เครื่องพ่นละอองยา (Nebulizer) ถือเป็นอุปกรณ์รักษาและระงับอาการแบบเฉียบพลันประเภทหนึ่งที่ผู้ป่วยโรคที่เกี่ยวกับระบบทางเดินหายใจมักจะใช้กัน โดยในบางกรณี เครื่องพ่นละอองยานี้อาจจะเรียกได้ว่าเป็นอุปกรณ์ช่วยชีวิตของผู้ป่วยเลยก็ว่าได้ อุปกรณ์นี้คืออะไร ทำงานอย่างไร และทำไม โรคกับเครื่องพ่นละอองยา ถึงมีความสัมพันธ์และความสำคัญต่อภาวะสุขภาพของผู้ป่วยโรคต่างๆ ไปดูกัน
เครื่องพ่นละอองยาคืออะไร
เครื่องพ่นละอองยา เป็นอุปกรณ์ที่ใช้ออกซิเจนอัดอากาศหรือใช้พลังอัลตราโซนิกเพื่อเปลี่ยนยาซึ่งอยู่ในรูปของเหลวให้กลายเป็นละอองฝอยเพื่อให้เหมาะต่อการสูดดมทางลมหายใจ โดยเครื่องพ่นละอองยาจะช่วยส่งอนุภาคของละอองยาที่มีฤทธิ์ในการรักษาตรงไปสู่ปอด มักใช้ในกรณีฉุกเฉินหรือเพื่อการรักษาที่บ้านในกลุ่มผู้ป่วยโรคระบบทางเดินหายใจ โดยสามารถบรรเทาอาการป่วยของโรคต่างๆ ได้แก่
โรคกับเครื่องพ่นละอองยา สัมพันธ์กันอย่างไร
หอบหืด
หอบหืดเป็นโรคระบบทางเดินหายใจที่เกิดจากการอักเสบเรื้อรังของทางเดินหายใจ เมื่อทางเดินหายใจเกิดอาการบวมและคัดแน่น จะผลิตสารคัดหลั่งปริมาณมากออกมาเป็นสาเหตุของอาการหายใจลำบาก
อาการหอบหืดกำเริบนั้นเกิดจากการที่อาการหอบหืดแย่ลงแบบทันทีทันใด เป็นเหตุให้ทางเดินหายใจบวมและมีสารคัดหลั่งหนาแน่นกว่าปกติ
ผู้ที่มีอาการหอบหืดนั้นไม่จำเป็นต้องใช้เครื่องพ่นละอองยาในชีวิตประจำวัน อย่างไรก็ตาม เครื่องพ่นละอองยานั้นมักใช้เพื่อการฉีดพ่นละอองยาปริมาณมากในผู้ป่วยที่มีอาการรุนแรงเฉียบพลัน
เมื่อเทียบกับยาพ่น (inhaler) เครื่องพ่นละอองยานั้นอาจเป็นทางเลือกที่สะดวกกว่าสำหรับเด็กที่ยังไม่โตพอที่จะใช้ยาพ่น หรือในผู้ใหญ่ที่สามารถควบคุมอาการหอบหืดได้ยากและเกิดอาการกำเริบเฉียบพลันขั้นรุนแรงบ่อยๆ
โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง (COPD)
โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง (COPD) เป็นอาการปอดอักเสบต่อเนื่องที่มีสาเหตุมาจากการสูบบุหรี่ ซึ่งยังไม่มีวิธีรักษาแต่สามารถควบคุมอาการเพื่อป้องกันไม่ให้ปอดถูกทำลายมากขึ้น วิธีการป้องกันโรคปอดอุดกั้นเรื้อรังนั้นคือการหลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่
อาการเฉพาะของโรคนี้ คืออาการผิดปกติในระบบทางเดินหายใจที่เกิดขึ้นต่อเนื่องและทางเดินหายใจถูกอุดกั้น อาการทางเดินหายใจอุดกั้นเกิดจากโรคทางเดินหายใจย่อยๆ ที่เกิดขึ้นพร้อมกัน เช่น โรคถุงลมโป่งพอง หลอดลมอักเสบแบบเรื้อรัง และโรคหอบหืดที่ควบคุมได้ยาก
แม้ว่าผู้ป่วยโรคปอดอุดกั้นเรื้อรังมักถูกพิจารณาว่า ภาวะหลอดลมตีบตันที่ไม่สามารถฟื้นคืนสภาพเดิมได้ แต่ผู้ป่วยส่วนใหญ่ก็มีอาการดีขึ้นได้ด้วยยาขยายหลอดลมในปริมาณมาก ดังนั้น การใช้เครื่องพ่นละอองยาจึงมักถูกนำมาใช้การรักษาอาการทางเดินหายใจกำเริบ หรือเพื่อป้องกันไม่ให้โรคหลอดลมอุดกั้นเรื้อรังแสดงอาการรุนแรงมากขึ้น
