จมูกหัก (ฺBroken Nose) เป็นการบาดเจ็บบนใบหน้าที่พบได้บ่อยที่สุด ทั้งยังสามารถเกิดขึ้นได้กับทุกคน ทุกเพศ และทุกวัย แต่ผู้ที่เล่นกีฬาที่ต้องใช้คนจำนวนมาก มักจะมีความเสี่ยงมากกว่าคนทั่วไป นอกจากนั้น ผู้ที่มีปัญหาเกี่ยวกับสุขภาพกระดูก ก็มีความเสี่ยงที่จะจมูกหักได้มากกว่าคนทั่วไปเช่นกัน
[embed-health-tool-bmi]
คำจำกัดความ
จมูกหัก (Broken Nose) คืออะไร
จมูกหัก เรียกอีกอย่างว่า “การร้าวของจมูก” คือการแตกหรือร้าวของกระดูกในจมูก ซึ่งมักเป็นกระดูกที่อยู่เหนือดั้งจมูก จมูกหักมักเป็นผลมาจากการบาดเจ็บที่ใบหน้า ซึ่งอาจจะจะมีอาการต่าง ๆ เกิดขึ้นได้ ไม่ว่าจะเป็น ความเจ็บปวด ความผิดปกติที่มองเห็นได้ อย่างเช่น จมูกมีเลือดไหล ในกรณีที่รุนแรงอาจจะทำให้เกิดการหายใจลำบาก มีรอยช้ำรอบดวงตาหรือตาดำ
จมูกหักพบบ่อยเพียงใด
จมูกหักเป็นการบาดเจ็บบนใบหน้าที่พบได้บ่อยที่สุด ทั้งยังสามารถเกิดขึ้นได้กับทุกคน ดังนั้น ทุกคนจึงมีความเสี่ยงที่จะเกิดอุบัติเหตุจมูกหักได้
อาการ
อาการของจมูกหัก
สำหรับอาการที่สามารถบ่งบอกได้ว่าจมูกของคุณหัก มีดังนี้
- ปวดหรือเจ็บบริเวณรอบ ๆ จมูก โดยเฉพาะอย่างยิ่งตอนที่สัมผัสกับจมูก
- อาการบวมที่จมูกหรือบริเวณโดยรอบ
- มีเลือดออกจากจมูก
- มีรอยฟกช้ำบริเวณจมูกและตา ซึ่งมักจะหายไปหลังจาก 2-3 วัน
- จมูกเบี้ยว งอ หรือผิดรูป แม้ว่าจะไม่เกิดการหักก็ตาม
- หายใจทางจมูกลำบาก
- รู้สึกว่าจมูกข้างใดข้างหนึ่ง หรือทั้ง 2 ข้างถูกปิดกั้น
- มีของเหลวใสไหลออกจากจมูกโดยที่ไม่สามารถหยุดได้
- มีเสียงถู เสียงเสียดสี หรือความรู้สึกเมื่อขยับจมูก
ควรไปพบหมอเมื่อใด
หากคุณได้รับบาดเจ็บที่จมูกพร้อมกับอาการต่าง ๆ เช่น
- การบาดเจ็บที่ศีรษะหรือคอ ซึ่งอาจมีอาการปวดศีรษะ หรือปวดคออย่างรุนแรง
- อาเจียน หรือหมดสติ
- หายใจลำบาก
- เลือดออกทางจมูกโดยที่ไม่สามารถหยุดได้
- การเปลี่ยนแปลงที่เห็นได้ชัดในรูปร่างของจมูกที่ไม่เกี่ยวข้องกับการบวม เช่น จมูกคด หรือเบี้ยว
- ของเหลวใสไหลออกจากจมูกโดยที่ไม่สามารถหยุดได้
การไปพบคุณหมอโดยทันที่จะเป็นการดีที่สุด เพื่อหลีกเลี่ยงปัญหาที่อาจจะเกิดขึ้นในภายหลัง หากคุณยังไม่แน่ใจหรือสงสัยว่า จมูกหักหรือไม่ ก็ควรที่จะต้องไปพบคุณหมอโดยทันทีเช่นกัน แต่ถ้าคุณสงสัยว่านอกจากจมูกหักแล้ว ยังอาจได้รับบาดเจ็บที่ศีรษะหรือคอ ให้หลีกเลี่ยงการเคลื่อนไหว และรีบโทรเรียกรถพยาบาลให้มาช่วยเคลื่อนย้ายจะเป็นการดีที่สุด
สาเหตุ
สาเหตุของจมูกหัก
