โปรตีนผง คือแหล่งโปรตีนคุณภาพดี ที่เข้มข้นและสะดวกในการกิน ซึ่งโปรตีนผงสามารถช่วยคุณได้ ในกรณีที่คุณได้รับโปรตีนไม่เพียงพอจากการกินอาหารเพียงอย่างเดียว Hello คุณหมอ มีข้อมูลเกี่ยวกับโปรตีนผงที่น่าสนใจดังต่อไปนี้
โปรตีนผง (Protein Powder) คืออะไร
โปรตีนผง คือ แหล่งโปรตีนเข้มข้นที่มาจากสัตว์หรือจากพืช เช่น โปรตีนจากนมวัว ไข่ ข้าว หรือถั่ว โดยโปรตีนผง 3 รูปแบบที่พบบ่อย ได้แก่
- โปรตีนเข้มข้น (Protein Concentrates) เป็นโปรตีนที่ผลิตโดยการสกัดโปรตีนจากอาหารโดยใช้ความร้อนและกรด หรือเอนไซม์ และโปรตีนประเภทนี้จะมีโปรตีน 60-80% และส่วนที่เหลืออีก 20-40% จะประกอบด้วยไขมันและคาร์โบไฮเดรต
- โปรตีนไอโซเลต (Protein Isolates) มีกระบวนการกรองเพิ่มเติม ที่จะช่วยขจัดไขมันและคาร์โบไฮเดรต โดยโปรตีนไอโซเลตจะมีโปรตีนประมาณ 90-95%
- โปรตีนไฮโดรไลเสต (Protein Hydrolysates) ผลิตโดยการให้ความร้อนกรดหรือเอนไซม์ต่อไป เพื่อสลายพันธะระหว่างกรดอะมิโน และสำหรับโปรตีนประเภทนี้ ร่างกายและกล้ามเนื้อจะดูดซึมได้เร็วกว่า
ชนิดของ โปรตีนผง
1. เวย์โปรตีน
เวย์โปรตีน (Whey Protein) มาจากนม ซึ่งเวย์โปรตีนคือของเหลวที่แยกออกจากนมในกระบวนการผลิตชีส โดยจะมีโปรตีนสูงและมีแลคโตส ซึ่งเป็นน้ำตาลจากนม แต่ถึงแม้ว่าเวย์โปรตีนแบบเข้มข้นจะมีแลคโตส แต่เวย์โปรตีนแบบไอโซเลทจะมีแลคโตสน้อย เนื่องจากส่วนใหญ่จะหายไประหว่างกระบวนการการผลิต
นอกจากนี้ เวย์โปรตีนยังย่อยง่าย และอุดมไปด้วยกรดอะมิโน BCAAs (Branched-chain amino acids) โดยเฉพาะลิวซีน (Leucine) ซึ่งเป็นหนึ่งในกรดอะมิโน BCAAs โดยลิวซีนจะมีบทบาทสำคัญในการทำให้กล้ามเนื้อเติบโต และช่วยฟื้นฟูร่างกายหลังจากการออกกำลังกายแบบฝึกกล้ามเนื้อ และแบบฝึกความอดทน (Endurance exercise)
มากไปกว่านั้นยังมีงานวิจัยชี้ว่าเวย์โปรตีนสามารถช่วยสร้างกล้ามเนื้อ และรักษามวลกล้ามเนื้อได้ รวมถึงยังช่วยให้นักกีฬาฟื้นฟูร่างกาย จากการออกกำลังกายอย่างหนัก และเพิ่มความแข็งแรงของกล้ามเนื้อในการตอบสนองต่อการฝึกความแข็งแรง
ดังนั้นจึงอาจสรุปได้ว่า เวย์โปรตีนย่อยง่ายและเพิ่มกรดอะมิโนให้ร่างกายอย่างรวดเร็ว สามารถที่จะช่วยเพิ่มความแข็งแรง และเพิ่มมวลกล้ามเนื้อ นอกจากนี้ยังช่วยลดความอยากอาหาร ทำให้ส่งผลดีต่อการลดไขมันด้วย
