ยาชา ปลอดภัยแค่ไหน เรื่องที่คุณควรรู้ เกี่ยวกับการใช้ ยาชา

ยาชานั้นแม้ว่าจะเป็นยาระงับอาการปวดที่คุ้นหูของเราหลายคน แต่ใช่ว่าทุกคนจะคุ้นเคยกับยาชนิดนี้ และอาจมีคนไม่น้อยที่รู้สึกกังวลใจเกี่ยวกับความปลอดภัยของการใช้ยาชา บทความนี้ Hello คุณหมอ จะมานำเสนอ เรื่องน่ารู้ ก่อนการใช้ ยาชา เพื่อช่วยตอบข้อสงสัย และคลายความกังวลใจให้กับคุณผู้อ่าน

ยาชาคืออะไร

ยาชา หรือยาชาเฉพาะที่ (Local Anesthesia) หมายถึงยาระงับความรู้สึกที่ทำให้ร่างกายบริเวณใดบริเวณหนึ่งเกิดอาการชา และไม่รับรู้ความรู้สึก หรือรับความรู้สึกได้น้อยลง ยาชานั้นจะทำงานโดยการยับยั้งกระแสประสาทที่รับรู้อาการปวดไม่ให้ไปสู่สมอง ทำให้เราไม่สามารถรับรู้อาการปวดในบริเวณที่เราใช้ยาชาได้

ยาชานั้นสามารถทำให้คุณไม่รับรู้ความรู้สึกได้ แต่ไม่ได้ทำให้คุณสลบ ดังนั้นคุณจึงจะยังมีสติอยู่ครบถ้วนตลอดกระบวนการผ่าตัดนั้นๆ ในบางครั้งยานี้ก็อาจใช้เป็นยากดประสาทเพื่อให้คุณรู้สึกสงบและผ่อนคลายมากขึ้น

ยาชาเฉพาะที่นั้นจะใช้สำหรับ

• การผ่าตัดเล็กๆ ที่ไม่จำเป็นใช้ยาสลบ เช่น การผ่าตัดหูด
• กระบวนการผ่าตัดที่สามารถทำได้อย่างรวดเร็ว และผู้ป่วยไม่จำเป็นต้องพักรักษาค้างคืน
• ทันตกรรมต่างๆ เช่น การผ่าฟันคุด หรือการถอนฟัน
• กระบวนการผ่าตัดที่ไม่จำเป็นต้องให้กล้ามเนื้อของผู้ป่วยคลายตัว หรือหมดสติ
• ยาชาเหล่านี้จะออกฤทธิ์เร็ว ใช้เวลาเพียงแค่ 2-5 นาที ก่อนจะหมดฤทธิ์ภายในระยะเวลาไม่เกิน 3 ชั่วโมง

ประเภทต่างๆ ของยาชา

ยาชานั้นมีอยู่สองประเภทหลักๆ คือ ยาชาสำหรับทา และยาชาสำหรับฉีด โดยการเลือกใช้รูปแบบของยาชา และขนาดยาชา นั้นจะขึ้นอยู่กับปัจจัยต่างๆ ตั้งแต่อายุ น้ำหนักตัว การแพ้ยา ประเภทของการรักษา หรือโรคที่กำลังเป็นอยู่ การเลือกรูปแบบของยาชาให้เหมาะสมจะทำให้จัดการกับอาการปวดได้อย่างมีประสิทธิภาพสูงสุด

ยาชาสำหรับทา

ยาชาสำหรับทาใช้สำหรับทาโดยตรงลงบนผิวหนังหรือเนื้อเยื่อเมือกที่ต้องการ เช่น ภายในปาก จมูก หรือลำคอ ยาชาสำหรับทาอาจใช้สำหรับการเย็บแผล การตัดไหม การฉีดยา การใส่สายน้ำเกลือ สายสวน หรือต่อท่อต่างๆ เข้าสู่ร่างกาย การผ่าตัดดวงตา เช่น ผ่าตัดต้อกระจก การรักษาด้วยเลเซอร์ และการส่องกล้อง

