เมื่อคนเราอายุมากขึ้น โดยเฉพาะเมื่อเข้าสู่วัยชรา ระบบต่าง ๆ ในร่างกายเราก็เปลี่ยนแปลงไปด้วย สุขภาพที่เคยแข็งแรงก็เริ่มถดถอยลง ปัญหาสุขภาพต่าง ๆ เริ่มปรากฏให้เห็นมากขึ้นเรื่อย ๆ เช่น ตามองเห็นไม่ชัด ปวดเมื่อย ข้ออักเสบ หูไม่ได้ยิน และอีกหนึ่งการเปลี่ยนแปลงที่ลูกหลานไม่ควรละเลยก็คือ ความอยากอาหารของผู้สูงอายุ ผู้สูงอายุส่วนใหญ่มักเบื่ออาหาร รับประทานอาหารได้น้อยลง ซึ่งนั่นอาจทำให้ผู้สูงอายุได้รับสารอาหารไม่เพียงพอ และนำไปสู่ปัญหาสุขภาพที่ร้ายแรงอื่น ๆ ได้ด้วย หากคุณเป็นอีกหนึ่งคนที่ประสบปัญหา ผู้สูงอายุเบื่ออาหาร การเรียนรู้สาเหตุที่ทำให้เบื่ออาหาร และวิธีเพิ่มความอยากอาหารแบบที่ดีต่อสุขภาพ อาจช่วยให้ผู้สูงอายุที่คุณรักรับประทานอาหารได้มากขึ้น
ผู้สูงอายุเบื่ออาหาร เป็นเพราะอะไร
ผู้สูงอายุมักรับประทานอาหารน้อยลงอยู่แล้วเป็นปกติ แต่หากคุณสังเกตเห็นว่า อยู่ ๆ ผู้สูงอายุที่บ้านก็รับประทานอาหารน้อยลงมากจนผิดปกติ คุณควรรีบปรึกษาคุณหมอ เพราะอาการเบื่ออาหารที่เกิดขึ้น อาจเป็นผลจากปัญหาสุขภาพร้ายแรง เช่น โรคอัลไซเมอร์ โรคพาร์กินสัน โรคเกี่ยวกับไทรอยด์ผิดปกติ โรคมะเร็ง การติดเชื้อในปากและลำคอ โรคเหงือก ต่อมน้ำลายมีปัญหา
นอกจากนี้ การใช้ยาบางชนิดก็อาจทำให้ผู้สูงอายุปากแห้ง มีรสเหล็กในปาก หรือการรับรสเปลี่ยนไป จนส่งผลให้ไม่อยากรับประทานอาหารได้เช่นกัน แต่หากอาการเบื่ออาหารไม่ได้เกิดจากปัญหาสุขภาพ หรือการใช้ยา ก็อาจเป็นเพราะสาเหตุเหล่านี้ได้ด้วย
- ไม่ออกกำลังกาย การออกกำลังกายจะช่วยกระตุ้นความอยากอาหาร ผู้สูงอายุที่ไม่ค่อยได้ออกกำลังกาย ก็อาจทำให้ไม่อยากอาหารได้
- ภาวะขาดน้ำ (Dehydration) พบได้บ่อยในผู้สูงอายุ โดยเฉพาะผู้ที่ต้องรับประทานยาเป็นประจำ ซึ่งภาวะนี้ก็สามารถทำให้เบื่ออาหารได้เช่นกัน
- รับประทานอาหารไม่ตรงเวลา ทำให้นาฬิกาชีวิตรวน ร่างกายไม่รู้ว่าควรรับประทานอาหารตอนไหน
- การรับรสเปลี่ยนแปลงไป เมื่ออายุมากขึ้น ต่อมรับรสก็จะทำงานได้ไม่ดีจนรับประทานอะไรก็อาจรู้สึกจืด หรือไม่ถูกปากไปเสียหมด ก็เลยไม่อยากรับประทานอาหาร
- ซึมเศร้า หรือเหงา โรคซึมเศร้าทำให้ 1 ใน 10 ของผู้สูงอายุเบื่ออาหาร และผู้สูงอายุบางรายก็อาจไม่ชอบรับประทานอาหารคนเดียว หากต้องอยู่คนเดียวก็เลยเหงาจนไม่ยอมกินอะไร
วิธีเพิ่มความอยากอาหาร ให้ผู้สูงอายุ
