเอ็มอาร์ไอ (MRI) การตรวจวิธีนี้ใช้คลื่นวิทยุและสนามแม่เหล็ก เพื่อสร้างภาพอวัยวะภายในร่างกายโดยละเอียด
- การตรวจซีทีสแกน (CT scan)
- การฉีดสีดูหลอดเลือดปอด (Pulmonary angiography) การตรวจวิธีนี้จะมีการผ่าตัดขนาดเล็ก เพื่อให้แพทย์สามารถสอดเครื่องมือพิเศษเข้าไปในหลอดเลือดดำได้
- การตรวจอัลตราซาวนด์หลอดเลือดดำแบบสองทิศทาง (Duplex venous ultrasound) การตรวจวิธีนี้จะใช้คลื่นวิทยุ เพื่อทำให้เกิดภาพการไหลเวียนของเลือด และเพื่อตรวจหาลิ่มเลือดที่ขาของคุณ
- การตรวจวินิจฉัยหลอดเลือด (Venography) การตรวจวิธีนี้เป็นการตรวจเอกซเรย์พิเศษในบริเวณหลอดเลือดดำของขา
- การตรวจแบบ D-dimer test เป็นการตรวจเลือดแบบพิเศษชนิดหนึ่ง
การรักษาลิ่มเลือดอุดกั้นในปอด
แพทย์อาจจะสั่งให้ใช้ยาบางชนิด เช่น
- ยาต้านการแข็งตัวของเลือด (Anticoagulants) หรือยาเจือจางเลือด เพื่อช่วยลดการเกิดลิ่มเลือด
- ยาสลายลิ่มเลือด (Thrombolytics) เพื่อเร่งการสลายตัวของลิ่มเลือด
นอกจากนี้ก็อาจจำเป็นต้องมีการผ่าตัด เพื่อกำจัดลิ่มเลือดที่อุดตันอยู่ให้ออกไป
การเปลี่ยนแปลงไลฟ์สไตล์และการเยียวยาตนเอง
การเปลี่ยนไลฟ์สไตล์และการเยียวยาตัวเองที่ช่วยจัดการกับลิ่มเลือดอุดกั้นในปอด
- หลีกเลี่ยงการสวมใส่เสื้อผ้าที่รัดแน่น
- หนุนขา การหนุนยกขาให้สูงขึ้น โดยเฉพาะเวลานอน อาจสามารถช่วยป้องกันลิ่มเลือดอุดกั้นในปอดได้
- ออกกำลังกาย การเคลื่อนไหวร่างกายสามารถช่วยป้องกันการอุดตันของลิ่มเลือด อีกทั้งยังทำให้เรามีสุขภาพดี และช่วยให้ร่างกายฟื้นฟูตัวเองได้ดียิ่งขึ้น
หากมีคำถาม โปรดปรึกษาแพทย์เพื่อให้เข้าใจวิธีการรักษาที่ดีที่สุดสำหรับคุณ