รูปแบบของยาชาสำหรับทา

• ยาน้ำ
• ยาครีม
• ยาเจล
• ยาพ่น
• แผ่นแปะยา

นอกจากนี้ คุณยังอาจหาซื้อยาชาที่ขายตามร้านขายยาได้ เพื่อให้สำหรับบรรเทาอาการปวดจากการปวดฟัน ปวดเหงือก เจ็บแผล แมลงกัดต่อย เจ็บคอ หรือแผลลวกระดับเบา

ยาชาสำหรับฉีด

โดยปกติแล้วยาชาสำหรับฉีดนี้จะใช้โดยแพทย์หรือทันตแพทย์เท่านั้น แพทย์จะฉีดยาชาเข้าในบริเวณที่ต้องการให้เกิดอาการชาโดยตรงก่อนการผ่าตัด โดยกระบวนการที่ต้องใช้ยาชาสำหรับฉีดอาจมีดังต่อไปนี้

• ทันตกรรมต่างๆ เช่น ผ่าฟันคุด รักษารากฟัน ถอนฟัน
• การผ่าตัดชิ้นเนื้อผิวหนังบริเวณเล็กๆ เช่น หูด
• การผ่าตัดกำจัดเนื้องอกใต้ผิวหนัง
• การกำจัดไฝ
• การใส่เครื่องกระตุ้นไฟฟ้าหัวใจ
• การตรวจวินิจฉัยโรค เช่น การเจาะไขสันหลัง

ความเสี่ยงที่อาจมาพร้อมกับการใช้ยาชา

ยาชาเฉพาะที่จัดได้ว่าเป็นวิธีการระงับความเจ็บปวดที่ปลอดภัย และมีความเสี่ยงในการเกิดผลข้างเคียงน้อยที่สุด แต่ก็ไม่ได้หมายความว่าการใช้ยาชานั้นจะไม่ส่งผลเสียอะไรเลย 100% เสมอไป เพราะการใช้ยาชายังสามารถทำให้เกิดผลข้างเคียงได้ และในบางครั้งก็อาจทำให้เกิดอาการที่รุนแรงได้เช่นกัน โดยปกติแล้วผลข้างเคียงของการใช้ยาชามักจะมีเพียงอาการเบาๆ และคงอยู่ไม่นาน แค่เพียงเท่าระยะที่ยาชาออกฤทธิ์เท่านั้น

ผลข้างเคียงที่อาจจะเกิดขึ้น

• รู้สึกปวดหรือแสบเล็กน้อยในบริเวณที่ฉีดยา
• เกิดรอยช้ำในบริเวณที่ฉีดยา
• ตาพร่า มองเห็นไม่ชัด
• วิงเวียนศีรษะ คลื่นไส้ อาเจียน
• ปวดหัว
• กล้ามเนื้อกระตุก
• รู้สึกอ่อนแรงไม่หาย
• หูอื้อ
• มีรสขมภายในปาก
• อาการแพ้ เช่น ผดผื่น ลมพิษ คัน และหายใจไม่ออก

ในกรณีที่หายาก การใช้ยาชาเกินขนาด ก็อาจทำให้เกิดความเป็นพิษจากยาชาได้ โดยเฉพาะเด็กเล็กที่จะมีโอกาสเกิดภาวะนี้ได้มากกว่าผู้ใหญ่เนื่องจากมีน้ำหนักตัวน้อยกว่า ยาชานั้นอาจจะส่งผลกระทบต่อระบบประสาทส่วนกลาง ทำให้ระบบประสาทส่วนกลางนั้นทำงานได้ช้าจนเกินไป นำไปสู่อาการหัวใจเต้นชาลงและหายใจช้าลง ทำให้เกิดอาการชัก ความดันโลหิตต่ำ และอาจส่งผลให้หัวใจหยุดเต้นได้ในที่สุด

Hello Health Group ไม่ได้ให้คำปรึกษาด้านการแพทย์ การวินิจฉัยโรค และการรักษาโรคแต่อย่างใด