หลอดลมฝอยอักเสบ (Bronchiolitis)
หลอดลมฝอยอักเสบ เกิดจากหลอดลมฝอยในปอดเกิดการบวมและอักเสบจาการติดเชื้อไวรัส ส่วนใหญ่พบบ่อยในเด็กทารกและมีแนวโน้มที่จะพัฒนากลายเป็นโรคหอบหืดได้ในภายหลัง หลอดลมฝอยอักเสบอาจถูกเข้าใจสับสนว่าเป็นอาการของหลอดลมอักเสบ ซึ่งเป็นอาการที่เกิดจากการอักเสบบริเวณหลอดลม
เครื่องพ่นละอองยานั้นอาจถูกนำมาใช้ในกรณีพิเศษในผู้ป่วยที่มีอาการหลอดลมฝอยอักเสบ ขึ้นอยู่กับความเห็นของแพทย์ผู้ทำการรักษา
โรคหลอดลมโป่งพอง (Bronchiectasis)
โรคหลอดลมโป่งพอง หรือเรียกอย่างหนึ่งว่า โรคมองคร่อ เกิดจากการมีแผลเป็นและการอักเสบบริเวณหลอดลมที่มีสารคัดหลั่งหรือเสมหะคั่งอยู่ หลอดลมจึงขยายตัวและไม่สามารถกำจัดเสมหะออกไปได้ตามปกติ จึงก่อให้ความเสี่ยงที่จะติดเชื้อแบคทีเรีย เครื่องพ่นละอองยาจึงถูกนำมาใช้เพื่อส่งตัวยาที่สามารถลดอาการคั่งของเสมหะ ทำให้สามารถไอเอาเสมหะออกมาได้ ในขณะที่ยาปฏิชีวนะทำหน้าที่รักษาในกรณีที่มีการติดเชื้อแบคทีเรีย
โรคซิสติกไฟโบรซิส (Cystic Fibrosis)
โรคซิสติกไฟโบรซิส เป็นโรคที่เกิดจากพันธุกรรมที่ส่งผลกระทบต่อความสามารถของร่างกายในการควบคุมการเคลื่อนไหวของเกลือและน้ำระหว่างเซลล์ เป็นสาเหตุให้เกิดการก่อตัวของสารคัดหลั่งในบริเวณปอดและระบบย่อยอาหาร ส่งผลให้เกิดปัญหาด้านการหายใจและเพิ่มความเสี่ยงในการติดเชื้อบริเวณปอด
เครื่องพ่นละอองยานั้นใช้เพื่อทำการส่งตัวยาเข้าไปควบคุมการก่อตัวของสารคัดหลั่งและอาการอื่นๆ ที่เกิดขึ้นในผู้ป่วยโรคซิสติกไฟโบรซิส โดยทำหน้าที่ส่งตัวยาหลายชนิดเข้าไปที่ปอด ได้แก่ ยาขยายหลอดลม ยาคอร์ติคอสเตียรอยด์ และ ยาโดเนสอัลฟ่า
การักษาและบรรเทาอาการด้วยการใช้ยาพ่นขยายหลอดลม ไม่เพียงช่วยให้หลอดลมขยายตัวขึ้น แต่ยังช่วยกำจัดสารคัดหลั่งเหนียวข้นที่คั่งอยู่บริเวณปอดได้ด้วย การใช้เครื่องพ่นละอองยาปฏิชีวนะอย่างสม่ำเสมอ จึงสามารถลดการเกิดอาการติดเชื้อรุนแรงในผู้ป่วยโรคซิสติกไฟโบรซิสได้
ไซนัสอักเสบ (Sinusitis)
ไซนัสอักเสบ คืออาการอักเสบที่เกิดขึ้นในบริเวณจมูก และไซนัส หรือโพรงอากาศข้างจมูก เครื่องพ่นละอองยาแบบอัลตราโซนิกทางจมูกถูกนำมารักษาอาการไซนัสอักเสบ และพบว่าสามารถทำให้ผู้ป่วยมีอาการคัดแน่นจมูกและอาการปวดบริเวณใบหน้าดีขึ้นอย่างเห็นได้ชัด
นอกจากนี้ ยังมีรายงานว่าการพ่นละอองยาปฏิชีวนะสามารถแก้ปัญหาการติดเชื้อแบคทีเรียในผู้ป่วยได้ถึงร้อยละ 76 จากการสำรวจในกลุ่มผู้ป่วยที่ใช้เครื่องพ่นละอองยาที่บ้าน พบว่าเครื่องพ่นละอองยามีประโยชน์และข้อดีมากกว่าข้อเสีย โดยข้อดีที่เห็นได้ชัดคือ ผู้ป่วยสามารถควบคุมอาการป่วยได้ด้วยตนเอง และพึ่งพาสถานพยาบาลและแพทย์น้อยลง ทำให้ผู้ป่วยได้รับประโยชน์และช่วยลดภาระค่าใช้จ่ายด้านสุขภาพได้มาก
Hello Health Group ไม่ได้ให้คำปรึกษาด้านการแพทย์ การวินิจฉัย หรือการรักษาโรคแต่อย่างใด
[embed-health-tool-bmi]