2. โปรตีนเคซีน
เคซีน เป็นโปรตีนที่พบในนม โดยร่างกายจะย่อยและดูดซึมเคซีนได้ช้ากว่าเวย์โปรตีน เนื่องจากเคซีนจะมีรูปแบบเป็นเจลเมื่อมีปฏิกิริยากับกรดในกระเพาะอาหาร ซึ่งจะชะลอการดูดซึมกรดอะมิโนของกระแสเลือด
เคซีนอาจช่วยลดการสูญเสียโปรตีนกล้ามเนื้อ (muscle protein) และอาจช่วยเสริมการเจริญเติบโตของกล้ามเนื้อ และลดไขมันในช่วงที่ต้องจำกัดแคลอรี่
3. โปรตีนไข่ขาว
โปรตีนไข่ขาว ถือเป็นแหล่งโปรตีนที่มีคุณภาพสูงและย่อยง่าย โดยไข่คือหนึ่งในอาหารที่สามารถช่วยลดความอยากอาหาร และทำให้คุณอิ่มนานขึ้น แต่อย่างไรก็ถาม สำหรับโปรตีนผงนั้นจะทำมาจากไข่ขาวเพียงอย่างเดียว ไม่ได้ทำมาจากไข่ทั้งใบ ดังนั้นคุณภาพของโปรตีนในไข่จะยังคงอยู่ แต่อาจจะไม่ทำให้คุณรู้สึกอิ่มเหมือนกับโปรตีนผงประเภทอื่น
โปรตีนไข่ขาวจะมีกรดอะมิโนที่จำเป็นทั้ง 9 ชนิด ที่ร่างกายไม่สามารถผลิตเองได้ ต้องได้รับจากการกินอาหาร นอกจากนี้โปรตีนไข่ขาวยังเป็นแหล่งของลิวซีน (Leucine) ซึ่งเป็นกรดอะมิโนที่มีบทบาทสำคัญต่อกล้ามเนื้อ แต่อย่างไรก็ตามงานวิจัยเกี่ยวกับโปรตีนไข่ขาวยังไม่ได้มีมากเท่ากับเวย์โปรตีน หรือเคซีน
เพิ่มเติมไปกว่านั้น โปรตีนไข่ขาวอาจเป็นตัวเลือกที่ดีสำหรับผู้ที่แพ้ผลิตภัณฑ์ที่ทำมาจากนมวัว
4. โปรตีนถั่ว
โปรตีนถั่ว หรือโปรตีนผงที่ทำมาจากถั่ว ได้รับความนิยมมากในกลุ่มผู้ที่กินมังสวิรัติ กลุ่มวีเเกน และผู้ที่แพ้นม หรือแพ้ไข่ โดยโปรตีนถั่วผลิตมาจากถั่วลันเตาสีเหลือง (yellow split pea) พืชตระกูลถั่วที่มีไฟเบอร์สูง ซึ่งถั่วเหล่านี้มีกรดอะมิโนที่จำเป็น รวมถึงอุดมไปด้วยกรดอะมิโน BCAAs
งานวิจัยที่ทดลองในสัตว์พบว่า โปรตีนถั่วจะได้รับการดูดซึมช้ากว่าเวย์โปรตีน แต่เร็วกว่าโปรตีนเคซีน นอกจากนี้ยังมีคุณสมบัติในการกระตุ้นการปล่อยฮอร์โมนที่ทำให้อิ่มต่างๆ ซึ่งอาจเทียบได้กับโปรตีนที่ทำมาจากนม
อย่างไรก็ตาม ถึงแม้ว่างานวิจัยจะมีจำกัด แต่โปรตีนถั่วอาจทำให้รู้สึกอิ่มมากขึ้น และอาจเพิ่มการเจริญเติบโตของกล้ามเนื้อได้พอๆ กับโปรตีนที่มาจากสัตว์
5. โปรตีนข้าวกล้อง
โปรตีนผง อาจทำมาจากข้าวกล้อง แต่โปรตีนข้าวกล้องมักจะได้รับการพิจารณาว่าด้อยกว่าเวย์โปรตีน ในการสร้างกล้ามเนื้อ และถึงแม้ว่าโปรตีนข้าวกล้องจะมีกรดอะมิโนที่จำเป็นทุกชนิด แต่มีกรดอะมิโนที่จำเป็นอย่าง ไลซีน (Lysine) น้อย