หากผู้สูงอายุเบื่ออาหารเพราะปัญหาสุขภาพหรือยาที่ใช้ การรักษาโรคที่เป็น หรือเปลี่ยนยาก็อาจจะช่วยเพิ่มความอยากอาหารให้ผู้สูงอายุได้ แต่นอกจากนั้น วิธีเพิ่มความอยากอาหาร เหล่านี้ ก็สามารถช่วยได้เช่นกัน
รับประทานอาหารให้ตรงเวลา
การกำหนดเวลารับประทานอาหารแต่ละมื้อให้ชัดเจน และรับประทานอาหารให้ได้ตามเวลานั้นทุกวัน จะช่วยให้ร่างกายและจิตใจของผู้สูงอายุเรียนรู้และคุ้นชินว่าเวลาไหนควรรับประทานอาหาร วิธีนี้เป็นวิธีเพิ่มความอยากอาหารที่ดูเหมือนจะต้องใช้เวลา แต่หากตั้งใจจริง ไม่นานก็ทำได้แน่นอน
เน้นสารอาหารมากกว่าปริมาณอาหารหรือแคลอรี่
การจะให้ผู้สูงอายุรับประทานอาหารในปริมาณมากจนหมดอาจเป็นไปได้ยาก ฉะนั้น แทนที่จะเน้นปริมาณอาหาร คุณควรเน้นสารอาหารที่ผู้สูงอายุจะได้รับมากกว่า ผู้สูงอายุควรได้รับสารอาหารให้ครบถ้วน โดยเฉพาะโปรตีน ไขมันดี แคลเซียม และต้องหลีกเลี่ยงอาหารที่เป็นพลังงานว่างเปล่าด้วย เช่น อาหารน้ำตาลสูง อย่าง ลูกอม ไอศกรีม อาหารไขมันสูง เช่น ของทอด เพราะอาหารเหล่านี้ให้พลังงานต่อร่างกาย แต่ไม่มีคุณค่าทางโภชนาการ
ผู้สูงอายุเบื่ออาหาร ต้องออกกำลังกายเป็นประจำ
การออกกำลังกายเป็นประจำ นอกจากจะช่วยให้ผู้สูงอายุมีร่างกายที่แข็งแรงแล้ว ยังทำให้ร่างกายของผู้สูงอายุเผาผลาญพลังงานได้มากขึ้น และช่วยกระตุ้นให้ผู้สูงอายุอยากรับประทานอาหาร เรียกได้ว่าเป็นวิธีเพิ่มความอยากอาหารที่ช่วยเพิ่มความฟิตไปในตัว
กระตุ้นความอยากอาหาร ด้วยการลดไฟเบอร์
แม้ไฟเบอร์จะมีประโยชน์ต่อร่างกาย ช่วยให้ระบบขับถ่ายทำงานได้อย่างเป็นปกติ แต่ก็ช่วยให้อิ่มเร็วขึ้น และหากร่างกายได้รับไฟเบอร์มากเกินไป ก็อาจส่งผลให้ผู้สูงอายุปวดท้อง ท้องอืด ท้องเฟ้อ ท้องผูกได้ด้วย ฉะนั้น หากผู้สูงอายุเบื่ออาหาร การรับประทานไฟเบอร์ให้น้อยลง ก็อาจเป็นวิธีกระตุ้นความอยากอาหารที่ได้ผล
รับประทานอาหารร่วมกับผู้อื่น
อย่างที่บอกไปแล้วว่าความซึมเศร้าและความเหงา เป็นอีกหนึ่งสาเหตุที่ทำให้ ผู้สูงอายุไม่อยากกินอาหาร ฉะนั้นวิธีหนึ่งที่จะช่วยได้ ก็คือ การให้ผู้สูงอายุได้รับประทานอาหารร่วมกันคนอื่น ไม่ว่าจะเป็นลูกหลาน ญาติพี่น้อง หรือเพื่อน ๆ วิธีนี้จะช่วยให้ผู้สูงอายุรู้สึกมีความสุขกับการรับประทานอาหารมากขึ้น จึงทำให้รับประทานได้เยอะขึ้น แถมยังช่วยให้ได้มีปฏิสัมพันธ์ทางสังคม ซึ่งผลวิจัยหลายชิ้นยืนยันว่า ช่วยชะลอความเสื่อมของสมอง กระตุ้นความจำ และลดความเสี่ยงอัลไซเมอร์ได้ด้วย
[embed-health-tool-bmi]