จมูกหักมักเกิดขึ้นร่วมกับการบาดเจ็บที่ใบหน้า ลำคอ หรือบริเวณอื่น ๆ เมื่อจมูกหักจะมีผลกระทบอย่างกะทันหันต่อจมูก ซึ่งส่วนใหญ่เป็นผลมาจากการแตกหักของจมูก สำหรับสาเหตุที่ทำให้จมูกหักบ่อยมากที่สุด ได้แก่
- เดินชนกำแพง
- หกล้ม
- โดนกระแทกระหว่างที่เล่นกีฬาที่ต้องใช้ผู้เล่นจำนวนมาก
- โดนต่อย หรือเตะที่จมูก
- อุบัติเหตุทางรถยนต์
ปัจจัยเสี่ยง
ปัจจัยเสี่ยงของจมูกหัก
อุบัติเหตุสามารถเกิดขึ้นได้กับทุกคน ดังนั้น ทุกคนจึงมีความเสี่ยงที่จะจมูกหักได้ อย่างไรก็ตาม กิจกรรมบางอย่างสามารถเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดจมูกหักได้ โดยเฉพาะผู้ที่เล่นกีฬาที่ต้องใช้ผู้เล่นจำนวนมาก เช่น
ส่วนกิจกรรมอื่น ๆ ที่อาจทำให้คุณเสี่ยงจมูกหัก ได้แก่
- มีส่วนร่วมในการทะเลาะวิวาท
- การขับรถยนต์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งถ้าคุณไม่คาดเข็มขัดนิรภัย
- ปั่นจักรยาน
- เล่นสกีและสโนว์บอร์ด
นอกจากนั้นแล้ว คนบางกลุ่มก็มีความเสี่ยงที่จะจมูกหักได้โดยอัตโนมัติทั้งที่ไม่ได้ร่วมเล่นกีฬาหรือกิจกรรมทางกายอื่น ๆ โดยส่วนใหญ่จะเป็นเด็กและผู้ใหญ่ สุขภาพกระดูกเป็นปัญหาเฉพาะสำหรับคนทั้ง 2 กลุ่มและดูเหมือนว่าการหกล้มก็เป็นเรื่องปกติที่สามารถเกิดขึ้นได้เสมอในหมู่ของพวกเขา เด็กมีความเสี่ยงสูงต่อการเกิดกระดูกหัก เนื่องจากยังคงสร้างมวลกระดูก ซึ่งเด็กวัยหัดเดินและเด็กเล็ก มีความเสี่ยงสูงเป็นพิเศษ ดังนั้น การใส่อุปกรณ์ที่เหมาะสมเสมอในระหว่างการเล่นกีฬาและการออกกำลังกาย
การวินิจฉัยและการรักษา
ข้อมูลในที่นี้ไม่มีเจตนาให้ใช้ทดแทนคำแนะนำทางการแพทย์ ควรปรึกษาแพทย์ทุกครั้งเพื่อสอบถามข้อมูลเพิ่มเติม
การวินิจฉัยจมูกหัก
อาจจเป็นเรื่องที่น่าแปลกใจหากจะกล่าวว่า การเอ็กซเรย์นั้นไม่ได้มีประโยชน์ในการวินิจฉัยและรักษาจมูกหัก โดยทั่วไปการวินิจฉัยจะขึ้นอยู่กับลักษณะของจมูก รวมถึงคุณมีปัญหาในการหายใจหรือไม่ การเอ็กซเรย์หรือการใช้ CT สแกนในบางครั้งทำเพื่อดูว่าศีรษะหรือคอมีการแตกหักหรือไม่ นอกจากนั้นยังอาจขึ้นอยู่กับการบาดเจ็บอื่น ๆ
การรักษาจมูกหัก
สำหรับวิธีการรักษาจมูกหักจะขึ้นอยู่กับอาการ คุณอาจจะต้องได้รับการรักษาพยาบาลทันที หรืออาจจะทำการปฐมพยาบาลที่บ้านก่อน แล้วจึงไปพบคุณหมอตามความสะดวกของคุณ
การปฐมพยาบาลที่บ้าน
หากคุณไม่มีอาการที่ควรได้รับการรักษาพยาบาลทันที อาจจะมีบางสิ่งที่คุณสามารถทำการปฐมพยาบาลที่บ้านก่อนไปที่จะพบคุณหมอ โดยสามารถทำได้ดังนี้
- หากคุณมีเลือดออก ให้นั่งลงและโน้มตัวไปข้างหน้า แล้วหายใจทางปาก วิธีนี้จะช่วยป้องกันไม่ให้เลือดไหลลงคอ
- หากคุณไม่มีเลือดออก ให้ยกศีรษะขึ้นเพื่อลดอาการปวด
