เจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด เป็นภาวะที่หญิงตั้งครรภ์รู้สึกเจ็บท้องคลอดก่อนอายุครรภ์สัปดาห์ที่ 37 ซึ่งภาวะนี้อาจทำให้คุณแม่ตั้งครรภ์และครอบครัวตกใจ หรือกระวนกระวายใจ จึงควรทำความเข้าใจเกี่ยวกับภาวะเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด ทั้งสัญญาณเตือน ปัจจัยเสี่ยง และวิธีรับมือที่ถูกต้องหากเกิดภาวะนี้ขึ้นก่อนคลอด
[embed-health-tool-due-date]
เจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด เกิดจากอะไร
การเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด (Premature Labor) เกิดจากมดลูกหดรัวตัวก่อนถึงกำหนดคลอด จนทำให้ปากมดลูกเปิด ซึ่งภาวะนี้มักเกิดขึ้นในช่วงสัปดาห์ที่ 37 ของการตั้งครรภ์
ปัจจัยที่ทำให้เจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด
สาเหตุที่ทำให้เจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนดอาจมีดังนี้
- มีประวัติเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนดมาก่อน
- ท้องลูกแฝด ตั้งแต่แฝดสองขึ้นไป
- ปากมดลูกสั้น
- คุณแม่ท้องมีน้ำหนักตัวมากหรือน้อยเกินไปตั้งแต่ก่อนตั้งครรภ์
- มีปัญหาเกี่ยวกับมดลูกหรือรก
- มีการติดเชื้อในน้ำคร่ำ หรืออวัยวะส่วนล่าง
- สูบบุหรี่
- ดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
- มีปัญหาสุขภาพเรื้อรัง เช่น ความดันโลหิตสูง เบาหวาน ซึมเศร้า
- แม่ตั้งครรภ์ตอนอายุมากหรืออายุน้อยเกินไป
- มีความผิดปกติของทารกในครรภ์
สัญญาณ เจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด เป็นอย่างไร
อาการที่อาจเป็นสัญญาณของการเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด อาจมีดังนี้
- ปวดท้องรุนแรง โดยไม่มีอาการท้องร่วง
- เจ็บหรือแน่นที่บริเวณหน้าท้องบ่อย ๆ
- มีตกขาวเพิ่มขึ้น
- ตกขาวมีเลือด มูก หรือของเหลวปนมา
- ปวดหลัง โดยเฉพาะหลังส่วนล่าง
- มดลูกหดตัว หรือรู้สึกแน่นที่มดลูกทุก ๆ 10 นาที
- มีเลือดออกทางช่องคลอด
- ถุงน้ำคร่ำแตกก่อนกำหนด ทำให้มีของเหลวไหลออกมา
- รู้สึกได้ถึงแรงดันที่บริเวณกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกราน
วิธีบรรเทาอาการ เจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด
หากคุณแม่ตั้งครรภ์เกิดอาการเจ็บท้องคลอดแล้ว คุณหมอจะไม่สามารถยับยั้งอาการดังกล่าวได้ และอาจจำเป็นต้องให้ยาดังตัวอย่างต่อไปนี้ เพื่อให้ทารกมีโอกาสรอดชีวิตเป็นปกติ
- ยาคอร์ติโคสเตียรอยด์ (Corticosteroid) เพื่อช่วยให้ปอดของทารกสามารถทำงานได้เป็นปกติ โดยเฉพาะอย่างยิ่งถ้ามีอาการเจ็บท้องคลอดในช่วงสัปดาห์ที่ 23-34 ของการตั้งครรภ์
- ยาแมกนีเซียมซัลเฟต (Magnesium sulfate) หากเจ็บท้องคลอดในช่วงสัปดาห์ที่ 24-32 ของการตั้งครรภ์ คุณหมอจะให้ยาตัวนี้เพื่อช่วยลดความเสียหายต่อสมองของทารก
- ยาระงับการหดรัดตัวของมดลูก (Tocolytics) คุณหมออาจสั่งจ่ายยาตัวนี้เพื่อชะลอการหดตัวของมดลูก และชะลอไม่ให้เกิดการคลอดก่อนกำหนด
อย่างไรก็ตาม เมื่อคุณแม่ถึงมือคุณหมอและได้รับการดูแลในเบื้องต้นแล้ว แต่ยังคงมีอาการเจ็บท้องคลอดอยู่ คุณหมอจะเตรียมทำคลอดเป็นลำดับต่อไป แต่หากอาการเจ็บท้องคลอดทุเลาหรือไม่เสี่ยงคลอดก่อนกำหนดแล้ว คุณหมออาจอนุญาตให้กลับไปพักผ่อนที่บ้านได้
วิธีป้องกันภาวะเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด
ภาวะเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนดไม่สามารถป้องกันได้ แต่การปรับพฤติกรรมการใช้ชีวิตตั้งแต่ก่อนและระหว่างตั้งครรภ์ อาจช่วยให้การตั้งครรภ์เป็นไปอย่างสมบูรณ์และลดความเสี่ยงของภาวะแทรกซ้อนต่าง ๆ ได้ โดยหญิงตั้งครรภ์อาจลองปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการใช้ชีวิตได้ง่าย ๆ ดังนี้
- ฝากครรภ์ และไปพบคุณหมอตามนัดหมายทุกครั้ง เพื่อให้สามารถติดตามความคืบหน้า ความเสี่ยง และรับคำแนะนำในการดูแลตนเองขณะตั้งครรภ์ได้อย่างต่อเนื่องและเหมาะสมกับอายุครรภ์และภาวะสุขภาพขณะนั้น
- รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ทั้งต่อแม่และทารกในครรภ์ โดยเฉพาะอาหารที่มีกรดไขมันไม่อิ่มตัวเชิงซ้อน เนื่องจากมีผลการวิจัยระบุว่ามีส่วนช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดภาวะคลอดก่อนกำหนด
- ลด ละ เลิก การสูบบุหรี่ การดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ และการใช้ยาเสพติด เพราะทำให้เสี่ยงเกิดภาวะแทรกซ้อนขณะตั้งครรภ์
- ดูแลน้ำหนัก น้ำหนักของผู้หญิงตั้งครรภ์ควรอยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม เพราะการมีน้ำหนักตัวน้อยหรือมากเกินไป อาจนำมาสู่ภาวะแทรกซ้อนขณะตั้งครรภ์ได้
- จัดการกับปัญหาสุขภาพ ไม่ว่าจะเป็นเบาหวาน ความดันโลหิตสูง หรือโรคเรื้อรังใด ๆ ก็ตามที่เกิดขึ้นขณะตั้งครรภ์ คุณแม่ตั้งครรภ์ควรดูแลสุขภาพตนเองอยู่เสมอ เพื่อป้องกันไม่ให้โรคเรื้อรังนั้นกำเริบจนส่งผลกระทบต่อการตั้งครรภ์
ควรไปพบคุณหมอเมื่อไร
หากพบว่ามีสัญญาณหรืออาการเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนดเกิดขึ้น ควรไปพบคุณหมอทันที เพื่อเข้ารับการประเมินเบื้องต้น และรับการดูแลจากคุณหมออย่างใกล้ชิด
