ความเครียดในเด็ก อาจมีสาเหตุมาจากหลาย ๆ ปัจจัย เช่น ภาระงานที่โรงเรียน เพื่อน การย้ายโรงเรียน ปัญหาครอบครัว ซึ่งปัญหาเหล่านี้อาจส่งผลทำให้เกิดปัญหาสุขภาพตามมาได้ ดังนั้น คุณพ่อคุณแม่ควรสังเกตอาการต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นกับเด็กไม่ว่าจะเป็นการนอนหลับ คำพูด อารมณ์ เพราะอาจเป็นสัญญาณเตือนว่าเด็กกำลังอยู่ในภาวะเครียดได้
[embed-health-tool-vaccination-tool]
สาเหตุของ ความเครียดในเด็ก
ความเครียดในเด็ก อาจเกิดจากสาเหตุต่าง ๆ ดังนี้
- ความเจ็บป่วยทางร่างกาย
- กังวลเรื่องผลการเรียน หรือภาระงาน
- หน้าที่ที่ต้องรับผิดชอบ เช่น การเป็นนักกีฬาของโรงเรียน
- มีปัญหากับเพื่อน ลูกอาจโดนเพื่อนรังแกที่โรงเรียน
- การต้องย้ายโรงเรียน หรือย้ายบ้าน
- มีความคิดลบ ๆ เกี่ยวกับตัวเอง
- การเปลี่ยนแปลงทางร่างกายทั้งในเด็กผู้ชายและเด็กผู้หญิง เช่น การมีหน้าอก เสียงแตกหนุ่ม
- ปัญหาครอบครัว เช่น คุณพ่อคุณแม่หย่าร้าง เกิดการทำร้ายร่างกาย
- ปัญหาการเงินในครอบครัว
- สภาพสังคม หรือกลุ่มเพื่อนที่อันตราย
สัญญาณเตือนอาการเครียดในเด็ก
สำหรับสัญญาณเตือนที่คุณพ่อคุณแม่อาจใช้เพื่อสังเกตอาการเครียดในเด็ก อาจมีดังนี้
1. อาจไม่สบายบ่อย
ความเครียดอาจส่งผลต่อสุขภาพร่างกาย ถ้าเด็กเข้าห้องพยาบาลบ่อย หรือมักจะบ่นว่าปวดหัว ปวดท้อง ยิ่งถ้าป่วยบ่อย ๆ ในช่วงสอบ นั่นอาจเป็นสัญญาณว่าเด็กกำลังมีภาวะเครียด และอาจส่งผลให้มีปัญหาสุขภาพหรือตกอยู่ในภาวต่าง ๆ ดังต่อไปนี้
- นอนมากเกินไปหรือนอนน้อยเกินไป
- กินมากเกินหรือน้อยเกินไป
- ปวดหัว
- ปัสสาวะรดที่นอน
- ฝันร้าย
- ปวดท้อง
2. อาจใช้คำพูดในแง่ลบ
เด็กอาจยังไม่คุ้นเคยกับคำศัพท์ที่บอกอาการเครียด ดังนั้น อาจใช้พูดคำอื่น ๆ เช่น กังวล สับสน รำคาญ โกรธ แทนการบอกถึงอาการเครีย คุณพ่อคุณแม่อาจสังเกตสัญญาณความเครียดได้จากคำพูดต่าง ๆ ที่อาจสะท้อนอารมณ์ด้านลบออกมา นอกจากนี้ หากเด็กพูดถึงสิ่งต่าง ๆ ในแง่ลบ อาจเป็นการต่อว่าตัวเอง ต่อว่าคนอื่น หรือโทษสิ่งต่าง ๆ เช่น ไม่มีใครรัก ไม่มีอะไรสนุกเลย น่าเบื่อไปหมด ก็อาจเป็นไปได้ว่าเด็กกำลังเกิดความเครียด
3. การเปลี่ยนแปลงด้านอารมณ์
สัญญาณอีกหนึ่งอย่างที่อาจเป็นสัญญาณเตือนของ ความเครียดในเด็ก คือ อารมณ์ที่เริ่มแปรปรวน ซึ่งเด็กอาจแสดง ดังนี้
- กังวล
- เก็บกดความรู้สึกต่าง ๆ
- เกิดความกลัวใหม่ ๆ เช่น กลัวความมืด กลัวคนแปลกหน้า กลัวการอยู่คนเดียว
- ติดคุณพ่อคุณแม่มากขึ้น
- โกรธจัด หรือร้องไห้หนักบ่อย ๆ
- ควบคุมอารมณ์ไม่ได้
- ไม่เข้าร่วมกิจกรรมกับครอบครัว หรือกิจกรรมในโรงเรียน
วิธีช่วยให้เด็กคลายเครียด
- ทำกิจกรรมร่วมกันทั้งครอบครัว การรับประทานอาหารพร้อมหน้าพร้อมตาหรือดูหนังด้วยกันทั้งครอบครัว อาจทำให้เด็กได้ใช้เวลาอยู่กับครอบครัว ซึ่งอาจช่วยบรรเทาและช่วยป้องกันความเครียดในเด็กได้
- เป็นแบบอย่างที่ดี เด็กมักเลียนแบบพฤติกรรมของผู้ใหญ่ ดังนั้น คุณพ่อคุณแม่ควรเป็นแบบอย่างที่ดี ในการจัดการกับความเครียด และระวังพฤติกรรมที่ไม่สมควร เช่น การตะคอกใส่ผู้อื่น การขว้างปาข้าวของเวลาเครียด เพราะเด็กอาจเลียนแบบได้
- ออกกำลังกาย การออกกำลังกายอาจช่วยบรรเทาความเครียดในเด็กได้ เพราะหลังจากออกกำลังกายร่างกายจะหลั่งเอ็นดอร์ฟิน (Endorphine) ทำให้รู้สึกมีความสุข และช่วยบรรเทาความเครียดได้
- รับฟังปัญหาของเด็ก การที่คุณพ่อคุณแม่รับฟังปัญหาเของเด็กด้วยความเข้าใจ อาจช่วยทำให้เด็กรู้สึกสบายใจมากขึ้น คุณพ่อคุณแม่อาจพูดคุยกับเด็ก และแนะแนวทางในการแก้ปัญหา เมื่อเด็กสามารถแก้ไขปัญหาได้ พวกเขาก็จะไม่รู้สึกเครียดอีกต่อไป
เมื่อไหร่ที่ควรไปพบคุณหมอ
หากเด็กเริ่มมีอาการเหล่านี้ ควรพาไปพบคุณหมอทันที
- ปลีกตัวออกจากสังคม หรือซึมเศร้า
- มีปัญหาที่โรงเรียน ทะเลาะกับเพื่อนหรือคุณครู
- มีปัญหาเกี่ยวกับการปฏิสัมพันธ์กับเพื่อนหรือคนในครอบครัว
- ไม่สามารถควบคุมความโกรธหรือพฤติกรรมของตัวเองได้