นอกจากนี้ยังมีงานวิจัยที่เปรียบเทียบผลจากการกินโปรตีนจากข้าว กับเวย์โปรตีน ในผู้ชายที่อายุน้อยและมีสุขภาพแข็งแรง ผลการวิจัยพบว่ามีการเปลี่ยนแปลงที่คล้ายกัน ในองค์ประกอบของร่างกาย ความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ และการฟื้นฟูร่างกาย แต่อย่างไรก็ตามงานวิจัยเกี่ยวกับโปรตีนข้าวกล้อง ยังคงต้องการการศึกษาเพิ่มเติม
6. โปรตีนพืชหลายชนิด
โปรตีนผงอาจประกอบด้วย การผสมโปรตีนพืชหลายชนิด รวมถึงการเพิ่มเอนไซม์อาจเพิ่มการย่อยอาหารและการดูดซึม
นอกจากนี้โปรตีนผงบางชนิดยังผสมโปรตีนพืชหลายชนิด เพื่อให้ร่างกายได้รับกรดอะมิโนที่จำเป็นทั้งหมด โดยอาจผสมมาจากโปรตีนพืชเหล่านี้
- ข้าวกล้อง
- ถั่ว
- กัญชง (Hemp)
- อัลฟัลฟ่า (Alfalfa)
- เมล็ดเจีย (Chia seeds)
- เมล็ดแฟลกซ์ (Flax seeds)
- อาร์ติโชก (Artichoke)
- ควินัว (Quinoa)
เนื่องจากมีไฟเบอร์สูง ร่างกายจึงอาจย่อยโปรตีนพืชได้น้อยกว่าโปรตีนที่มาจากสัตว์ ซึ่งโดยทั่วไปไม่ถือว่าเป็นปัญหา แต่ก็อาจจำกัดการใช้กรดอะมิโนของร่ายกาย ในทันทีหลังจากการออกกำลังกาย
คุณจำเป็นต้องกิน โปรตีนผง หรือไม่
โปรตีนผงอาจไม่ได้มีประโยชน์ต่อทุกคน เนื่องจากถ้าคุณได้รับโปรตีนจากอาหารอย่างเพียงพอแล้ว อาจไม่จำเป็นต้องกินโปรตีนผงเพิ่ม ส่วนผู้ที่ต้องกินโปรตีนผง เช่น นักกีฬา หรือคนที่ยกน้ำหนักเป็นประจำ อาจต้องกินโปรตีนผงเพื่อให้ช่วยเพิ่มปริมาณกล้ามเนื้อ
นอกจากนี้โปรตีนผงยังเหมาะกับผู้ที่ได้รับโปรตีนไม่เพียงพอ จากการกินอาหารเพียงอย่างเดียว เช่น ผู้ป่วย ผู้สูงอายุ และผู้ที่กินมังสวิรัติบางคน หากคุณกังวลว่าไม่ได้รับโปรตีนอย่างเพียงพอ ควรปรึกษาแพทย์
ข้อควรระวัง
- ผู้ที่เป็นโรคเบาหวาน ควรเลือกกินโปรตีนผงที่ไม่มีการเติมน้ำตาลเพิ่ม และกรณีที่กินโปรตีนผงผสมกับน้ำ ควรระวังไม่ให้ปริมาณคาร์โบไฮเดรตเกิน 5 กรัม
- ผู้ที่เป็นโรคไต ผู้ที่เป็นโรคไตไม่สามารถทนต่อโปรตีนปริมาณมากในครั้งเดียว จึงควรจำกัดปริมาณให้อยู่ที่ประมาณ 10-15 กรัมต่อครั้ง
- ผู้ที่มีอาการลำไส้แปรปรวน หรือผู้ที่แพ้แลคโตส ควรเลือกโปรตีนผงที่ไม่มีน้ำตาลแลคโตส หรือสารทดแทนความหวาน
[embed-health-tool-bmr]