- ลดอาการบวมด้วยการใช้ลูกประคบเย็น หรือน้ำแข็งห่อด้วยผ้า ประคบที่จมูกเป็นเวลา 15-20 นาที วันละ 3-4 ครั้ง
- ทานอะเซตามิโนเฟน (Acetaminophen) หรือ ไอบูโพรเฟน (Ibuprofen) เพื่อบรรเทาอาการปวด
คนส่วนใหญ่มักไม่ได้คำนึงถึงโครงสร้างทั้งหมดที่อาจได้รับผลกระทบจากการบาดเจ็บที่ใบหน้าและจมูกหัก ดังนั้น จะเป็นการดีอย่างยิ่งหากได้รับการประเมินการบาดเจ็บบนใบหน้าโดยทันที เพื่อประเมินขอบเขตของการบาดเจ็บอย่างมีประสิทธิภาพ การแก้ไขจมูกที่หักหรือร้าวจะทำได้ง่ายขึ้นภายใน 1-2 สัปดาห์หลังจากที่ได้รับบาดเจ็บ
หลังจากได้รับบาดเจ็บที่จมูกแล้ว คุณหมอควรตรวจสอบความเสียหายของเยื่อบุโพรง ซึ่งเป็นช่องว่างภายในจมูก หากมีการรวมตัวของเลือดที่บริเวณกะบัง คุณจำเป็นที่จะต้องได้รับการรักษาอย่างเร่งด่วน
การรักษาทางการแพทย์
หากจมูกของคุณหักเพียงบางส่วน ควรจะต้องได้รับการรักษาอย่างครอบคลุม หากการบาดเจ็บของคุณเพียงพอ คุณหมออาจจะดำเนินการอย่างใดอย่างหนึ่ง ดังต่อไปนี้
- ห่อจมูกของคุณด้วยผ้าก๊อซและอาจใส่เฝือกไว้
- สั่งยาแก้ปวดและยาปฏิชีวนะ
- ทำการผ่าตัดลดขนาดแบบปิด ซึ่งคุณหมอจะให้ยาชาเฉพาะที่ เพื่อทำให้จมูกของคุณไม่มีความรู้สึก จากนั้น คุณหมอจะทำการปรับแต่งจมูกด้วยตัวเอง
- ทำการผ่าตัดเสริมจมูก ซึ่งเป็นการผ่าตัดเพื่อปรับแต่งจมูกของคุณ
- ทำการผ่าตัดเยื่อบุโพรงจมูก ซึ่งเป็นการผ่าตัดเพื่อซ่อมแซมเยื่อบุโพรงจมูกของคุณ
คุณจะไม่ได้รับการผ่าตัดเพื่อลดขนาดแบบปิด การผ่าตัดเสริมจมูก และการผ่าตัดแก้ไขผนังกั้นช่องจมูกคด (Septoplasty) จนกว่าการอาการบวมจะลดลง และการได้รับบาดเจ็บต้องผ่านไป 3-10 วันแล้ว
บางครั้งจมูกหักอาจไม่จำเป็นต้องได้รับการรักษาทางการแพทย์ เมื่อมีกระดูกเพียงเล็กน้อยที่ไม่ได้อยู่ในแนวตั้ง อย่างไรก็ตาม จำเป็นจะต้องมีการประเมินโดยคุณหมอเสมอ เพื่อให้คุณหมอเป็นผู้ระบุว่า การรักษาใดที่เหมาะสม การบาดเจ็บระดับปานกลางถึงรุนแรงอาจจะต้องได้รับการผ่าตัด ซึ่งการผ่าตัดนั้นควรเกิดขึ้นภายใน 14 วัน หลังจากที่ได้รับความบาดเจ็บ ซึ่งความเจ็บปวดและความรู้สึกไม่สบายจากการผ่าตัด ควรเริ่มลดลงภายใน 72 ชั่วโมงของขั้นตอน
การรักษาพยายาลที่แตกต่างกัน ก็จะมีค่าใช้จ่ายที่แตกต่างกันออกไปด้วย ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับปัจจัยต่าง ๆ รวมถึงขอบเขตของการรักษาและประกันที่คุณมีอยู่ โดยส่วนใหญ่แล้ว หากเกิดการบาดเจ็บจนถึงขั้นต้องทำการผ่าตัด การผ่าตัดเสริมจมูกจะอยู่ภายใต้กรมธรรม์ประกันภัยส่วนใหญ่ เช่นเดียวกับค่าใช้จ่ายในการตรวจวินิจฉัย เช่น เอ็กซเรย์ และการตรวจกับคุณหมอ เป็นต้น
